Nâu đoo năc chiến thắng âng loom grơơ k’rơ, rau đoàn kết lâng tr’béch g’lăng âng quân đội lâng đhanuôr Việt Nam, bhrợ t’vaih rau chr’năp pa bhlâng âng bh’rợ zâl arọp abhuy coh chiến trường, t’hước pa chô pazêng miền Nam, pazum k’tiếc k’ruung.

Hay cơ c’xêê c’moo lịch sử ra diu t’ngay 10/3/1975, bêl chỉ huy Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 25, zâl ooy kho Mai Đắc Đế, t’cooh Hồ Quảng Trị xay truih: Nâu đoo năc kho vũ khí chr’năp coh Buôn Ma Thuột âng arọp, tu cơnh đêêc đơn vị đơơh tước pay k’đhơợng, căh đoọng arọp bhrợ bh’rợ pruh zâl. Tiểu đoàn trưởng Hồ Quảng Trị xay truih cớ cr’chăl penh súng ooy kho Mai Hắc Đế: “Coh bh’rợ đh’rưah zâl arọp năc bêl 3 giờ ra diu penh súng, năc tu muy c’bhuh trinh sát crêê ta coóp, n’đăh piing điện moon k’pân arọp bơơn n’năl năc k’dâng 1 giờ 20 phút pháo binh hêê penh tước 5 giờ ra diu, penh k’rơ pa bhlâng. Arọp zêng ma n’đhâng têy, căh n’năl cơnh bhrợ têng, arọp moon năc cộng sản ơy tước tuh moót, cộng sản bấc bhlâng năc arọp zêng xó mút, bhlêh dép, bhlêh dày dưr xó mút, đhị ooy choom gluh xó năc arọp dưr xó.”

Rau c’leh chr’năp âng chiến thắng Buôn Ma Thuột năc bh’rợ xe tăng âng Quân Giải phóng tước ooy thành phố. Coh cr’chăl n’năc, đh’rưah lâng bh’rợ zâl arọp abhuy, bhrợ t’vaih pr’đơợ liêm choom, bh’rợ choom bơơn đoọng xe tăng moót ooy Buôn Ma Thuột năc đợ bh’rợ ta béch pa bhlâng. Đại tá Lê Xuân Bá, bêl ahay bhrợ Trung đoàn Trưởng Trung đoàn 4, Sư đoàn 470, prá xay, đơn vị vêy ta pazao đoọng bh’rợ bhrợ c’lâng tước ooy Nam Tây Nguyên tơợ c’lâng 19 ( tang bhuông păr Đức Cơ) z’lâh tom Ia Đrăng, tước ooy đhr’đấc Phượng Hoàng, z’lâh tọm Ia Mơ, Ia Lốp, Ea H’leo, Đá Bằng, k’ruung Sêrêpôk. Tước đăn ooy thị xã Buôn Ma Thuột, xe tăng moót p’lơớp coh crâng vêy bấc n’loong ga măc, bấc tọm đác. Đợ n’loong vêy ta cưa k’nặ muy pâng. Ra diu t’ngay 10/3, pazêng đại đội xe tăng c’chăm c’lâm n’loong ơy ta cưa, tước zâl ooy zr’lụ thị xã. Đại tá Lê Xuân Bá hay cớ: “Sư đoàn bhrợ c’lâng chiến dịch tơợ m’pâng Ea Súp lâng Buôn Đôn tước ooy Cưmgar đoọng xe tăng tước. Bêl bhrợ c’lâng tước ooy đâu năc acu k’pân arọp bơơn n’năl, tu cơnh đêêc năc xiêr pơ lơớp coh tọm đác. Trung đoàn xoọc đêêc năc cưa k’nặ muy pâng tơơm n’loong, ha mơ năc đớc n’châm bêl penh súng ooy Buôn Ma Thuột năc n’châm đoọng xe tăng tước. Bêl bhrợ xang năc đoọng manuyh ting lướt đh’rưah lâng xe tăng moót ooy Buôn Ma Thuột. Tước t’ngay 9 năc c’lâng đhr’đhuông, t’ngay 10 năc ahêê bơơn giải phóng Buôn Ma Thuột.”

