Zập cấp, ngành, vel đong xay bhrợ coh prang tỉnh t’bhlâng xay bhrợ bh’rợ dự án k’tứi 1 ooy xa nay “Pa dưr kinh tế nông, lâm nghiệp nhâm mâng đh’rưah lâng zư lêy crâng lâng pa dưr râu bơơn pay pa chô đoọng ha đhanuôr”. Nâu đoo năc dự án k’tứi âng Dự án 3 “Pa dưr bh’rợ nông, lâm nghiệp nhâm mâng, pa dưr râu liêm choom, c’rơ âng pazêng zr’lụ miền đoọng bhrợ têng hàng hoá t’đui ooy râu đơ chr’nắp”.

Hân đhơ vaih boo lâng p’răng, pazêng c’bhuh zư lêy crâng coh cr’noon Pà Ong, cr’noon Rô, cr’noon Ngói, chr’val Cà Dy, chr’hoong Nam Giang, tỉnh Quảng Nam công ta luôn lướt ch’mêệt lêy, zư lêy pazêng bha lăh crâng t’viêng. Zập cha năc manuyh năc dzợ t’bhlâng xay truih, p’too pa choom đhanuôr pa dưr râu chr’năp, pazêng bh’rợ zâl cha groong ra rooh, t’pắt rooh crâng, pa dưr trách nhiệm coh bh’rợ zư lêy crâng. T’cooh bhươl Doãn Bên, zr’lụ đhanuôr Pà Dồn, cr’noon Pà Ong, chr’val Cà Dy, chr’hoong Nam Giang prá xay, zập c’moo bha nụ âng đoo bơơn đớp zên zư lêy crâng mơ 400 r’bhâu đồng coh muy héc ta lâng pa dưr crâng k’dâng 10 ức đồng coh muy héc ta. T’cooh bhươl Doãn Bền prá xay, nâu đoo năc c’rơ đoọng đhanuôr Cơ Tu coh đâu t’bhlâng zư lêy lâng pa dưr crâng, ting zâl cha groong pazêng bh’rợ bhrợ lất xa nay pháp Luật Lâm nghiệp zr’lụ crâng C5, chr’val Cà Dy. “Zập t’ngay 4 cha năc coh cr’noon Pà Ong lướt ch’mêệt lêy, zư lêy crâng, t’ngay hân đoo công lướt zư lêy. 4 cha năc zêng dưr lướt tơợ ra diu tước 9 giờ năc chô ooy đong. Xang n’năc năc 4 cha năc manuyh n’lơơng lướt ch’mêệt lêy. Zư lêy crâng g’mrâng, crâng nhuum.”

C’moo đâu, chr’val Cà Dy vêy ta pác đoọng 7 tỷ đồng, coh đêêc 4 tỷ đồng pazao đoỌng ooy bh’rợ zư lêy crâng, 3 tỷ đồng năc zooi ch’neh. Zập c’xêê, zập quý, chr’val lướt pay zên chô đơơng đoọng ha apêê zư lêy crâng. Bh’rợ zư lêy crâng đh’rưah lâng bh’rợ pa dưr bh’rợ bhrợ cha đoọng ha đhanuôr acoon coh năc bhrợ t’vaih c’lâng bh’rợ t’mêê, n’jưah ting zooi ooy bh’rợ xăl tơơm chr’noh, n’jưah pa xiêr đhr’năng tal crâng bhrợ ha rêê, n’jưah pa dưr râu liêm choom ooy kinh tế ha đhanuôr. T’cooh Nguyễn Văn Phi, Chủ tịch UBND chr’val Cà Dy prá xay, UBND chr’val Cà Dy ơy bhrợ t’vaih 6 đhị đương zư lêy crâng pazêng vêy 200 cha năc coh 4 cr’noon lâng 2 đhị âng chr’val. “Lâng bh’rợ zư lêy lâng pazao đoọng zư lêy crâng, xoọc đâu, chr’val Cà Dy xoọc zư lêy 14.435 ha, ga măc bhlâng, pay lâh muy pâng đhăm crâng âng chr’val. Ta luôn lướt ch’mêệt, tơợ c’xêê 7/2023 tước nâu cơy, doọ n’leh bh’rợ t’mêê hân đoo tước pa hư crâng, k’xịa crâng lất xa nay, xiêr bấc pa bhlâng t’piing lâng l’lăm ahay. L’lăm ahay pr’ắt tr’mông âng đhanuôr zơ nươr bấc ooy crâng, nâu cơy đhanuôr ting zư lêy crâng k’rơ bhlâng. Tước nâu cơy, choom bơơn cơnh đêêc năc râu bhui har pa bhlâng. Chi cục Kiểm lâm, Hạt Kiểm lâm chr’hoong công haanh deh lâng xay moon xa nay bh’rợ âng zi”.

