K’tiếc k’ruung âng chr’hoong Đông Giang bấc rau k’đhap zr’năh, vêy lâh 75% nắc đhanuôr Cơ Tu ặt ma mông. Tr’mông tr’meh đhanuôr đươi tơợ crâng tu cơnh đêêc đhanuôr choom ma bhrợ têng súng cha’răh đoọng t’bơơn ađhăh a cha lâng cha groong a chắc đay. Tu cơnh đêêc, đhr’năng k’rong đơc, tông bhrợ têng, đươi dua pr’đươi nâu dzợ dưr vaih, ặt lơớp bấc rau căh liêm choom tước ma nuyh ặt đăn lâng bhrợ căh tệêm ngăn pr’ặt tr’mông đhanuôr coh vel đong.

Bhrợ têng cơnh xa nay bh’rợ âng Bộ Công an đăh pa mâng bh’rợ k’đhơợng lêy súng cha’răh, pr’đươi pr’toh, Công an chr’hoong Đông Giang ơy xay bhrợ cr’noọ bh’rợ “Đoọng cha neh pay súng cha’răh”. Lâng pazêng cơnh bhrợ têng ta nih liêm lâng đhr’năng lalua coh da ding ca coong, cr’noọ bh’rợ nắc ơy tơợp đơơng chô bh’nơơn liêm choom. T’mêê đâu, đhị vel Bhơhôồng, Công an chr’val Sông Kôn pa zưm lâng K’bhuh Cảnh sát k’đhơợng lêy hành chính đăh tệêm ngăn pr’ặt tr’mông lâng Ban K’đhơợng lêy zr’lụ zư lêy a đhăh Sao La ơy bhrợ g’luh xay moon, k’đươi moon đhanuôr ma đơơng zập rau súng cha’răh ting bhrợ cơnh lâng xa nay bh’rợ “Đoọng cha neh xăl pay súng cha’răh, pr’đươi pr’toh, pr’đươi zư a chắc lâng pháo”. Tơợ xay moon, đhanuôr nắc ơy ma đơơng nộp 28 khẩu súng cồn âng apêê ma lêy bhrợ, 06 khẩu súng thể thao cung apêê ma bhrợ, 01 súng quân dụng, 01 bhượt và 20 cr’liêng chr’răh quân dụng.

Anoo Bríu Lựu ặt đhị vel Bh'hôồng, chr’val Sông Kôn đoọng năl, bêl apêê Công an đh’rưah lâng cán bộ tơợ vel xay moon, nắc anoo ơy đơơng nộp 1 bệê súng cồn âng đoo bhrợ lâng lâh 100 cr’liêng cha’răh bi: "Ahêê ặt ma mông đươi tơợ crâng ca coong, bơơn ađhăh dzăm. Nâu kêi đơơng nộp lưch pr’đươi t’bơơn cha ng’chơợ cơnh căh chơợ. Ha dợ ơy Đảng Nhà nước moon, đươi dua súng chr’răh bhrợ lết xanay pháp luật, nắc acu đơơng nộp đoọng ha Công an. Bêl đơơng nộp vêy pêê đoọng 10kg cha neh, dầu phụng, mắm, mì chính… Lâh mơ nắc dzợ đoọng zên đăh zư lêy crâng tơợ K’bhuh zư lêy Sao la. Ting xơợng cơnh xa nay Đảng, Nhà nước căh choom bơơn a đhăh dzăm tơợ crâng ca coong dzợ đoong doọ vaih bấc; căh choom đươi dua k’bhuh súng ma hêê bhrợ dzợ đoọng tệêm ngăn ha c’la đay lâng đoọng ha pân lơơng dzợ”.

