Nâu đoo công bơơn lêy Chiến dịch bhriêl g’lăng bhlâng âng bh’rợ xa nay pa xrang pa glai a râp, đơc đoọng ha hêê bâc xa nay chr’năp coh g’luh zư lêy K’tiêc k’ruung xooc đâu.

 Đoọng xơợng bhrợ Chiến dịch Tây Nguyên, Bộ Chủ huy Chiến dịch âi k’rong pa zêng quân số dzooc tươc 65 r’bhâu cha năc. Pa zêng: Bộ đội chủ lực lâng apêê c’bhuh bhrợ têng. Đoọng Chiến dịch mă bơơn bh’nơơn, muy bh’rợ pa glai a râp bhrợ la lơơp, đơơng âng đh’nơc “Xa nay bh’rợ bhrợ têng B” bơơn xay bhrợ.

Xơợng bhrợ xa nay n’nâu, Sư đoàn 968 xooc ăt bhrợ đhị Nam Lào bơơn k’đươi chô ooy Tây Nguyên, xăl đoọng ha Sư đoàn 10 lâng Sư đoàn 320 xooc ăt bhrợ đhị Gia Lai lâng Kon Tum, đoọng 2 Sư đoàn cơ động moot ooy Đắk Lắk. Bêl cơ động, bơr Sư đoàn dzợ đơc năc cơnh pa zêng bha nụ điện đài lâng báo vụ. Cr’chăl 2 sư đoàn cơ động, Sư đoàn 968 ta luôn pa xul đợ bức điện ch’chơơr năc ahêê vêy zêl tuh Pleiku. Cơnh bhrợ pa glai n’nâu, Sư đoàn 10 lâng Sư đoàn 320 âi cơ động moot đăn zr’lụ Nam Tây Nguyên ha dợ a râp căh bơơn năl râu rí.

Năc tơợ c’xêê 9/2074, Trung đoàn Công binh 7 pa zum lâng đha nuôr ra hô ra hăm bhrợ t’vaih apêê c’lâng coh Bắc Tây Nguyên bhrợ c’lâng pa glai a râp. N’đăh c’lâng moot ooy Buôn Ma Thuột, apêê tơơm n’loong ga măc âi bơơn col gría k’tiêc, năc đơc 1/4 pâ âng bha lâng n’loong, bêl vêy râu k’đươi, công binh vêy đơơh bhrợ t’vaih c’lâng, đơơng âng xe tăng moot ooy Buôn Ma Thuột. Đoọng t’pâh quân bha lâng âng a râp đâc ooy Bắc Tây Nguyên, Đại tướng Văn Tiến Dũng k’đươi Sư đoàn 968 xơợng bhrợ xa nay “tuh 1 moon 10” coh zr’lụ Bắc Tây Nguyên. Cơnh lâng bâc apêê bh’rợ pa glai a râp cơnh đêêc, a râp âi ngoọ ađay mă zêl tuh ooy Pleiku. Tu cơnh đêêc, l’lăm t’ngay tơơp ha Chiến dịch, bâc quân bha lâng Quân đoàn 2 lâng Quân khu 2 âng arâp âi chô k’rong coh Kon Tum lâng Gia Lai.

Coh bêl t’pâh quân bha lâng âng arâp đâc ooy Bắc Tây Nguyên, apêê đơn vị âng hêê năc âi tuh bhrợ tr’toot apêê c’lâng 14, 19 lâng 21 đoọng groong ga ving pa zêng Tây Nguyên căh choom lươt ooy truih toor biển. Bêl bâc ơl bh’rợ pa glai a râp âi bhrợ xang, t’ngay 10/3/1975, apêê bha nụ pháo Chiến dịch âng hêê năc đh’rưah tuh zêl ooy Buôn Ma Thuột. Pr’lưch pháo penh, bộ binh lâng xe tăng xang tuh zêl. Bh’rợ dưr n’leh xe tăng coh Trung tâm Thị xã Buôn Ma Thuột bhrợ ha râp căh bhr’nêy lâng căh mă zêl. Tổng thống ngụy Nguyễn Văn Thiệu k’đươi tướng Phạm Văn Phú n’đhơ chêêt bil năc công p’zay k’đhơợng nhâm Buôn Ma Thuột.

Tươc lưch t’ngay 10/3, quân hêê âi bơơn pay pa chô thị xã. Lâng tươc t’ngay 17/3, g’luh tuh zêl thị xã Buôn Ma Thuột năc âi liêm choom bh’nơơn ga măc.

Trung tướng Phan Anh Việt, bêl ahay bhrợ Phó Giám đốc Học viên Quốc phòng moon, bh’rợ pa glai a râp coh Chiến dịch Tây Nguyên năc bh’rợ pa căh pa ghit ooy bh’rợ quân sự bhriêl g’lăng âng Việt Nam, pay đhur zêl k’rơ, g’đach đhị k’rơ tuh đhị đhur, tuh đhị ooy a râp căh p’ghit lêy, căh rơơt liêm. Pa tươc đâu, bh’rợ pa glai a râp coh Chiến dịch Tây nguyên công dzợ liêm chr’năp, đoọng ahêê pa chăp ch’mêêt lêy lâng đươi dua coh cr’chăl p’too pa choom bộ đội, năc ra văng ăt bhrợ lâng apêê pr’đơợ căh liêm, căh đơc râu c’jệ, râu căh bhr’nêy dưr vaih đhị zâp đhr’năng./.

