Đhị zr’lụ da ding Vang Cà Vãi, tổ dân phố Làng Dầu, thị trấn Di Lăng chr’hoong Sơn Hà vêy 5 pr’loọng đong đhanuôr lâng lâh 25 cha năc manuyh ắt mamông. Zr’lụ n’nâu coh pazêng c’moo ahay tước ooy hân noo boo ta luôn dưr vaih hr’lang hr’câh da ding k’coong. P’căn Đinh Thị Kim, muy coh pazêng pr’loọng đong đhanuôr ắt mamông coh aral da ding xay moon, đoo bêl vaih boo năc pr’loọng đong năc tước ắt ooy bhươl cr’noon n’lơơng tu k’pân hr’lang hr’câh da ding k’coong. “Boo năc ơy xó 2 chu, tước ắt ooy cr’noon n’tôh. Rơơm kiêng đâh bhr’lậ đoọng đhanuôr bơơn ắt mamông đanh đươnh doọ dzợ k’pân hr’lang hr’câh k’tiếc da ding k’coong.”

Đhị thị trấn Di Lăng, chr’hoong Sơn Hà vêy 3 zr’lụ vêy đhr’năng hr’lang hr’câh da ding. 98 pr’loọng đong coh pazêng tổ dân phố Làng Dầu, Gò Ép lâng Nước Nia năc ng’pa tơơi ha dang vêy boo tuh ga măc. T’cooh Bùi Văn Ba, Chủ tịch UBND thị trấn Di Lăng, chr’hoong Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi k’rang: “UBND thị trấn ơy ta đang moon ooy UBND chr’hoong công cơnh UBND tỉnh đâh đoọng zên đoọng pa tơơi pazêng pr’loọng đong n’nâu tước ooy zr’lụ liêm crêê ắt mamông lâng pa dưr kinh tế.”

Đhị chr’hoong da ding k’coong Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi ơy n’leh 75 đhị vêy đhr’năng hr’lang hr’câh k’tiếc, tuh pr’hậc bêl vaih đhí boo, tuh bhlong, áp thấp nhiệt đới lâng boo ngân. Coh đêêc 17 zr’lụ vêy đhr’năng k’rơ bhlâng năc pa tơơi 78 pr’loọng đong lâng lâh 270 cha năc manuyh ha dang dưr vaih đhí boo, tuh bhlong cấp độ 2 tước cấp độ 3. T’cooh Đinh Trường Giang, Phó Chủ tịch UBND chr’hoong Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi prá xay: vel đong ơy ra văng bh’rợ “4 đhị đêếc”, ch’mêệt lêy pazêng zr’lụ vêy đhr’năng hr’lang hr’câh, đương pa tơơi đhanuôr bêl vêy dưr vaih boo tuh ga măc: “Tước cr’chăl n’nâu ơy ch’mêệt lêy đhị pazêng zr’lụ buôn vaih tuh pr’hậc, hr’lang hr’câh k’tiếc, vel đong ơy bhrợ đợ bh’rợ ghít lâng râu la lua. Chr’hoong công ơy lướt xay moon p’too pa choom tước ooy đhanuôr ooy bh’rợ zâl g’đéch, pa bhlâng pazêng c’bhuh xung kích coh vel đong đoo bêl vaih râu căh liêm crêê năc pazêng đhanuôr coh zr’lụ buôn vaih tuh bhlong, hr’lang hr’câh k’tiếc đâh vêy ta pa tơơi.”

Chr’hoong da ding k’coong Ba Tơ công xay moon 44 đhị vêy đhr’năng buôn vaih đhí boo, tuh bhlong, hr’lang hr’câh da ding k’coong, tuh pr’hậc coh pazêng chr’val Ba Xa, Ba Dinh, Ba Trang, Ba Thành. Chr’hoong p’too moon pazêng vel đong ta luôn ch’mêệt lêy pazêng zr’lụ vêy đhr’năng k’rơ pa bhlâng vaih hr’lang hr’câh k’tiếc, tuh pr’hậc, zr’lụ ếp, toor k’ruung, tọm đác đoọng vêy bh’rợ pa tơơi, pa tơơi đhanuôr coh zr’lụ tước ooy zr’lụ liêm crêê. T’cooh Phạm Nam Giang, Phó Chủ tịch UBND chr’hoong Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi prá xay: “Pazêng zr’lụ vêy đhr’năng hr’lang hr’câh, tuh bhlong chr’hoong ơy ch’mêệt lêy đoọng xay moon coh pazêng bh’rợ zâl, g’đéch ha đhí boo, tuh bhlong h’cơnh choom liêm choom bhlâng. Bha lâng pazêng chr’val ơy đâh loon xay bhrợ ting cơnh xa nay bh’rợ đhị đêêc, nhâm mâng bh’rợ đương p’too pa choom, nhâm mâng ooy bh’rợ đương zooi… căh choom đớc râu căh liêm crêê tước ooy đhanuôr coh zr’lụ hr’lang hr’câh.”

