Zr’lụ homestay âng a noo Đinh Văn Như ăt coh vel Giàn Bí, chr’val Hòa Bắc, chr’hoong Hòa Vang bhưah k’noọ 1000 mét vuông, vêy acoon toọm lâng bha đưn da ding toor n’năc. Homestay bơơn bhrợ têng đong đh’rơơng 2 tầng, tầng 1 năc đhị đương hơnh t’mooi, zr’lụ cha ộm, ăt cha ơh za zum; tầng 2 năc phòng đhêy ăt, bhưah zâp 30 cha năc ăt. Cơnh pa chăm công liêm cơnh lâng cr’đêê, n’loong, đhêl lâng apêê pr’đươi âng ma nưih Cơ Tu.

Bêl pr’đhang du lịch homestay dưr vaih, đha nuôr Cơ Tu coh 2 vel Tà Lang lâng Giàn Bí, coh chr’val Hòa Bắc bhrợ t’vaih Tổ hợp tác du lịch vel bhươl cơnh lâng 45 cha năc, âng t’cooh Đinh Văn Như bhrợ tổ trưởng. Coh tổ vêy apêê c’bhuh bh’rợ bha lâng, năc c’buh t’taanh n’đooh a dooh, taanh dzăc, trecking, ch’na đh’năh, chiing cha gâr.

P’căn Bùi Thị Lươi, c’bhuh t’taanh coh vel Giàn Bí, chr’val Hòa Bắc đoọng năl: L’lăm a hay, pr’ăt tr’mông âng đha nuôr pa bhlâng zr’năh k’đhap. Tơợ bêl vêy pr’đhang du lịch homestay, đha nuôr taanh p’xoọng a din, ca ih apêê bh’nơơn cơnh ch’đhung, a dooh, ch’dhung k’tứi… pa câl ha t’mooi, n’jưah zư đơc văn hóa âng đay, n’jưah bhrợ bhr’lâ pr’ăt tr’mông…“Pa đhang moon t’ngay bhiêc bhan vêy t’mooi đâc ooy homestay vêy k’đươi  a đay t’taanh năc vêy apêê zooi đoọng 50 r’bhâu đồng tươc 200 r’bhâu công choom ă. Homestay vêy t’mooi moot, apêê a đhi a moó tơt t’taanh, lươt tân tung da dă  đoọng bơơn tr’bứi zên. Đươi Homestay tu cơnh đêêc âi mă bhrợ pa dưr cớ bh’rợ tr’nêng lang a hay.”

C’moo 2009, chr’hoong Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng âi chơơih pay 2 vel Tà Lang – Giàn Bí, chr’val Hòa Bắc, năc tơơp bhrợ du lịch vel bhươl. T’cooh Đinh Văn Như, Tổ trưởng Tổ hợp tác du lịch crâng ca coong vel bhươl, đoọng năl tr’nơơp bơơn vel đong zooi đoọng vă zên 400 ưc đồng, t’cooh vă p’xoọng đoọng bhrợ t’vaih pr’đhang du lịch n’nâu.

T’mooi tươc đâu bơơn năl pr’ăt tr’mông âng đha nuôr Cơ Tu cơnh bhrợ ra kit, đuối bhuông truih toọm k’ruung Cu Đê,  taanh zong, bơơn a xiu, xang n’năc bơơn lêy pân đil Cơ Tu t’taanh, c’clăng… Ăt coh ha dum t’mooi ting pâh och oih, tân tung da dă, bhrợ bh’nooch, ba booch. Tươc đâu, pr’đhang du lịch homestay âi t’đang t’pâh lâh 1000 chu t’môi tươc la lêy. T’cooh Đinh Văn Như đoọng năl tơợ bêl pr’đhang bhrợ dịch vụ âi chroi đoọng bhrợ t’vaih bh’rợ tr’nêng ha pêê coh tổ du lịch:“Bh’nơơn liêm choom năc cu lêy vêy râu pa chô. C’bhuh văn nghệ ha dum tân tung da dă đoọng ha 100 r’bhâu/cha năc, đhêêng cơnh ch’na đh’năh zâp chu vêy t’mooi 200 r’bhâu/cha năc z’zêệ bhrợ têng. Tu pr’luh Covid-19 tu cơnh đêêc t’mooi đâc ooy đâu công căh lâh vêy. Tơợ bêl vêy chủ trương zooi đoọng câp piing, xooc đâu Hòa Bắc âi vêy pr’đơợ du lịch. A cu t’bhlâng bhrợ cr’chăl 2, bhrợ t’vaih bh’rợ tr’nêng ha pêê coh tổ đay.”

Cr’chăl ha nua, UBND thành phố Đà Nẵng âi vêy bâc chính sách zooi đoọng ha pêê Tổ hợp tác du lịch vel bhươl âng đha nuôr da ding ca coong Hòa Vang. Pa ghit năc pa choom đoọng bh’rợ bhrợ têng du lịch, bhrợ t’vaih lơp pa choom t’taanh, c’clăng, đơơng âng dha nuôr tươc pa choom đhị apêê pr’đhang coh vel đong n’lơơng. T’cooh Tán Văn Vương, Phó Giám đốc  Sở Du lịch thành phố Đà Nẵng, đoọng năl:“Coh cr’chăl tươc, Sở Du lịch, UBND chr’hoong Hòa Vang bhrợ k’rơ k’rong bhrợ pa dưr apêê  bh’rợ du lịch đoọng bhrợ têng ha t’mooi lâng t’bhlâng bhrợ k’rơ bh’rợ xay truih pa căh. Bhrợ têng apêê đơn vị đơơng âng t’mooi ch’mêêt lêy dưr vaih tour, tuyến đoọng t’đang t’pâh t’mooi du lịch tươc la lêy bơơn năl. Pr’đhang bh’rợ du lịch vel bhươl n’nâu âng đha nuôr k’rong bhrợ têng k’đhơợng lêy bhrợ t’vaih bh’rợ tr’nêng, pa dzooc râu pa chô ha đha nuôr. Tươc la lêy zr’lụ n’nâu apêê đoo bơơn moọng lêy crâng ca coong, toọm đac, ting pâh tour du lịch đhị đâu.”

