Tơợ đâu, K’bhuh du kích Ba Tơ lêy chô ooy Trung Châu xang nắc ting pâh gung dưr c’xêê 8/1945, pa chô chính quyền đhị tỉnh Quảng Ngãi. 80 c’moo hay, chr’val Ba Vinh đh’rưah lâng 4 chr’val lâng thị trấn Ba Tơ ơy bơơn nhà nước xay moon nắc zr’lụ tệêm ngăn cr’chăl zêl a rọp Pháp. Nâu, zr’lụ căn cứ Cao Muôn năc ơy tệêm xoọc ha dưr.

Hân noo ha pruốt, zr’lụ da ding ca coong Cao Muôn pleng k’tiếc liêm pr’hay, têệm ngăn. Vel Ba Lang – lalăm ahay nắc đhị K’bhuh du lịch Ba Tơ bhrợ lễ gr’hoọt đh’rưah lâng đhanuôr muy loom zêl a rọp Pháp, plăm k’bhuh Nhật nâu kêi nắc ơy ha dưr liêm. Đong văn hóa vel ơy bơơn choh bhrợ đhị zr’lụ c’riing vel.

Ơy z’lâh chiến tranh lâng pazêng c’xêê c’moo tơợ ơy hòa bình, lâng rau k’rang âng Trung ương lâng vel bhươl, chr’val Ba Vinh ơy vêy bấc rau tr’xăl, ha dưr. Coh pazêng clung, ha roo bơr hân noo zập c’moo zêng chắt vaih liêm. Tơợ apêê xa nay bh’rợ 30 a, bh’rợ bhrợ têng vel bhươl t’mêê, bhrợ bh’nậ zr’roh đác đoọng zập ha đhanuôr H’rê bhrợ têng. Đhanuôr cung ơy năl đươi rau liêm choom đhị choh bhrợ, pa dưr dal bh’nơơn.

Ha dợ coh pazêng đhăm crâng đhị Ba Vinh nâu kêi nắc keo chắt vaih t’viêng ta vir. Pazêng tơơm keo lai bơơn choh coh k’tiếc crâng, đhanuôr k’rang lêy crêê liêm, chăt vaih đâh bhlầng. Nâu đoo nắc tơợ keo đơ bhlầng đoọng ha pêê đong máy đhị zr’lụ công nghiệp Ba Động câl bhrợ. Anoo Phạm Văn Nhít đhị chr’val Ba Vinh, chr’hoong Ba Tơ đoọng năl: “Đhị đâu, đhanuôr choh keo bấc tơợ 20 tước 30ha, ngai m’bưi bhlầng nắc 2 căh cợ 3 héc ta. Zên choh keo nắc đoọng bhrợ đong ặt, đoọng ca coon cha học”.

Đhanuôr acoon coh đhị chr’val Ba Vinh bấc ngai zăng đa đâh, pa bhriêl. Đhanuôr năl ghit nhà nước bhrợ c’lâng p’rang, bh’nậ đác nắc t’vaih pr’đơợ đoọng ha đhanuôr bhrợ cha ha dợ tr’mông tr’meh vêy lalua tr’xăl năc c’la đay pa zay ha dưr. Amoó Phạm Thị Phố ặt đhị chr’val Ba Vinh, chr’hoong Ba Tơ xay moon: “Acu bhrợ đong ặt nắc đươi vêy bhrợ ruộng, b’băn. Xoọc tơợp acu bhrợ tr’bứi a năm. Ha dợ t’tun đêêc nắc vêy bh’nơơn a cu lêy bhrợ t’bhưah cớ. Chroi k’rong xang nắc k’rong bhrợ đong ặt”.

