Bâc t’ngay ha ot, plêêng coh vel Khuổi Hẩu cha kêêt za nghit, vêy bêl ăt đhị 2-3 độ C. Học sinh bơơn đhêy học tu cơnh đêêc thầy Hà Lô Tuấn p’loon tươc apêê pr’loọng đha nuôr coh vel đoọng p’too moon zâp ngai zư lêy c’rơ tr’mung căh câ p’ghit za đêr za cring đong bh’năn pa kech; pay p’xoọng m’băh ha roo, xái vôi đoọng leh đong bh’năn bơơn gooh liêm, g’đach dưr vaih pr’luh cr’ay…. Cơnh lâng lâh 90 pr’loọng đha nuôr Mông coh Khuổi Hẩu, thầy giáo Hà Lô Tuấn âi năc ma nưih đong âng apêê đoo tơợ đanh.

C’moo 2016, bêl t’mêê tơợ chr’hoong Bảo Lâm (Cao Bằng) chô ooy trường Tiểu học Mai Long, thầy giáo ma nưih Tày Hà Lô Tuấn âi đơp bh’rợ ăt bhrợ coh trường Khuổi Hẩu, đhị trung tâm chr’val ch’ngai k’noọ 10 km.  Cơnh bêl tươc ooy điểm trường pa bhrợm thầy Tuấn dh’rưah lâng apêê giáo viên bơơn k’đươi ting pâh sinh hoạt Đảng đhị Chi bộ Khuổi Hẩu. Bêl đêêc, Chi bộ năc đhêêng vêy 1 a năm đảng viên ma nưih vel đong lâng k’dâng lêy căh vêy ngai choom t’moot t’mêê. C’moo 2017, thầy Tuấn bơơn chăp lêy k’đươi bhrợ Bí thư Chi bộ cơnh lâng bh’rợ chr’năp năc hân đơơh bhrợ pa dưr Chi bộ Đảng, pa dưr đảng viên coh vel đong.

Cr’chăl n’năc lươt ra vach zr’năh k’đhap, pa bhlâng năc zâp bêl vêy boo n’đhang xang zâp bêl pa dạy, thầy Tuấn cơnh lâng năc Bí thư Chi bộ đh’rưah lâng Chi ủy, cán bộ Mặt trận Khuổi Hẩu đơc cr’chăl tươc lum ting pr’loọng đong, tr’lum ting cha năc đha nuôr liêm ta nih bơơn năl cr’noọ cr’niêng âng zâp ngai đoọng bhrợ bh’rợ pa dưr Đảng. Thầy Hà Lô Tuấn xay moon: Đoọng choom ăt ma mông đh’rưah lâng pr’ăt tr’mông âng đha nuôr, thầy âi pa choom prá p’rá Mông lâng t’bhlâng ting pâh zâp râu bh’rợ đh’rưah lâng đha nuôr coh vel. Cơnh lâng loom luônh t’bhlâng, Bí thư Chi bộ Hà Lô Tuấn âi bơơn pa dưr Chi bộ cơnh lâng 8 đảng viên… “Năc tợơ c’moo tr’nơơp, c’moo g’luh 2 moot ooy vel acu âi ting pâh zâp râu bh’rợ âng vel, n’jưah moon n’jưah t’bhlâng bhrợ, năc bhrợ lâng bh’rợ la lua. Pabhlâng năc apêê g’luh Đại đoàn kết pa zêng đha nuôr, acu bhrợ pa dưr kế hoạch xang n’năc đh’rưah bhrợ lâng zâp ngai. Nâu câi c’năl âng đha nuôr tr’xăl liêm bâc râu. Tơợ t’cooh, p’niên, học sinh lêy apêê thầy giáo tơợ ch’ngai âi c’chăng bhui har t’đang moon moot ooy đong, pa prá xa xay”.

Râu căh yêm ăt tơt âng thầy Tuấn lâng apêê đảng viên coh Chi bộ năc ng’cơnh choom đoọng Khuổi Hẩu z’lâh đha rưt. Bơơn lêy pr’đơợ liêm âng vel đong vêy bha đưn crâng bhưah, đợ đảng viên coh Khuổi Hẩu âi ma p’lur lâng đha nuôr choh lêy tơơm trúc sào đoọng bhrợ zr’lụ pr’đươi ha pêê đong máy bhrợ têng đhị chr’hoong. Tươc đâu, muy bơr pr’loọng âi vêy râu pa chô z’zăng tơợ bh’rợ pa câl tơơm trúc, xooc đâu tơơm dưr pâ liêm lâng choom choh bhưah zâp ooy. Lâh n’năc, bâc pr’loọng đha nuôr công ma ting pâh choh nghệ, băn t’rí l’mă lâng đoọng pa chô z’zăng. Bí thư Chi bộ Hà Lô Tuấn năc dzợ vêy cr’noọ cr’niêng chơơc lêy p’xoọng đợ apêê tơơm m’ma, acoon bh’năn t’mêê đoọng zooi đha nuôr tr’xăl pr’ăt tr’mông: “Rơơm kiêng bhlâng năc đh’rưah lâng đha nuôr tr’xăl tơơm chr’noh. Công xay moon lâng zâp câp ch’mêêt lêy đhr’năng plêêng k’tiêc coh đâu liêm glăp choh tơơm n’hâu xang năc xay truih p’too moon ting c’lâng n’năc. L’lăm, vel kiêng vêy c’lâng, vêy zâp điện, pa bhlâng năc vêy c’lâng dha nuôr vêy choom choh tơơm trúc sào, nghệ… Pa bhlâng năc plêêng cha kêêt coh đâu liêm glăp choh tơơm z’nươu, vêy bơơn cơnh đêêc tr’mông vêy choom tr’xăl”.