L’lăm hân noo đhí boo, tuh bhlong, bh’rợ đâh loon ch’mêệt lêy công cơnh bhrợ đợ bh’rợ zâl g’đéch crêê liêm đhị pazêng vel đong da ding k’coong tỉnh Quảng Ngãi năc bơơn pa xiêr râu bil hư ooy manuyh lâng cr’van âng đhanuôr lâng râu crêê tước k’đhap bhlâng ng’năl âng plêệng k’tiếc. T’cooh Võ Quốc Hùng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp lâng Pa dưr bhươl cr’noon tỉnh Quảng Ngãi prá: “Bêl k’nặ n’leh vaih râu căh liêm crêê năc pazêng chr’hoong bhrợ bh’rợ zâl, g’đéch, năc ng’xay moon, đâh đương goon lêy, zâl cha groong, cơnh bhr’lậ pa liêm tơợ tr’nơơp coh pazêng c’lâng p’rang, năc đâh bhr’lậ pa liêm tơợ nâu cơy. Bêl vaih đhí boo tuh bhlong tr’nơơp năc căh choom đớc râu bil hư ooy manuyh, ooy pr’ắt tr’mông âng đhanuôr”./.

Quảng Ngãi: Nhiều điểm nguy cơ sạt lở núi vào mùa mưa

Mùa mưa lũ đang đến gần. Tại các huyện miền núi tỉnh Quảng Ngãi còn nhiều điểm nguy cơ sạt lở vào mùa mưa bão. Các địa phương miền núi của tỉnh xây dựng phương án ứng phó với thiên tai, nhất là tại các khu vực có nguy cơ sạt lở cao, nhằm đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho người dân.

Tại khu vực núi Vang Cà Vãi, tổ dân phố Làng Dầu, thị trấn Di Lăng huyện Sơn Hà có 5 hộ dân với 25 khẩu đang sinh sống. Khu vực này những năm trước đây vào mùa mưa thường xảy ra sạt lở núi. Bà Đinh Thị Kim, một trong những hộ dân sống ngay dưới chân núi cho biết, mỗi khi có mưa to là cả nhà phải di dời đến xóm khác ở tạm vì sợ sạt lở núi: “Mưa thì đi 2 lần rôi, ở bên xóm kia. Mong muốn sớm khắc phục để bà con sống lâu dài khỏi sợ, khỏi sạt nữa”.

Tại  thị trấn Di Lăng, huyện Sơn Hà có đến  3 điểm nguy cơ sạt lở núi rất cao. 98 hộ dân ở các tổ dân phố Làng Dầu, Gò Dép và Nước Nia phải di dời nếu có mưa lũ lớn. Ông Bùi Văn Ba, Chủ tịch UBND thị trấn Di Lăng, huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi lo lắng: “UBND thị trấn đã đề xuất kiến nghị UBND huyện cũng như UBND tỉnh sớm bố trí kinh phí để di dời những hộ dân này đến nơi an toàn để sinh sống làm ăn phát triển kinh tế.”

Tại huyện miền núi Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi đã xuất hiện 75 điểm nguy cơ sạt lở đất, lũ quét khi xảy ra bão, áp thấp nhiệt đới và mưa lớn. Trong đó 17 điểm nguy cơ cao cần phải sơ tán 78 hộ với hơn 270 khẩu nếu xảy ra thiên tai cấp độ 2 đến cấp độ 3. Ông Đinh Trường Giang, Phó Chủ tịch UBND huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi cho biết: địa phương đã chuẩn bị phương án “4 tại chỗ”, kiểm tra các vùng có nguy cơ sạt lở, sẵn sàng di dời dân khi có tình huống khẩn cấp xảy ra: “Tới thời điểm hiện tại đã rà soát các điểm xung yếu có nguy cơ xảy ra sạt lở lũ quét, địa phương xây dựng phương án sát với thực tế. Huyện cũng tổ chức tuyên truyền đến người dân về công tác ứng phó đặc biệt kiện toàn lực lượng xung kích cơ sở khi có sự cố là toàn bộ người dân trong điểm xung yếu được đưa đi ngay lập tức.”

Huyện miền núi Ba Tơ cũng xác định 44 điểm xung yếu, nguy cơ sạt lở đất, lũ quét ở các xã Ba Xa, Ba Dinh, Ba Trang, Ba Thành. Huyện chỉ đạo các địa phương thường xuyên kiểm tra các khu vực nguy cơ cao bị sạt lở đất, lũ quét, vùng trũng, thấp, ven sông, suối để có biện pháp di dời, sơ tán người dân trong khu vực đến nơi an toàn. Ông Phạm Nam Giang, Phó Chủ tịch UBND huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi cho biết: “Các điểm có nguy cơ thì huyện chỉ đạo địa phương rà soát rõ thực trạng để  đưa vào phương án kịch bản trong phòng chống thiên tai cho đảm bảo. Cơ bản các xã đã chủ động phương châm tại chỗ đảm bảo chỉ huy, đảm bảo về phương tiện hậu cần ... không để ảnh hưởng về người trong khu vực bị sạt lở.”

Trước mùa mưa bão, việc chủ động rà soát thực địa cũng như lên phương án ứng phó một cách chu toàn tại các địa phương miền núi tỉnh Quảng Ngãi sẽ giảm thiểu được thiệt hại về người và tài sản người dân trước những tác động khó lường của thời tiết. Ông Võ Quốc Hùng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ngãi nói: “Khi xuất hiện yếu tố nguy cơ thì huyện tô chức công tác phòng ngừa có thể là tuyên truyền vận động, chốt chặn sớm, phòng ngừa như khắc phục ban đầu các tuyến đường giao thông mất ổn định phải chủ động khắc phục ngay bây giờ. Trong mọi tình huống thiên tai xảy ra thì thứ nhất là không để xảy ra thiệt hại về người về tính mạng của nhân dân”./.