Thượng úy Lê Văn Tư – Phó trưởng Công an chr’val Sông Kôn, chr’hoong Đông Giang đọong năl, đhr’năng lalua lâng rau ơy looih âng đhanuôr, đh’rưah lâng vêy apêê pa choom đăh mạng, bhiệc bhrợ têng súng cha’răh năc doọ rau k’đhap, câl pr’đươi đoọng bhrợ cung doọ bấc zên. Zập rau đhanuôr ma lêy bhrợ đơ bấc nắc súng panh đạn bi, đạn pô cải, súng panh vêy cồn, za nươu pr’toh, súng kíp.... bhrợ zập pr’đươi nâu doọ k’đhap ha dợ ta bhrêy ngân bhlầng đui cơnh súng cha’răh quân dụng, choom chêệt ma nuyh. Tu cơnh đêêc, cr’noọ bh’rợ “Đọong cha neh xăl pay súng cha’răh” nắc cơnh bhrợ liêm choom đoọng vel đong k’đhơợng liêm choom zập rau súng cha’răh âng đhanuôr bhrợ têng, tệêm ngăn pr’ặt tr’mông vel bhươl: “Đoọng đhanuôr đơơng nộp lưch pr’đươi cơnh sung cha’răh zập rau nắc Công an chr’val đh’rưah lâng apêê t’cooh bhươl, ma nuyh bấc ngai chăp, apêê đoàn thể xay moon đoọng đhanuôr đhị zập chu họp vel. Cán bộ ta luôn xiêr ooy đhanuôr đoọng năl đhr’năng, xang nắc k’dua đhanuôr nộp rau pr’đươi choom bhrợ t’bhrêy. Tước nâu kêi, đhanuôr nắc ơy pa zay bhrợ têng đoọng pa dưr pr’ặt tr’mông doọ dzợ đơơng súng cha’răh moọt ooy crâng bơơn a đhăh dzăm cơnh lalăm a hay”.

Tơợ lâh 6 c’xêê xay bhrợ cr’noọ bh’rợ “Đọong cha neh xăl pay súng cha’răh” đhị 2 chr’val Sông Kôn lâng Mà Cooih, (tơợ c’xêê 9/2023 tước nâu kêi), Công an chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam ơy k’đươi, t’pâh, pa chô 70 rau pr’đươi choom bhrợ t’bhrêy, coh đêêc nắc 66 súng apêê ma bhrợ, 01 súng quân dụng, 02 bêệ bhượt, 01 đhao ga mắc dal lâng 20 cr’liêng cha’răh.

Thiếu tá Thông An Ninh – Đội trưởng, Đội Cảnh sát k’đhơợng lêy hành chính đăh tệêm ngăn pr’ặt tr’mông âng đhanuôr, Công an chr’hoong Đông Giang đoọng năl, đoọng xay bhrợ cr’noọ bh’rợ “Đọong cha neh xăl pay súng cha’răh”, Công an chr’hoong Đông Giang ơy k’rong cha neh âng zập pr’đươi lơơng tơợ zên xã hội hóa. Lâh mơ bơơn ta đoọng cha neh ch’na đhanuôr nắc dzợ đơp zên tơợ zư lêy crâng âng Ban k’đhơợng lêy Zr’lụ zư pa dưr Sao la. Thiếu tá Thông An Ninh moon, cr’noọ bh’rợ “Đọong cha neh xăl pay súng cha’răh” xoọc tơợp nắc ơy bhrợ tr’xăl c’năl đhanuôr liêm choom lâh mơ. Tơợ đêêc, jưah chroi k’rong bhrợ têng liêm c’lâng bh’rợ âng Bộ Công an, Công an tỉnh Quảng Nam đăh “Bhrợ bh’rợ xay moon đhanuôr đơơng nộp lâng cha groong zập bh’rợ bhrợ lết xa nay pháp luật crêê tước sung cha’răh, pr’đươi pr’toh lâng pháo” jưah zooi đhanuôr pa dưr pr’ặt tr’mông liêm choom lâh mơ, t’hước tước lơi lưch đhr’năng k’rong đơc, bhrợ têng, đươi dua sung cha’răh âng đhanuôr: “Tước đâu, Công an chr’hoong nắc xay bhrợ cớ cr’noọ bh’rợ “Đọong cha neh xăl pay súng cha’răh” đhị apêê chr’val mơ dzợ. Nâu đoo nắc cr’noọ bh’rợ jưah zooi đhanuôr vêy pr’ặt tr’mông liêm choom lâh,apêê doọ dzợ đươi g’nưm tơợ zập pr’đươi choom bhrợ t’bhrêy đoọng moọt ooy crâng bơơn cha. Tơợ lêy cha mêệt, xoọc đâu đhị vel đong nắc ơy bhrợ têng liêm zập bh’rợ đơơng nộp sung chr’răh, đhơ dzợ m’bứi coh đhanuôr căh ơy nộp lưch, ha dợ cung căh mơ bấc, tước đâu a zi lướt xay moon cớ đoọng pay nộp pa lưch”./.