Căh muy bhrợ liêm bh’rợ giáo viên pa dạy coh vel, thầy Tuấn dzợ zooi đha nuôr tr’xin tr’xăl bh’rợ âi looih, đhr’niêng  bh’rợ pa bhrợ. Pa đhang cơnh p’too moon đha nuôr oó lâh đươi dua z’nươu pa răng bhơi xâc; pa choom đoọng đha nuôr ăt ma mông oó nha nhự nha nhiệt. Pa bhlâng năc p’too moon âng thầy giáo, đhr’năng đơơh tr’pay diic điêl, n’niên 3 p’nong ca coon năc a têh âi xiêr. Bâc c’moo ha nua, Khuổi Hẩu doó dưr vaih bil yêm têêm vel đong. Pa bhlâng năc, vel âi vêy 12 pr’loọng z’lâh đha rưt, bâc đong nhâm mâng bơơn pa dưr lâng bâc năc apêê pr’loọng âi bơơn câl xe máy. T’cooh Nguyễn Văn Ngân, Bí thư Đảng ủy chr’val Mai Long, chr’hoong Nguyên Bình đoọng năl: Râu tr’xăl coh Khuổi Hẩu vêy bâc c’rơ âng thầy giáo Hà Lô Tuấn. “Thầy Tuấn ta luôn bơơn đơp râu chăp lêy âng Đảng ủy. Thầy ta luôn gương mẫu xơợng đươi bhrợ têng liêm bh’rợ chuyên môn công cơnh bh’rợ âng Đảng ủy k’đươi. Thầy Tuấn bơơn đha nuôr chăp lêy, ca conh ca căn học sinh chăp nhêr. Cơnh lâng năc Bí thư Chi bộ, a đoo bơơn apêê đảng viên, dha nuôr coh vel chăp hơnh. A đoo bhrợ têng lưch loom, tươc t’mooh, p’too moon ting pr’loọng đong, pa bhlâng năc p’too moon ca coon đha đhi tươc trường zâp zêng”./.

Thầy giáo người Tày ươm khát vọng thoát nghèo cùng Chi bộ bản Mông

Xung phong lên “cắm bản”, giúp những đứa trẻ ở bản người Mông biết đọc biết viết, biết làm phép cộng phép trừ... thầy giáo Hà Lô Tuấn còn được người dân quý mến, được các đảng viên ở bản Khuổi Hẩu, xã Mai Long, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng tin tưởng bầu là Bí thư Chi bộ. Không phụ  tấm lòng dân bản, thầy giáo Hà Lô Tuấn luôn phát huy vai trò một người đảng viên, đồng hành cùng đồng bào vượt khó vươn lên.

Những ngày đông, nhiệt độ ở bản Khuổi Hẩu xuống thấp, có lúc ở ngưỡng 2-3 độ C. Học sinh được nghỉ học nên thầy Hà Lô Tuấn tranh thủ đến các hộ dân trong bản để nhắc nhở mọi người giữ gìn sức khỏe hay chú ý che chắn chuồng trại sao cho kín gió; lấy thêm trấu, vôi rắc cho nền chuồng gia súc được khô sạch để tránh phát sinh dịch bệnh.... Với hơn 90 hộ dân người Mông ở Khuổi Hẩu, thầy giáo Hà Lô Tuấn đã là người thân trong gia đình từ lâu.

Năm 2016, khi mới chuyển từ huyện Bảo Lâm (Cao Bằng) về trường Tiểu học Mai Long, thầy giáo người Tày Hà Lô Tuấn đã nhận nhiệm vụ “cắm” ở điểm trường Khuổi Hẩu, cách trung tâm xã gần 10 km. Ngay khi về điểm trường công tác, thầy Tuấn cùng các giáo viên được phân công tham gia sinh hoạt Đảng tại Chi bộ Khuổi Hẩu. Khi đó, Chi bộ chỉ có duy nhất 1 đảng viên là người dân địa phương và hầu như không có nguồn kế cận. Năm 2017, thầy Tuấn được tín nhiệm bầu là Bí thư Chi bộ với trọng trách khẩn trương xây dựng Chi bộ Đảng, phát triển đảng viên tại địa bàn.

