Bâc c’moo ha nua, a noo Hồ Chõ ăt coh vel 4, chr’val Thuận, chr’hoong Hướng Hóa âi p’zay chơơc lêy lâh 100 pr’đươi pa bhrợ ta têng, ăt ma mông, văn hóa âng ma nưih Bru – Vân Kiều. Coh đêêc, bêệ chiing đồng năc c’kir chr’năp bhlâng. Năc choom bhrợ t’bâc p’xoọng zr’lụ pa căh pa zêng tr’coó xa nul lâng pr’đươi pr’dua âng ma nưih Vân Kiều….

Coh đong pa căh đơc âng anoo Hồ Chõ vêy đợ pr’đươi đươi dua zâp t’ngay âng ma nưih Vân Kiều cơnh a pươih cram, zong, n’loọ ca độ a vị lươt ooy crâng; căh câ  n’jưl ta lư, chiing, khèn… Nâu đoo zêng năc đợ bh’nơơn taanh bhrợ bơơn anoo Hồ Chõ chơơc k’rong đơc tơợ apêê  n’lơơng lâng câl đơc đoọng k’rong zư: “Coh cr’chăl k’rong đơc acu lum bâc râu zr’năh k’đhap cơnh zên đoọng câl apêê c’bhuh n’nâu. Râu bơr năc, apêê nghệ nhân zêng t’cooh đhur. Lâh đhị đêêc, acu công chơơc lêy đợ apêê nghệ nhân năl taanh, bhrợ pa dưr cớ chr’năp c’bhuh n’nâu đoọng apêê bhrợ cớ, đoọng acu choom pa căh coh đong dh’rơơng âng cu”.

Zâp c’xêê 1 chu, anoo Hồ Chõ năc dzut pa liêm apêê pr’đươi crêê cr’cool, ra rá. Anoo công buôn đoọng apêê đơn vị trường học, vel đong zươc vă c’bhuh tr’cóo xa nul, pr’đươi pr’dua coh bêl ăt bhrợ văn hóa văn nghệ. T’cooh Nguyễn Chí Tuấn, Phó Chủ tịch UBND chr’val Thuận, chr’hoong Hướng Hóa xay moon: “N’đăh c’lâng xa nay, chr’val công pa bhlâng deh hơnh zooi đoọng. coh cr’chăl ha nua, âi xay truih lâng Phòng Văn hóa âng chr’hoong đoọng bhrợ t’vaih pr’đơợ liêm lâh ha cr’noọ cr’niêng âng đay. Lâng chr’val công vêy xay moon coh c’moo 2024 lâng apêê c’moo t’tun vêy pac đoọng zên đoọng zư nhâm lâng pa dưr đợ truyền thống liêm âng ma nưih Vân Kiều – Pa Cô”.

T’cooh Nguyễn Hưng, Phó Trường phòng Văn hóa – Thông tin chr’hoong Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị đoọng năl, bh’rợ âng anoo Hồ Chõ chroi đoọng bhrợ pa dưr loom chăp kiêng bơơn năl lâng zư đơc c’leh văn hóa lang a hay âng ma nưih Bru – Vân Kiều truih da ding Trường Sơn ha pr’châc p’niên: “Anoo Hồ Chõ năc muy coh âc ngai liêm tr’haanh coh bh’rợ k’rong zư đơc lâng pa dưr apêê chr’năp truyền thống âng dha nuôr Vân Kiều – Pa Cô moon pa zum lâng ma nưih Vân Kiều moon la lay. Anoo Chõ vêy 1 zr’lụ pa căh đơc z’zăng zâp apêê pr’đươi văn hóa âng đha nuôr Vân Kiều – Pa Cô”.

Đh’rưah lâng đợ râu k’rong zư đơc apêê h’nơơn bh’rợ văn hóa, a noo Hồ Chõ lâng apêê nghệ nhân đhị chr’val Thuận ta luôn k’rong đh’rưah xay truih cớ đợ bh’rợ liêm pr’hay âng ma nưih Bru – Vân Kiều đoọng pa dưr chr’năp đợ tr’coó xa nul âng đay k’rong zư đơc coh pr’ăt tr’mông zâp t’ngay./.

