Zâp bêl hi dưm thứ 3 lâng thứ 5 zâp tuần, lấh 50 học sinh âng 2 trường THPT Tây Giang lâng trường THPT Võ Chí Công, chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam nắc chô pazưm liêm zâp đhị Gươl trường THPT Tây Giang ting pấh lớp pa choom n’toong đhưng chiing cha gâr, tân ting da d. Lớp pa choom nâu âng chr’hoong Tây Giang bhrợ. Đhị lớp pa choom nâu, học sinh pân jứih bơơn zâp nghệ nhân, apêê t’coóh t’ha ta chắp cóh vel đông pa choom đoọng đhưng cha gâr, n’toong chiing, c’bhoọr... bhiệc xơợng đh’riêng xa nưl, ting nhịp ha cơnh; apêê học sinh pân đil nắc bơơn apêê a’dích a’mế pa choom t’nơớt da dặ ha cơnh liêm choom. A’đhi Ta Rương Thị Diên, học sinh lớp 11, trường THPT Tây Giang moon, pr’múa Tân tung da dặ hân đhơ lêy buôn nắc bêl pa choom cung cắh vêy buôn. Tu nâu đoo nắc pr’múa zr’nưm, lấh mơ t’nơớt p’gớt crêê nhịp nắc dzợ liêm ma mơ âng zâp ngai. Choom bhrợ bhiệc nâu nắc apêê t’nơớt múa lêy năl nhịp cha gâr, chiing đoọng lêy t’nơớt p’đhiêr liêm crêê:“Xang cr’chăl ting pấh pa choom, xoọc đâu acu ơy năl liêm ghít đắh pr’múa tân ting da dặ. Zâp nghệ nhân pa choom đoọng liêm ghít đắh ha dưr bhrợ têy ha cơnh, t’nơớt p’đhiêr ha cơnh đoọng liêm ma mơ. Lớp pa choom nâu bhrợ acu hâng hơnh lấh mơ ooy đắh chr’nắp văn hoá ty âng manứih Cơ Tu zi.”

Ha dợ a’đhi Blúp Kiều, học sinh lớp 11, trường THPT Tây Giang đoọng năl, tơợ bêl pấh bhrợ lớp pa choom nâu, a’đhi ting năl lâng nhool lấh mơ bêl k’đhơợng chi ớh cha gâr, chiing:“Acu bơơn apêê a’dêy a’bhướp ngh nhân k’đươi moon pấh lớp pa choom nâu, xoọc đâu vêy bơơn pa choom. Acu cắh ơy glếh n’toong chiing, đhưng cha gâr lâng vêy năl liêm ghít ooy tr’coọ xa nưl âng acoon cóh đay. Nắc bêl pa choom cung k’đhạp. Hân đhơ cơnh đêếc, bêl bơơn zâp nghệ nhân moon pa choom đoọng, xoọc đâu acu ting choom lấh mơ. Ơy năl cơnh n’toong chiing đhưng cha gâr.”

Đhị tỉnh Quảng Nam, đhanuôr Cơ Tu ắt ma mung bấc cóh 3 chr’hoong Tây Giang, Đông Giang lâng Nam Giang. Manứih Cơ Tu cóh đâu vêy bấc râu chr’nắp văn hoá ty bơơn zư đợc tước xoọc đâu. T’coóh A Lăng Bưng, Phó phòng Văn hoá lâng Thông tin chr’hoong Tây Giang đoọng năl, bêl ahay bhiệc n’toong chiing, đhưng cha gâr lâng múa tân tung da dặ bơơn zâp nghệ nhân zư lêy lâng đươi dua ooy zâp bhiệc bhan cóh vel đông cơnh hơnh déh ha roo t’mêê, hơnh déh Gươl t’mêê, bhuốih crâng k’coong, xay xơ... Hân đhơ cơnh đêếc, đhị pr’đơợ pr’ắt tr’mung pa dưr pa xớc lâng râu dưr k’rơ âng mạng xã hội, điện thoại bhriêl ta bách, lang p’niên cắh dzợ lấh kiêng lâng zâp râu chr’nắp ty ahay. Bhiệc bhrợ lớp pa choom n’toong chiing, đhưng cha gâr lâng tân tung da dặ âng manứih Cơ Tu nắc đoo mưy c’lâng xa nay pr’hay chr’nắp âng chr’hoong Tây Giang, đoọng zư lêy pa dưr râu chr’nắp liêm văn hoá âng manứih Cơ Tu. T’coóh A Lăng Bưng đoọng năl:“Xoọc đâu, apêê choom chi ớh chiing cha gâr, múa tân tung da dặ cóh Tây Giang cắh dzợ bấc, ma t’coóh đhưr zêng, đợ apêê đha đhâm c’moor choom chi ớh cắh bấc, chi ớh cung cắh liêm choom. Bhiệc bhrợ lớp pa choom văn hoá nâu đoọng ha zâp apêê ađhi học sinh nắc đoo bhiệc chr’nắp liêm. đhị lớp pa choom, lấh mơ pa choom crêê cơnh, azi p’ghít lêy tước đắh chr’nắp liêm âng zâp điệu, nhịp, đh’riêng xa nưl ha cơnh liêm pr’hay... đoọng apêê a’đhi năl liêm lứch đợ râu chr’nắp ty, cắh vêy đhưng n’toong lơi, t’nơớt lơi. Vêy cơnh đêếc, zâp râu chr’nắp liêm văn hoá âng manứih Cơ Tu vêy choom zư lêy, pa dưr crêê cơnh chr’nắp âng đoo./.”