T’cooh Phan Văn Bình, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Thạnh Mỹ, chr’hoong da ding k’coong Nam Giang, tỉnh Quảng Nam prá xay, tơợ c’moo 2023, UBND thị trấn Thạnh Mỹ vêy ta pazao đoọng bh’rợ zư lêy crâng ting cơnh xa nay dự án k’tứi n’nâu. Tơợ đêêc, UBND thị trấn Thạnh Mỹ ký hợp đồng lâng pazêng c’bhuh zư lêy crâng lâng đợ đhăm crâng ga măc năc 7.400 héc ta. Pazêng tổ dân phố pác vaih tơợ 2 tước 4 c’bhuh, ta luôn lướt ch’mêệt lêy coh zr’lụ crâng âng đay zư lêy. Pazêng apêê coh c’bhuh tước mơ ooy năc ghi hình, chụp cha núp lâng vêy toạ độ pa gơi zr’lụ c’bhuh zư lêy crâng xoọc pa bhrợ. Xoọc đâu, UBND thị trấn Thạnh Mỹ ơy choót zên zư lêy crâng 6 c’xêê tr’nơớp c’moo 2024 đoọng ha c’bhuh coh bhươl cr’noon zư lêy crâng. Zập tổ dân phố zư lêy tơợ 1.000 tước 1400 héc ta, t’đui ooy đhr’năng. Zư lêy zập héc ta, đhanuôr đớp zư lêy vêy ta chroót zên 400 r’bhâu đồng tơợ dự án k’tứi 1, tỉnh Quảng Nam zooi đoọng p’xoọng 200 r’bhâu đồng muy héc ta (ting cơnh Nghị quyết 22 âng HĐND tỉnh). T’cooh Phan Văn Bình, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Thạnh Mỹ, chr’hoong Nam Giang prá xay p’xoọng: “T’đui ooy đhăm crâng, x’rịa c’moo zập pr’loọng đong đớp tơợ 5 - 6 ức đồng, vêy c’bhuh tơợ 7 ức đồng tước 8 ức đồng. L’lăm ahay col đơơng n’loong coh vel đong bấc pa bhlâng, tơợ bêl vêy chính sách n’năc, đhanuôr vêy t’rí c’roóc năc zêng pa câl, xoọc đâu bh’rợ zư lêy crâng công liêm choom bhlâng, doọ dzợ vêy đhr’năng pa hư crâng cơnh ahay, đhanuôr xoọc đâu zư lêy crâng k’rơ pa bhlâng”.

Cr’chăl c’moo 2022 - 2024, tơợ đợ bấc âng crâng năc pazêng chr’hoong Nam Trà My, Bắc Trà My, Phước Sơn, Hiệp Đức, Nam Giang, Đông Giang, Tây Giang xay moon, tỉnh Quảng Nam ơy pác đoọng lâh 189 tỷ đồng đoọng xay bhrợ dự án k’tứi “Pa dưr kinh tế lâm nghiệp đh’rưah lâng zư lêy crâng lâng pa dưr râu bơơn pay pa chô đoọng ha đhanuôr”.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Nam g’luh XXII xay moon, tước c’moo 2025, Quảng Nam năc bơơn đợ gâm ngút âng crâng tước 61%. Hân đhơ cơnh đêêc, tước x’rịa c’moo 2023 năc đhiệp bơơn k’nặ 59%. Râu tu cậ năc bấc đhăm crâng dưr bil tu đhí boo, tuh bhlong, hr’lang cấh coh c’moo 2020 căh ơy choom ta bhr’lậ pa liêm. Lâng đhr’năng xay bhrợ cơnh đâu, tước c’moo 2025 đợ gâm ngút âng crâng xay moon năc bơơn 59,5%. Kiêng bơơn đợ gâm ngút âng crâng ting cơnh cr’noọ xa nay, zập c’moo tỉnh Quảng Nam năc choh 3.000 héc ta crâng. Ha dang Quảng Nam xay bhrợ liêm choom cr’noọ xa nay âng dự án k’tứi 1 lâh 3.300 héc ta năc xay bhrợ liêm choom cr’noọ xa nay gâm ngút âng crâng cơnh Nghị quyết âng Tỉnh uỷ xay moon. T’cooh Lê Văn Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam prá xay, tỉnh vêy bấc bh’rợ đoọng pa dưr đợ gâm ngút âng crâng, coh đêêc năc pa dưr dal pr’ắt tr’mông âng đhanuôr: “Đoọng xay bhrợ liêm choom bh’rợ tr’nêng n’nâu, acu k’noọ coh cr’chăl ha y, tỉnh Quảng Nam năc xay moon bấc xa nay bh’rợ, cr’noọ bh’rợ. Tr’nơơp năc xay bhrợ liêm choom bhlâng Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng pa dưr kinh tế xã hội zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong. Tơợ đêêc, pr’ắt tr’mông âng đhanuôr công z’zăng, pa bhlâng năc đợ pr’loọng đong đharựt vêy ta pa xiêr nhâm mâng. Pr’ắt tr’mông âng đhanuôr da ding k’coong la lua năc pa dưr k’rơ lâh mơ”./.