HIỆU QUẢ MÔ HÌNH “ĐỔI GẠO LẤY VŨ KHÍ” Ở HUYỆN MIỀN NÚI ĐÔNG GIANG

Công tác vận động, thu hồi vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ có vai trò quan trọng trong đấu tranh, phòng chống các loại tội phạm, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội. Bằng những cách làm hay, sáng tạo phù hợp với thực tế ở miền núi, mô hình “Đổi gạo lấy vũ khí” của Công an huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam bước đầu đem lại hiệu quả tích cực, được đông đảo bà con hưởng ứng tham gia.

Huyện Đông Giang có địa hình phức tạp với hơn 75 % dân số là đồng bào Cơ Tu. Cuộc sống dựa vào rừng nên từ lâu bà con nơi đây đã biết tự chế vũ khí, công cụ hỗ trợ để đi rừng, săn bắn và phòng vệ bản thân. Vì thế, tình trạng tàng trữ, lén lút chế tạo, sử dụng vũ khí vẫn xảy ra, gây nguy hiểm cho những người xung quanh và mất an ninh trật tự trên địa bàn.

Thực hiện kế hoạch của Bộ Công an về siết chặt quản lý vũ khí, vật liệu nổ, Công an huyện Đông Giang triển khai mô hình “Đổi gạo lấy vũ khí”. Bằng những cách làm hay, sáng tạo, phù hợp với tình hình miền núi, mô hình bước đầu đã đem lại hiệu quả tích cực. Mới đây, tại thôn Bhơhôồng, Công an xã Sông Kôn phối hợp Đội Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội và Ban Quản lý Khu bảo tồn loài Sao La đã tổ chức tuyên truyền, vận động bà con trên địa bàn xã tự giác giao nộp vũ khí với chương trình "Đổi gạo lấy vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ và pháo". Qua vận động, người dân đã tự giác giao nộp 28 khẩu súng cồn tự chế, 06 khẩu súng thể thao chế, 01 súng quân dụng, 01 mã tấu và 20 viên đạn quân dụng.

Anh Bríu Lựu ở thôn Bh’hôồng, xã Sông Kôn cho biết, khi được lực lượng Công an cùng cán bộ thôn tuyên truyền, vận động anh đã tự giác giao nộp 01 khẩu súng cồn tự chế và hơn 100 viên đạn bi: "Mình người miền núi, sống dựa vào rừng, săn bắn chim thú. Nay mình đem nộp phương tiện kiếm ăn của mình cũng tiếc lắm chứ! Nhưng cán bộ tuyên truyền, mình mới hiểu được việc tàng trữ súng vừa nguy hiểm vừa vi phạm pháp luật nên đã tự nguyện giao nộp súng cho cơ quan Công an. Khi giao nộp vũ khí, mình được nhận 10kg gạo, dầu phụng, muối, mắm, mì chính… Ngoài ra, mình cũng được nhận tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng từ Ban Quản lý Khu bảo tồn loài Sao La. Mình nghe theo Đảng, Nhà nước không được săn bắn động vật hoang dã để cho nó sinh sôi nhiều hơn; không sử dụng súng tự chế vì đó là bảo vệ an toàn cho bản thân và cho người khác nữa”.