           Tây Giang mở lớp truyền dạy trống, chiêng, múa Tân tung Da dặ cho học sinh                                 

Điệu múa Tân tung Da dặ của người Cơ Tu ở tỉnh Quảng Nam đã được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản Văn hoá phi vật thể cấp Quốc gia. Hiện nay, thế hệ trẻ không còn mặn mà với các giá trị truyền thống. Việc mở lớp truyền dạy trống, chiêng, điệu múa Tân tung Da dặ cho học sinh trên địa bàn huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam là việc làm hết sức cần thiết nhằm bảo tồn văn hoá truyền thống của người Cơ Tu.

Đều đặn vào các tối thứ Ba và thứ Năm hàng tuần, hơn 50 học sinh của 2 trường THPT Tây Giang và trường THPT Võ Chí Công, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam lại tập trung đông đủ tại Gươl của trường THPT Tây Giang tham gia lớp học đánh trống, chiêng, múa Tân tung Da dặ. Lớp học này do huyện Tây Giang tổ chức. Tại lớp học, học sinh nam được các nghệ nhân, bô lão có uy tín giới thiệu, hướng dẫn kỹ thuật đánh trống, chiêng, thanh la.... cách thẩm âm, phân nhịp; học sinh nữ được các bà, các mẹ hướng dẫn các nhịp điệu, tiết tấu của điệu múa Tân tung Da dặ. Em Tarương Thị Diên, học sinh lớp 11, trường THPT Tây Giang chia sẻ, điệu múa Tân tung Da Dặ tuy đơn giản nhưng khi học cũng không dễ. Bởi, đây là điệu múa tập thể, ngoài nhịp điệu đúng còn phải có sự đồng đều giữa các thành viên. Làm được điều này thì người múa phải cảm nhận được nhịp trống, chiêng để thực hiện các động tác nhanh, chậm, xoay vòng:“Sau thời gian tham gia lớp học, nay em đã thành thục các động tác múa Tân tung Da dặ. Các nghệ nhân hướng dẫn rất cụ thể về cách xòe tay, độ cao, nhịp nhún, xoay vòng... sao cho đẹp, đồng đều. Lớp học giúp em tự hào về giá trị văn hóa truyền thống của người Cơ Tu mình.”

Còn em Blúp Kiều, học sinh lớp 11, trường THPT Tây Giang cho hay, từ khi tham gia lớp học, em cảm thấy tự tin hơn khi sử dụng trống, chiêng:“Em được các chú nghệ nhân vận động tham gia lớp học từ lâu, nhưng nay mới có điều kiện để học. Em chưa bao giờ đánh trống, chiêng hay am hiểu chút gì về nhạc cụ của đồng bào mình. Nên khi học em thấy kỹ thuật đánh trống, chiêng rất khó. Nhưng khi được các nghệ nhân hướng dẫn, nay em cũng tự tin hơn. Mặc dù chưa tốt lắm nhưng cơ bản là có thể sử dụng thành thạo các kỹ thuật đánh trống, chiêng.”

Tại tỉnh Quảng Nam, đồng bào Cơ Tu sống tập trung ở 3 huyện Tây Giang, Đông Giang và Nam Giang. Người Cơ Tu nơi đây có rất nhiều giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc được gìn giữ và lưu truyền đến ngày nay. Ông Alăng Bưng, Phó phòng Văn hóa và Thông tin huyện Tây Giang cho biết, trước đây việc đánh trống, chiêng và múa Tân tung Da Dặ được các nghệ nhân gìn giữ và sử dụng trong các lễ hội của làng như: Lễ mừng lúa mới, mừng Gươl mới, lễ Tạ ơn rừng, dịp cưới hỏi... Tuy nhiên, trong bối cảnh xã hội phát triển cùng sự bùng nổ của mạng xã hội, điện thoại thông minh, thế hệ trẻ không còn mặn mà với các giá trị truyền thống. Việc mở lớp truyền dạy đánh trống, chiêng, múa Tân tung Da Dặ của người Cơ Tu là một chủ trương hay của huyện Tây Giang, nhằm gìn giữ và bảo tồn giá trị văn hóa của người Cơ Tu. Ông Alăng Bưng cho biết:“Hiện nay, người biết đánh trống, chiêng, múa Tân tung Da Dặ ở Tây Giang đã lớn tuổi, già yếu, số thanh niên trẻ biết rất ít hoặc có biết nhưng chưa đúng kỹ thuật. Việc mở lớp truyền dạy văn hóa này cho các em học sinh là việc làm cần thiết, ý nghĩa. Tại lớp học, ngoài truyền dạy đúng kỹ thuật, chúng tôi chú trọng về ý nghĩa của từng điệu, nhịp, sự cảm nhận thẩm âm trong tiếng chiêng, trống... để các em hiểu hết giá trị chứ không đơn giản chỉ biết đánh và múa. Có như vậy, các giá trị văn hóa của người Cơ Tu mới được bảo tồn, phát triển đúng với giá trị dân tộc./.”