Đhị chr’val Ba Vinh, tơợ apêê xa nay bh’rợ cơnh 30 a, bhrợ têng vel bhươl t’mêê, xa nay bh’rợ zooi đoọng ha zr’lụ tệêm ngăn, bấc cr’noọ bh’rợ c’lâng p’rang bơơn ta bhrợ têng. Pa bhlầng nắc c’lâng pa têệt tơợ c’lâng bhlầng 24 z’lâh Ba Thành – Ba Vinh – Ba Điền chô chr’val Thanh An chr’hoong Minh Long lâng bấc c’lâng chô tước vel bhươl ơy pa đăn bhlưa apêê zr’lụ, t’vaih pr’đơợ đoọng ha đhanuôr lướt chô, âng đơơng hàng hóa liêm buôn. Đh’rưah lâng đêêc, nhà nước pa ghit k’rong bhrợ trường học, trạm y tế bhrợ liêm đhr’năng học tập lâng k’rang c’rơ âng đhanuôr. T’cooh Phạm Ngọc Dương đhị chr’val Ba Vinh, chr’hoong Ba Tơ xay moon: “Lalăm  a hay cu bhrợ đăh ngành kiểm sát. Nâu kêi ơy chô hưu, a cu zooi đhanuôr năl ghit xa nay pháp luật, bhlêh lơi pazêng rau căh liêm đhị vel đong cung cơnh t’pâh đhanuôr pa zay ting pâh bhrợ têng cha”.

X’rịa c’moo 2024, chr’val Ba Vinh ơy bơơn 11/19 pr’đơợ  bhrợ têng vel bhươl t’mêê. Đợ  ch’na đh’năh bơơn mơ 850kg/cha nắc lâng thu nhập mơ 26.850.000 đồng/cha nắc/c’moo, bấc laha k’nặ 1,5 ức đồng/c’moo t’ping lâng c’moo 2023. T’cooh Phạm Văn Nước, Bí thư Đảng ủy chr’val Ba Vinh, chr’hoong Ba Tơ đoọng năl: “Pazêng c’moo hay, chr’val Ba Vinh ơy bơơn k’rong bhrợ điện, c’lâng, trường học, trạm y tế. Ting cơnh k’đươi moon trực tiếp âng Huyện ủy, UBND chr’hoong, Đảng ủy, chính quyền chr’val Ba Vinh k’rong t’pâh đhanuôr pa zay bhrợ cha, đươi dua liêm choom zập cr’noọ bh’rợ âng nhà nước ơy k’rong bhrợ têng. C’moo 2025 lâng pazêng c’moo t’tun, Đảng ủy, UBND chr’val lêy k’đươi t’pâh cớ đhanuôr bhrợ liêm apêê chỉ tiêu pa dưr pr’ặt tr’mông”.

Ba Vinh nắc zr’lụ căn cứ địa cách mạng. 80 c’moo ơy lâh nắc zr’lụ xoọc coh c’lâng ha dưr. Nâu đoo nắc bh’nơơn âng rau k’rang k’rong bhrợ âng Đảng, Nhà nước, pa zay âng vel đong coh bh’rợ pa dưr pr’ặt tr’mông đhanuôr, pa têệt chr’năp liêm âng zr’lụ k’tiếc grơơ nhọol./.

ĐỔI THAY Ở VÙNG CĂN CỨ CAO MUÔN

Xã Ba Vinh, huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi có vùng núi Cao Muôn, nơi 80 năm trước, Đội du kích Ba Tơ được thành lập, tổ chức tuyên thệ “Hy sinh vì tổ quốc” rồi lập căn cứ. Từ nơi đây, Đội du kích Ba Tơ tiến về Trung Châu rồi tham gia Khởi nghĩa tháng 8/1945, giành chính quyền ở tỉnh Quảng Ngãi. 80 năm trôi qua, xã Ba Vinh cùng với 4 xã và thị trấn Ba Tơ đã được nhà nước công nhận là vùng An toàn khu thời kháng chiến chống Pháp. Ngày nay, vùng căn cứ Cao Muôn đã trở thành vùng quê yên bình trên đà phát triển.  

Mùa xuân, vùng núi Cao Muôn vờn mây trắng, làng quê dưới chân núi thật yên bình. Thôn Ba Lang- nơi ngày xưa Đội du kích Ba Tơ tổ chức lễ ăn thề cùng đồng bào sắc son, một lòng đánh Pháp, đuổi Nhật giờ đã thay màu áo mới. Nhà văn hóa thôn đã được xây dựng nơi đầu làng.   

Nhiều người dân thôn Ba Lang và các thôn khác ở xã Ba Vinh vẫn nhớ về một thời, Đội du kích  Ba Tơ lập căn cứ trên núi Cao Muôn, có bà mẹ Thía rất nghèo, nhưng đã nhiệt tình góp lương thực cho Đội du kích và tự hào khi quân Nhật từng tiến đánh vùng Cao Muôn, nhưng Đội du kích Ba Tơ vẫn vững vàng.  