 QUẢNG NAM: XANH LẠI NHỮNG CÁNH RỪNG

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Nam lần thứ XXII xác định, đến năm 2025, Quảng Nam phải đạt độ che phủ rừng 61%. Các cấp, ngành, địa phương trên địa bàn toàn tỉnh nỗ lực triển khai thực hiện Tiểu dự án 1 về “Phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp bền vững gắn với bảo vệ rừng và nâng cao thu nhập cho người dân". Đây là Tiểu dự án thuộc Dự án 3 “Phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị”.

Mặc cho nắng nóng hay mưa dầm, các tổ tuần tra bảo vệ rừng thôn Pà Ong, thôn Rô, thôn Ngói, xã Cà Dy, tỉnh Quảng Nam cũng đều đặn tuần tra, kiểm soát bảo vệ những cánh rừng xanh. Mỗi thành viên còn tích cực tuyên truyền người dân nâng cao ý nghĩa, tầm quan trọng, các biện pháp phòng cháy, chữa cháy rừng, tăng cường trách nhiệm trong công tác quản lý, bảo vệ rừng. Già làng Doãn Bên, cụm dân cư Pà Dồn, thôn Pà Ong, xã Cà Dy, huyện Nam Giang cho biết, mỗi năm tổ Cộng đồng của ông được nhận định mức hỗ trợ bảo vệ rừng 400 nghìn đồng/ha và phát triển rừng khoảng 10 triệu đồng/ha. Già làng Doãn Bên nói, đây là nguồn động lực để đồng bào dân tộc Cơ Tu nơi đây gắn bó với công tác bảo vệ và phát triển rừng, góp phần tích cực ngăn chặn các vụ vi phạm Luật Lâm nghiệp khu vực rừng C5, xã Cà Dy. “Mỗi ngày 4 người ở thôn Pà Ong đều đặn tuần tra bảo vệ, không thiếu ngày nào. 4 người đều đi từ sáng đến 9 giờ mới về. Ngày sau thì 4 người khác bảo vệ rừng. Bảo vệ cả rừng già, rừng non”.

Năm nay, xã cà Dy được phân bổ 7 tỷ đồng, trong đó có 4 tỷ đồng giao khoán bảo vệ rừng, 3 tỷ đồng từ hỗ trợ gạo. Hàng tháng, hàng quý, xã rút tiền về cấp phát cho đội ngũ bảo vệ rừng. Việc triển khai bảo vệ rừng gắn với sinh kế của đồng bào dân tộc thiểu số đã mở ra hướng đi mới, vừa góp phần vào việc thực hiện chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vừa hạn chế tình trạng phá rừng làm nương rẫy, vừa mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân. Ông Nguyễn Văn Phi, Chủ tịch UBND xã Cà Dy cho biết, UBND xã Cà Dy đã thành lập 6 chốt bảo vệ rừng gồm 200 người ở 4 thôn và 2 chốt của xã. “Đối với bảo vệ và giao khoán rừng, hiện nay, xã Cà Dy đang nhận giao khoán bảo vệ 14.435 ha, rất là lớn, chiếm hơn một nửa diện tích của xã. Thường xuyên tuần tra truy quét, từ tháng 7/2023 đến nay, không phát sinh mới vị việc nào liên quan đến việc người dân khai thác, chiếm rừng trái phép nữa, giảm đáng kể so với trước đây. Trước đây bà con sống dựa vào rừng nhiều, bây giờ bà con tham gia bảo vệ rất tích cực. Đến bây giờ đạt được kết quả như vậy rất đáng mừng. Chi cụ Kiểm lâm, Hạt Kiểm lâm huyện cũng ghi nhận và đánh giá cao”.