Thượng úy Lê Văn Tư – Phó trưởng Công an xã Sông Kôn, huyện Đông Giang cho biết, thực tế với kinh nghiệm của bà con và thông qua các hướng dẫn trên mạng, việc chế tạo vũ khí đơn sơ đối với người dân miền núi không khó, giá thành rẻ. Các loại vũ khí bà con tự chế thường là súng bắn đạn bi, đạn hoa cải, súng bắn cồn, thuốc nổ, súng kíp…. kết cấu của các loại vũ khí này đơn giản nhưng lại có khả năng gây sát thương cao như các loại vũ khí quân dụng, thậm chí có thể gây chết người. Vì thế, mô hình “Đổi gạo lấy vũ khí” là cách làm hay để địa phương quản lý chặt chẽ các loại vũ khí trong dân, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội: “Để vận động bà con giao nộp vũ khí tự chế, lực lượng Công an xã tranh thủ uy tín của các già làng cùng các đoàn thể tổ chức họp dân để tuyên truyền, vận động. Cán bộ, lực lượng an ninh địa bàn thường xuyên đến các hộ dân để nắm tình hình, rồi từ từ vận động bà con giao nộp vũ khí. Mình phải tuyên truyền cho bà con hiểu được, thấy được sự nguy hiểm của vũ khí tự chế này. Nhờ đó, bà con cũng nghe và tự nguyện đến giao nộp. Đến nay, người dân đã chú trọng hơn vào việc lao động, sản xuất để phát triển kinh tế chứ không ngang nhiên vác súng, ná đi săn bắn như trước nữa”.

Sau 6 tháng  triển khai thí điểm mô hình “Đổi gạo lấy vũ khí” tại 2 xã Sông Kôn và Mà Cooih, (từ tháng 9/2023 đến nay), Công an huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam đã vận động, thu hồi 70 vũ khí thô sơ, trong đó có 66 súng tự chế, 01 súng quân dụng, 02 mã tấu, 01 dao phóng lợn và 20 viên đạn.

Thiếu tá Thông An Ninh – Đội trưởng, Đội Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an huyện Đông Giang cho biết, để triển khai mô hình “Đổi gạo lấy vũ khí”, Công an huyện Đông Giang đã huy động gạo và nhu yếu phẩm bằng nguồn xã hội hóa. Ngoài được cấp lương thực, thực phẩm, người dân còn được hỗ trợ sinh kế, nhận chi trả tiền dịch vụ môi trường rừng từ Ban quản lý Khu bảo tồn loài Sao la.  Thiếu tá Thông An Ninh cho rằng, mô hình “Đổi gạo lấy vũ khí” bước đầu đã thay đổi nhận thức của người dân. Qua đó, vừa góp phần thực hiện tốt kế hoạch của Bộ Công an, Công an tỉnh Quảng Nam về “Mở đợt cao điểm vận động nhân dân giao nộp và phòng ngừa, đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ và pháo” vừa hỗ trợ người dân cải thiện đời sống, tiến tới xóa bỏ hoàn toàn việc tàng trữ, sử dụng vũ khí trong dân: “Tới đây, Công an huyện tiếp tục triển khai mô hình “đổi gạo lấy vũ khí” ở các xã còn lại. Đây là mô hình vừa giúp đỡ bà con có cuộc sống tốt hơn, không còn phụ thuộc vào các loại vũ khí, các công cụ hỗ trợ trái phép để kiếm sống. Qua theo dõi, hiện nay tại địa bàn cơ bản thực hiện tốt việc giao nộp vũ khí, tuy vẫn còn một số ít người dân tàng trữ vũ khí nhưng số lượng không nhiều, chúng tôi tiếp tục vận động, hỗ trợ bà con, tiến tới xóa bỏ hoàn toàn tình trạng tàng trữ, sử dụng vũ khí trong nhân dân”./.