Đi qua chiến tranh và những năm tháng sau hòa bình, với sự quan tâm đầu tư của Trung ương và địa phương, xã Ba Vinh đã có nhiều đổi thay. Trên những cánh đồng, lúa vẫn mỗi năm đôi vụ lên xanh. Thông qua các chương trình 30a, chương trình nông thôn mới, nhiều đập dâng, kênh mương được xây dựng, đáp ứng nguồn nước cho sản xuất cho đồng bào H’rê. Bà con cũng đã biết ứng dụng tiến bộ trong việc chọn giống thâm canh, nên năng suất lúa đạt cao.  

Còn trên những cánh rừng ở Ba Vinh bây giờ bạt ngàn keo. Những cây keo lai được trồng trên đất đồi rừng trong sự chăm bón của người dân phát triển nhanh. Mùa thu hoạch gỗ keo khá rộn ràng. Đây là nguồn nguyên liệu  chế biến ở các nhà máy trong cụm công nghiệp Ba Động. Anh  Phạm Văn Nhít ở xã  Ba Vinh, huyện Ba Tơ cho biết: “Ở đây, người trồng keo nhiều từ 20 đến 30 ha, người ít thì 2 hoặc 3 ha. Tiền trồng keo thì để làm nhà, cho con đi học.”

Đồng bào dân tộc ở xã Ba Vinh nhiều người khá năng động. Bà con hiểu rằng nhà nước xây dựng các công trình giao thông, thủy lợi là tạo điều kiện để phát triển sản xuất, nhưng cuộc sống có thật sự đổi thay hay không thì bản thân mình phải cố gắng vươn lên. Chị  Phạm Thị Phố ở xã Ba Vinh, huyện Ba Tơ chia sẻ: “Tui làm được cái nhà là nhờ làm ruộng chăn nuôi. Ban đầu mình làm ít thôi. Nhưng sau đó có hiệu quả nên đầu tư mở rộng. Tích góp rồi xây dựng được nhà cửa.”

Ở xã Ba Vinh, thông qua các chương trình như 30 a, xây dựng nông thôn mới, chương trình hỗ trợ cho vùng An toàn khu, nhiều công trình giao thông được xây dựng. Đặt biệt là  tuyến đường nối từ Quốc lộ 24 qua Ba Thành- Ba Vinh- Ba Điền về xã Thanh An huyện Minh Long cùng nhiều con đường về các thôn đã rút ngắn khoảng cách giữa các vùng, tạo điều kiện cho người dân đi lại, vận chuyển hàng hóa. Bên cạnh đó, nhà nước chú trọng đầu tư xây dựng trường học,  trạm y tế đáp ứng nhu cầu học tập và chăm sóc sức khỏe của nhân dân. Ông Phạm Ngọc Dương ở xã Ba Vinh, huyện Ba Tơ bộc bạch: “Mình trước đây công tác trong ngành kiểm sát. Giờ về nghỉ hưu, mình giúp bà con hiểu rõ về pháp luật, giải quyết những bất đồng ở địa phương cũng như vận động bà con tích cực tham gia sản xuất.”

 Cuối năm 2024, xã Ba Vinh đã đạt 11/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Sản lượng lương thực đạt bình quân 850kg/ người và thu nhập bình quân đạt 26.850 nghìn đồng/người/năm, tăng  gần 1,5 triệu đồng/ năm so với năm 2023.  Ông Phạm Văn Nước, Bí thư Đảng ủy xã Ba Vinh, huyện Ba Tơ cho biết: “Những năm qua, xã Ba Vinh được đầu tư xây dựng điện, đường, trường, trạm. Theo chỉ đạo trực tiếp của Huyện ủy, UBND huyện, Đảng ủy, chính quyền xã Ba Vinh tập trung vận động đồng bào phát  triển sản xuất, sử dụng hiệu quả các công trình nhà nước đầu tư. Năm 2025 và những năm tiếp theo, Đảng ủy, UBND xã tiếp tục vận động người dân thực hiện tốt các chỉ tiêu phát triển kinh tế xã hội.”

Ba Vinh xưa là vùng căn cứ địa cách mạng. 80 năm đi qua là vùng quê đang trên đà phát triển. Đây là kết quả của sự quan tâm đầu tư của Đảng, Nhà nước, nỗ lực của địa phương trong việc phát triển kinh tế xã hội, tiếp nối truyền thống của vùng đất anh hùng./.