Ông Phan Văn Bình, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Thạnh Mỹ, huyện miền núi cao Nam Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết, từ năm 2023, UBND thị trấn Thạnh Mỹ được giao nhiệm vụ quản lý Bảo vệ rừng theo Tiểu dự án này. Trên cơ sở đó, UBND thị trấn Thạnh Mỹ ký hợp đồng với các nhóm bảo vệ rừng với tổng diện tích 7.400 ha. Các tổ dân phố chia thành 2 đến 4 nhóm, thường xuyên tuần tra trong khu vực tiểu khu quản lý bảo vệ rừng. Các thành viên trong nhóm đi đến đâu ghi hình, ghi ảnh và có tọa độ gửi về định vị nhóm quản lý bảo vệ rừng đang hoạt động. Hiện nay UBND thị trấn Thạnh Mỹ đã thanh toán chi trả tiền quản lý bảo vệ rừng 6 tháng đầu năm 2024 cho các nhóm cộng đồng bảo vệ rừng. Mỗi tổ dân phố nhận quản lý từ 1.000 ha đến 1400 ha tùy điều kiện. Bảo vệ mỗi héc ta, người nhận bảo vệ được chi trả 400 ngàn đồng từ Tiểu dự án 1, tỉnh Quảng Nam hỗ trợ thêm 200.000/ha (theo Nghị quyết 22 của HĐND tỉnh). Ông Phan Văn Bình, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Thạnh Mỹ, huyện Nam Giang cho biết thêm: “Tùy theo diện tích, cuối năm mỗi hộ nhận từ 5 -6 triệu đồng, có nhóm từ 7 triệu đến 8 triệu đồng. Trước đây khai thác vận chuyển lâm sản ở địa phương rất nhiều, từ khi có chính sách đó,, bà con nhân dân có trâu bò bán hết rồi, hiện nay tập trung trong công tác quản lý bảo vệ rừng cũng ổn không còn tình trạng phá rừng như xưa bà con quản lý chặt chẽ”. 

Giai đoạn 2022 - 2024, trên cơ sở đăng ký khối lượng của các huyện Nam Trà My, Bắc Trà My, Phước Sơn, Hiệp Đức, Nam Giang, Đông Giang, Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đã phân bổ hơn 189 tỷ đồng để thực hiện Tiểu dự án “Phát triển kinh tế lâm nghiệp gắn với bảo vệ rừng và nâng cao thu nhập cho người dân”.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Nam lần thứ XXII xác định, đến năm 2025, Quảng Nam phải đạt độ che phủ rừng 61%. Tuy nhiên, đến cuối năm 2023 mới đạt gần 59%. Nguyên nhân là nhiều diện tích rừng bị mất do bão lũ, sạt lở năm 2020 chưa khôi phục được. Với tiến độ thực hiện như hiện nay, đến năm 2025 tỷ lệ che phủ dự kiến mới đạt 59,5%. Muốn đạt được độ che phủ rừng theo kế hoạch, mỗi năm tỉnh Quảng Nam phải trồng 3.000ha rừng. Nếu Quảng Nam thực hiện đạt được chỉ tiêu của Tiểu dự án 1 hơn 3.300ha sẽ góp phần vào việc hoàn thành chỉ tiêu che phủ rừng như Nghị quyết của Tỉnh ủy đề ra. Ông Lê Văn Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, tỉnh có nhiều giải pháp để tăng tỷ lệ che phủ rừng, trong đó phải nâng cao đời sống người dân: “Để làm được việc này, tôi nghĩ thời gian tới, tỉnh Quảng Nam đã đặt ra nhiều chương trình, kế hoạch. Trước hết là phải triển khai thực hiện thật tốt chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Qua đó, đời sống bà con khá lên, nhất là tỷ lệ hộ nghèo phải được giảm bền vững. Đời sống vật chất tinh thần của bà con miền núi thật sự phát triển mạnh hơn”./.