Thời điểm đó đi lại khó khăn, nhất là mỗi khi có mưa nhưng sau mỗi giờ lên lớp, thầy Tuấn với cương vị Bí thư Chi bộ lại cùng Chi ủy, cán bộ Mặt trận Khuổi Hẩu dành thời gian đến thăm từng hộ gia đình, gặp gỡ từng quần chúng ưu tú nắm bắt tâm tư nguyện vọng của từng người để làm công tác phát triển Đảng. Thầy Hà Lô Tuấn chia sẻ: Để hòa nhập với cuộc sống của đồng bào, thầy đã tự học thêm tiếng Mông và cố gắng tham gia tất cả các hoạt động cùng người dân trong bản. Với tâm huyết và sự nỗ lực, Bí thư Chi bộ Hà Lô Tuấn đã gây dựng được Chi bộ với 8 đảng viên...  “Ngay năm đầu tiên, năm thứ hai vào bản tôi đã tham gia tất cả các công việc của bản, vừa nói vừa phải làm được, mà làm bằng hành động là chính. Nhất là các cuộc Đại đoàn kết toàn dân, mình phải tự lên kế hoạch rồi cùng làm với mọi người. Bây giờ nhận thức của bà con thay đổi rất nhiều. Từ người già, trẻ, học sinh thấy các thầy giáo từ xa đã chào, mời về nhà tiếp đón niềm nở, nói chuyện rất vui vẻ”.

Trăn trở của thầy Tuấn và những đảng viên trong chi bộ là làm sao để Khuổi Hẩu thoát nghèo. Nhận thấy lợi thế địa phương có đồi rừng rộng, những đảng viên ở Khuổi Hẩu đã mạnh dạn cùng bà con trồng thử cây trúc sào để làm vùng nguyên liệu cho các nhà máy chế biến ngay tại huyện. Đến nay, một số hộ đã có thu nhập khá từ bán cây trúc cho các thương lái, hiện cây sinh trưởng, phát triển tốt và có thể trồng đại trà. Ngoài ra, nhiều hộ dân cũng mạnh dạn trồng nghệ, nuôi trâu vỗ béo và cho thu nhập khá. Bí thư chi bộ Hà Lô Tuấn ấp ủ dự định sẽ tìm thêm những loại cây giống, con giống mới để giúp người dân thay đổi cuộc sống. “Mong muốn nhất là cùng bà con chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Cũng liên hệ với các cấp về xem khí hậu, thổ nhưỡng ở đây phù hợp trồng loại cây nào rồi sẽ tuyên truyền theo hướng đó. Trước mắt bản cần có đường, có đủ điện, nhất là có đường bà con sẽ có thể trồng được cây trúc sào, cây nghệ… Đặc biệt khí hậu lạnh ở đây có thể phù hợp trồng cây dược liệu, có được như vậy kinh tế mới đổi thay được”.

Không chỉ làm tốt vai trò giáo viên cắm bản, thầy Tuấn còn giúp bà con từng bước thay đổi thói quen sinh hoạt, tập quán sản xuất. Điển hình như vận động người dân hạn chế sử dụng thuốc trừ cỏ trong sản xuất; Hướng dẫn bà con ăn ở hợp vệ sinh hơn. Nhất là qua vận động của các thầy giáo, tình trạng tảo hôn, sinh con thứ ba đã giảm rõ rệt. Nhiều năm qua, Khuổi Hẩu không xảy ra mất an ninh trật tự. Đặc biệt, bản đã có 12 hộ thoát được nghèo, nhiều nhà kiên cố được xây dựng và phần lớn các hộ đã mua được xe gắn. Ông Nguyễn Văn Ngân, Bí thư Đảng ủy xã Mai Long, huyện Nguyên Bình cho rằng: Sự đổi thay ở Khuổi Hẩu có công sức rất lớn của thầy giáo Hà Lô Tuấn. “Thầy Tuấn luôn nhận được sự tin tưởng của Đảng ủy. Thầy luôn gương mẫu chấp hành tốt nhiệm vụ chuyên môn cũng như nhiệm vụ của Đảng ủy giao. Thầy Tuấn được bà con tin tưởng, phụ huynh học sinh yêu quý. Với cương vị Bí thư Chi bộ đồng chí được các đảng viên, bà con trong bản tin tưởng. Đồng chí nhiệt tình, ân cần đến thăm hỏi, động viên từng gia đình, nhất là vận động con em đến trường cơ bản đầy đủ”./.