Lâng ađoo cán bộ t’cooh ta ha bêl ahay bhrợ bh’rợ cách mạng Nguyễn An Vinh, bêl ahay bhrợ Bí thư Tỉnh uỷ Đắk Lắk, hân noo ha pruốt 1975 năc đợ t’ngay c’xêê ha rưng ha grưực lâng chr’năp pa bhlâng coh lang đoo. Xoọc đêêc ađoo năc uỷ viên thường trực Ban Sản xuất, năc muy coh 3 cha năc apêê n’đăh tỉnh bơơn ting pâh pr’họp prá xay ooy bh’rợ đơơng âng pr’đươi năc Khu uỷ Khu V bhrợ têng, ra văng ha bh’rợ zâl arọp abhuy giải phóng bấc zr’lụ k’tiếc clung, đô thị coh Tây Nguyên. Đhanuôr pazêng acoon đh’rưah ting xay bhrợ k’rơ bhlâng, zư lêy k’tiếc, zư lêy bhươl cr’noon, đơơng âng cha răh, p’lơớp băn cán bộ… chroi đoọng c’rơ bhrợ t’vaih chiến thắng. T’cooh Nguyễn An Vinh hay cớ: “T’ngay 5/3 quân hêê ơy cha groong 21 c’nặt c’lâng tơợ Ea Kar tước ooy M’drak, công coh cr’chăl n’năc ahêê cha groong c’lâng 14, cơnh đêêc năc căh n’đăh ooy arọp choom tước. T’ngay 8/3 ahêê tuh ooy Cẩm Ga năc ooy zr’lụ m’pâng âng chr’hoong Ea H’leo nâu cơy. Ra diu t’ngay 9 ahêê tước tuh coh Đức Lập nâu cơy năc chr’hoong Đắk Mil. Coh 2 t’ngay ta luôn ahêê n’jưah cha groong c’lâng n’jưah tước zâl. Tước t’ngay 10/3 ahêê penh ooy Buôn Ma Thuột.”

Prá xay ooy chiến thắng Buôn Ma Thuột, Đại tá Lê Thanh Bài, Phó Viện trưởng Viện lịch sử quân sự Việt Nam prá xay ghít, nâu đoo năc bh’rợ chr’năp pa bhlâng coh bh’rợ zâl arọp Mỹ. Chiến thắng Buôn Ma Thuột năc bh’nơơn vêy ta ra văng đanh pa bhlâng, tơợ bh’rợ pa dưr lực lượng tước ooy bh’rợ zâl arọp abhuy: “Chiến thắng Buôn Ma Thuột năc bh’rợ bha lâng lâng năc tr’nơớp âng bh’rợ gung dưr coh hân noo ha pruốt 1975, bhrợ t’vaih cr’chăl liêm crêê pa bhlâng đoọng ha hêê vêy pr’đơợ t’mêê đoọng t’bhlâng zâl arọp k’rơ lâh mơ lâng bhrợ ha rọp k’pân xang bêl Buôn Ma Thuột crêê ta zâl, ting n’năc crêê ta zâl coh Huế, Đà Nẵng, bhrợ ha rọp chô ắt k’rong đoọng quân lâng đhanuôr hêê bhrợ bh’rợ chiến dịch Hồ Chí Minh tước ooy thắng lợi x’rịa, giải phóng pazêng miền Nam.”

Chiến thắng Buôn Ma Thuột tật lang năc bh’rợ chr’năp pa bhlâng coh lịch sử âng k’tiếc k’ruung hêê. Nâu đoo năc chiến thắng âng cr’noọ grơơ nhool, rau đoàn kết lâng tr’béch g’lăng âng quân đội lâng đhanuôr Việt Nam coh bh’rợ zâl arọp Mỹ, pa chô pazêng miền Nam, pazum k’tiếc k’ruung./.

DẤU ẤN CHIẾN THẮNG BUÔN MA THUỘT CỦA NHỮNG NGƯỜI TRONG CUỘC

Chiến thắng Buôn Ma Thuột (10/3/1975) là đòn “điểm huyệt” khởi đầu cho cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975. Đây là chiến thắng của lòng dũng cảm, sự đoàn kết và trí tuệ của quân đội và nhân dân Việt Nam, tạo bước ngoặt quan trọng thay đổi cục diện chiến trường, tiến tới giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Nhớ lại thời khắc lịch sử sáng 10/3/1975, khi chỉ huy Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 25, tấn công vào kho Mai Hắc Đế, ông Hồ Quảng Trị xúc động: Đây là kho vũ khí chiến lược ở Buôn Ma Thuột, vì vậy đơn vị phải nhanh chóng chiếm lĩnh, không để địch có thời gian tổ chức phản công. Tiểu đoàn trưởng Hồ Quảng Trị kể lại những phút giây nổ súng đánh vào kho Mai Hắc Đế. “Trong hiệp đồng là 3 giờ sáng mới nổ súng, nhưng do một bộ phận trinh sát ở sân bay bị bắt trên điện nhau sợ lộ cho nên khoảng 1 giờ 20 phút pháo binh ta bắn tới 5 giờ sáng, bắn tơi bời khói lửa. Địch giơ tay hết, không làm gì được, nó hô cộng sản tiến vô rồi, cộng sản đông quá rồi nó lo tháo thân cởi dép cởi dày chạy, thoát ra ngõ nào nó thoát.”