Hồ Chõ - Người lưu giữ bản sắc văn hóa của đồng bào Bru- Vân Kiều

Cùng với những biến chuyển của kinh tế, nhiều khía cạnh đời sống văn hoá - xã hội của người Bru - Vân Kiều cũng dần đổi thay và mai một. Làm sao để lưu giữ cho con cháu đời sau biết về những nét đẹp văn hoá đặc trưng của dân tộc mình là một trong những trăn trở, tâm huyết của những người con Bru - Vân Kiều đang làm công tác văn hóa ở cơ sở. Anh Hồ Chõ, ở thôn 4, xã Thuận, huyện Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị là một trong những người như thế. 

Nhiều năm qua, anh Hồ Chõ ở thôn 4, xã Thuận, huyện Hướng Hoá đã dày công tìm kiếm hơn 100 dụng cụ sản xuất, sinh hoạt, văn hóa của người Bru - Vân Kiều. Trong đó, chiếc chiêng đồng là kỷ vật quý giá nhất. Nó cũng đã làm phong phú thêm gian trưng bày gồm nhiều nhạc cụ và dụng cụ sinh hoạt của người Vân Kiều...

Trong gian nhà trưng bày của anh Hồ Chõ có những vật dụng sinh hoạt hàng ngày của người Vân Kiều như mâm tre, gùi, rổ, típ đựng cơm đi rừng; hay là những dụng cụ nghệ thuật đàn ta lư, chiêng, khèn;… Đây đều là những sản phẩm đan lát được anh Hồ Chõ cất công tìm kiếm từ những nghệ nhân và thuê họ đan lại để sưu tầm:  "Trong quá trình sưu tầm tôi gặp 1 số khó khăn như là kinh phí để mua lại những sản phẩm này. Thứ 2, nghệ nhân toàn già yếu. Bên cạnh đó, tôi cũng tìm lại những nghệ nhân biết đan, khôi phục lại những giá trị này để người ta làm lại, để tôi có thể trình bày trong nhà sàn của tôi".

Mỗi tháng 1 lần, anh Hồ Chõ lại lau chùi các vật dụng tránh bị ẩm mốc, hư hỏng. Anh cũng sẵn lòng cho các đơn vị trường học, địa phương mượn dụng cụ, nhạc cụ trong các dịp sinh hoạt văn hóa văn nghệ. Ông Nguyễn Chí Tuấn, Phó Chủ tịch UBND xã Thuận, huyện Hướng Hoá bày tỏ: "Về mặt chủ trương, xã cũng rất ủng hộ. Trong thời gian vừa qua, đã báo cáo với phòng Văn hóa của huyện để tạo điều kiện tốt hơn cho nguyện vọng của mình. Và xã cũng có đề xuất trong năm 2024 và những năm tiếp theo có phân bổ kinh phí để giữ vững và phát huy những truyền thống tốt đẹp của người Vân Kiều - Pa Kô".

Ông Nguyễn Hưng, Phó Trưởng Phòng Văn hoá - Thông tin huyện Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị cho biết, hoạt động của anh Hồ Chõ góp phần thổi lửa vào lớp trẻ niềm đam mê học hỏi, lưu giữ bản sắc văn hóa truyền thống người Bru - Vân Kiều trên dãy Trường Sơn: "Anh Hồ Chõ là một trong những tấm gương sáng trong việc sưu tầm và phát huy những các giá trị truyền thống của đồng báo Vân Kiều - Pa Kô nói chung và người Vân Kiều nói riêng. Đồng chí Chõ có 1 gian trưng bày khá đầy đủ các sản phẩm văn hoá, phi vật thể của đồng bào Vân Kiều - Pa Kô".

Cùng với những sưu tầm các sản phẩm văn hoá, anh Hồ Chõ và các nghệ nhân tại xã Thuận thường xuyên quây quần bên nhau ôn lại những giai điệu truyền thống của người Bru-Vân Kiều để phát huy giá trị của những nhạc cụ mà mình sưu tầm trong đời sống văn hóa tinh thần./.