NGHỆ THUẬT QUÂN SỰ ĐẶC SẮC TRONG CHIẾN DỊCH TÂY NGUYÊN: NGHỆ THUẬT NGHI BINH

Cách đây 50 năm, ngày 4/3/1975, Chiến dịch Tây Nguyên - Chiến dịch mở đầu cho cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 chính thức bắt đầu. Đây cũng được coi là Chiến dịch đỉnh cao của nghệ thuật nghi binh, để lại cho chúng ta nhiều bài học, kinh nghiệm trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Để thực hiện Chiến dịch Tây Nguyên, Bộ Chỉ huy Chiến dịch đã huy động tổng quân số lên tới 65 nghìn người. Bao gồm: Bộ đội chủ lực và các lực lượng phục vụ, bảo đảm. Để Chiến dịch được chắc thắng, một kế hoạch nghi binh tuyệt mật, mang mật danh "Kế hoạch tác chiến B" được triển khai.

Thực hiện kế hoạch này, Sư đoàn 968 đang đứng chân ở Nam Lào được điều về Tây Nguyên, thay thế cho Sư đoàn 10 và Sư đoàn 320 đang đóng quân tại Gia Lai và Kon Tum, để 2 Sư đoàn cơ động vào Đắk Lắk. Khi cơ động, hai Sư đoàn để nguyên tại chỗ toàn bộ cụm điện đài và báo vụ. Quá trình hai sư đoàn cơ động, Sư đoàn 968 liên tục phát đi những bức điện giả là ta sẽ đánh Pleiku. Bằng cách nghi binh này, Sư đoàn 10 và Sư đoàn 320 đã cơ động vào sát khu vực Nam Tây Nguyên mà địch không hề biết.

Ngay từ tháng 9/1974, Trung đoàn Công binh 7 kết hợp với dân công rầm rộ mở các trục đường ở Bắc Tây Nguyên làm đường nghi binh. Trên hướng tiến vào Buôn Ma Thuột, các cây to được cưa sát gốc, chỉ để lại ¼ đường kính của cây, khi có lệnh, công binh có thể cấp tốc mở đường, đưa xe tăng vào Buôn Ma Thuột. Để kéo hút quân chủ lực của địch lên Bắc Tây Nguyên, Đại tướng Văn Tiến Dũng lệnh cho Sư đoàn 968 thực hiện phương châm "đánh 1 la 10" ở khu vực Bắc Tây Nguyên. Bằng một loạt các hoạt động nghi binh như vậy, địch hoàn toàn tin chắc rằng, chúng ta sẽ đánh vào Pleiku. Do vậy, trước ngày mở màn Chiến dịch, phần lớn quân chủ lực Quân đoàn 2 và Quân khu 2 của địch đã hoàn toàn bị giam chân ở  Kon Tum và Gia Lai. 

Trong khi hút quân chủ lực của địch lên Bắc Tây Nguyên, các đơn vị của ta lần lượt đánh cắt các trục đường 14, 19 và 21 nhằm cô lập hoàn toàn Tây Nguyên với đồng bằng ven biển. Khi một loạt các hoạt động nghi binh đã hoàn tất, ngày 10/3/1975, các cụm pháo Chiến dịch của ta đồng loạt trút bão lửa xuống Buôn Ma Thuột. Kết thúc pháo bắn, bộ binh và xe tăng chuyển sang tiến công. Sự xuất hiện của xe tăng ở Trung tâm Thị xã Buôn Ma Thuột khiến cho địch hoàn toàn bất ngờ và suy sụp. Tổng thống nguỵ Nguyễn Văn Thiệu ra lệnh cho tướng Phạm Văn Phú phải tử thủ Buôn Ma Thuột.

Đến hết ngày 10/3, quân ta đã cơ bản chiếm được phần lớn thị xã. Và đến ngày 17/3, trận tiến công thị xã Buôn Ma Thuột kết thúc thắng lợi.

Trung tướng Phan Anh Việt, nguyên Phó Giám đốc Học viện Quốc phòng cho rằng, nghệ thuật nghi binh trong Chiến dịch Tây Nguyên là ví dụ minh chứng điển hình về nghệ thuật quân sự đặc sắc của dân tộc Việt Nam, lấy yếu thắng mạnh, tránh chỗ mạnh đánh chỗ yếu, đánh vào nơi địch sơ hở, không phòng bị. Cho đến nay, nghệ thuật nghi binh trong Chiến dịch Tây Nguyên vẫn còn nguyên giá trị, để chúng ta nghiên cứu và vận dụng trong quá trình huấn luyện bộ đội, sẵn sàng đối phó với các hình thái chiến tranh, không để bị động bất ngờ trong mọi tình huống.