Hình ảnh ghi dấu biểu tượng chiến thắng Buôn Ma Thuột là cảnh xe tăng của Quân Giải phóng rầm rập tiến vào thành phố. Thời điểm đó, cùng với chiến thuật nghi binh, tạo thế, việc có thể đưa xe tăng vào Buôn Ma Thuột là cả một nghệ thuật tài tình. Đại tá Lê Xuân Bá, nguyên Trung đoàn Trưởng Trung đoàn 4, Sư đoàn 470, cho biết, đơn vị được giao nhiệm vụ mở đường vào Nam Tây Nguyên từ đường 19 (sân bay Đức Cơ) vượt suối Ia Đrăng, lên đèo Phượng Hoàng, vượt suối Ia Mơ, Ia Lốp, Ea H’leo, Đá Bằng, sông Sêrêpôk. Vào gần thị xã Buôn Ma Thuột, xe tăng ém trong những cánh rừng có nhiều cây to, nhiều khe suối. Các cây gỗ được cưa ¾ gốc. Rạng sáng 10/3, các đại đội xe tăng húc đổ cây rừng đã cưa sẵn, đánh thẳng vào trung tâm thị xã. Đại tá Lê Xuân Bá hồi tưởng: “Sư đoàn mở con đường chiến dịch từ giữa Ea Súp và Buôn Đôn kéo thẳng vào Cưmgar để đưa xe tăng vào. Khi mở đến đấy rồi thì mình sợ lộ bí mật nên tránh xuống đường suối. Trung đoàn lúc đó là cưa ¾ cây gỗ, còn 1/3 nữa là đến lúc trước khi nổ súng Buôn Ma Thuột là húc luôn là xe tăng đi vào đó. Khi làm xong thì tổ chức lực lượng hộ tống xe tăng vào Buôn Ma Thuột. Đến ngày 9 khai thông toàn bộ đường, mùng 10 ta giải phóng Buôn Ma Thuột.”

Đối với người cán bộ lão thành cách mạng Nguyễn An Vinh, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Đắk Lắk, mùa xuân 1975 là những ngày tháng sống động và ý nghĩa nhất trong cuộc đời. Khi đó ông là ủy viên thường trực Ban Sản xuất, là một trong 3 thành viên của tỉnh được dự cuộc họp bàn về công tác kinh tài do Khu ủy Khu V triệu tập, chuẩn bị cho chiến dịch giải phóng nhiều vùng đất bằng, đô thị ở Tây Nguyên. Bà con các dân tộc cùng bám đất, giữ làng, tải đạn, nuôi dấu cán bộ… góp sức làm nên chiến thắng. Ông Nguyễn An Vinh nhớ lại: “Ngày 5/3 quân ta đã cắt đường 21 đoạn từ Ea Kar tới M'drak, cũng thời gian đó ta cắt tiếp đường 14 tức là cắt tay chân của nó rồi đó. Ngày 8/3 ta đánh vào Cẩm Ga tức là trung tâm huyện lỵ Ea H'leo bây giờ. Sáng mùng 9 ta đánh ở Đức Lập bây giờ là huyện Đắk Mil. Trong 2 ngày liên tục vừa cắt đường vừa đánh các cơ sở. Đến ngày 10-3 ta nổ súng đánh vào Buôn Ma Thuột.”

Nói về chiến thắng Buôn Ma Thuột, Đại tá Lê Thanh Bài, Phó Viện trưởng Viện lịch sử quân sự Việt Nam khẳng định, đây là một bước ngoặt quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Chiến thắng Buôn Ma Thuột là kết quả của quá trình dài chuẩn bị, từ việc xây dựng lực lượng đến việc tổ chức chiến dịch. “Chiến thắng Buôn Ma Thuột là đòn điểm huyệt và đó là khởi đầu cho cuộc tổng tiến công nổi dậy xuân 1975, mở ra thời cơ chiến lược mới để tạo cho chúng ta có cơ sở mới để chúng ta đẩy mạnh tấn công địch và sự khủng hoảng của địch sau thất bại Buôn Ma Thuột cộng thêm thất bại ở Huế, Đà Nẵng buộc địch phải co cụm để quân và dân ta tiến hành chiến dịch Hồ Chí Minh đi đến thắng lợi cuối cùng, giải phóng hoàn toàn miền Nam.”

Chiến thắng Buôn Ma Thuột mãi mãi là dấu son trên trang sử vẻ vang của dân tộc. Đây là chiến thắng của lòng dũng cảm, sự đoàn kết và trí tuệ của quân đội và nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước./.