Pr’đhang du lịch vel bhươl homestay năc muy coh bâc bh’nơơn t’mêê, âi lâng xooc chroi đoọng bhrợ t’bâc bh’rợ du lịch thành phố Đà Nẵng. Pr’đhang n’nâu căh muy năc c’lâng bhrợ cha năc dzợ p’têêt pa dưr du lịch lâng c’leh văn hóa, chroi đoọng ooy bh’rợ zư đơc đợ chr’năp âng văn hóa đha nuôr Cơ Tu coh vel đong./.

Mô hình du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu

                                        VOV5

Hoạt động gần 2 năm nay, mô hình du lịch cộng đồng homestay của anh Đinh Văn Như dân tộc Cơ Tu ở xã miền núi Hòa Bắc, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng, đã đem lại hiệu quả thiết thực, tạo việc làm cho người dân, gắn với bảo tồn những nét văn hóa truyền thống đặc sắc của địa phương. 

Khuôn viên homestay của anh Đinh Văn Như ở thôn Giàn Bí, xã Hòa Bắc, huyện Hòa Vang rộng gần 1.000 mét vuông, có khe suối và mênh mông đồi núi bao bọc. Homestay được thiết kế đơn giản với nhà sàn 2 tầng, tầng 1 là sảnh đón khách, khu ăn uống và sinh hoạt chung; tầng 2 là phòng nghỉ có sức chứa chừng 30 khách. Cách trang trí cũng đơn giản với tre gỗ, đá và các đồ dùng truyền thống của người Cơ Tu.

Khi mô hình du lịch homestay ra đời, đồng bào Cơ Tu ở 2 thôn Tà Lang và Giàn Bí, ở xã Hoà Bắc thành lập Tổ hợp tác du lịch cộng đồng với 45 thành viên, do ông Đinh Văn Như làm tổ trưởng. Trong tổ có các nhóm ngành nghề chính, là nhóm dệt thổ cẩm, đan lát, trecking, ẩm thực, cồng chiêng.

Bà Bùi Thị Lươi, tổ Dệt thổ cẩm ở thôn Giàn Bí, xã Hòa Bắc cho biết: trước đây, cuộc sống của bà con rất khó khăn. Từ khi có mô hình du lịch homestay, bà con dệt thêm thổ cẩm, may các sản phẩm như ví, áo, túi xách... bán cho du khách, vừa gìn giữ văn hóa của mình, vừa cải thiện cuộc sống:"Ví dụ ngày lễ có khách lên bên homestay có nhu cầu mình đi dệt họ hỗ trợ 50 ngàn đến 200 ngàn cũng đỡ có đồng ra, đồng vào. Homestay có khách vào mấy chị em đi dệt, đi múa để trang trải trong gia đình. Nhờ homestay nên đã khôi phục lại truyền thống mô hình ngày xưa."

Năm 2009, huyện Hoà Vang, thành phố Đà Nẵng đã chọn 2 thôn Tà Lang- Giàn Bí, xã Hòa Bắc, thí điểm làm du lịch cộng đồng. Ông Đinh Văn Như, Tổ trưởng Tổ hợp tác du lịch sinh thái cộng đồng, cho biết ban đầu được địa phương hỗ trợ vay vốn 400 triệu đồng, ông vay mượn thêm để thành lập mô hình du lịch này.

Du khách đến đây được trải nghiệm cuộc sống của đồng bào Cơ Tu như tự kết bè, chèo thuyền xuôi dòng sông Cu Đê, đan gùi, bắt cá suối, rồi chứng kiến phụ nữ Cơ Tu dệt thổ cẩm, đan lát… Ở lại đêm khách tham gia đốt lửa trại, múa cồng chiêng, hát lý, hát giao duyên. Đến nay, mô hình du lịch homestay đã thu hút hơn 1.000 lượt khách đến tham quan. Ông Đinh Văn Như cho biết từ khi có mô hình làm dịch vụ đã góp phần tạo sinh kế cho những thành viên của tổ du lịch:"Hiệu quả mình thấy là có thu nhập. Đội văn nghệ buổi tối múa phục vụ khách 100 ngàn/người, riêng ẩm thực mỗi lần có khách 200 ngàn/người nấu nướng, phục vụ. Do dịch Covid-19 nên khách lên cũng hạn chế. Từ khi có chủ trương hỗ trợ cấp trên, hiện nay Hòa Bắc đã có nền móng du lịch rồi. Mình tiếp tục làm giai đoạn 2, tạo công ăn việc làm cho thành viên trong tổ mình."

Thời gian qua, UBND thành phố Đà Nẵng đã có nhiều chính sách hỗ trợ các Tổ hợp tác du lịch cộng đồng của người dân miền núi Hòa Vang. Cụ thể là tập huấn công tác phục vụ khách, mở lớp dạy dệt thổ cẩm, đan lát, đưa bà con tham quan, học hỏi các mô hình ở địa phương khác. Ông Tán Văn Vương, Phó Giám đốc Sở Du lịch thành phố Đà Nẵng, cho biết: "Trong thời gian đến, Sở Du lịch, UBND huyện Hòa Vang đẩy mạnh đầu tư hình thành các dịch vụ du lịch để phục vụ du khách và tăng cường xúc tiến quảng bá. Tổ chức các đơn vị lữ hành khảo sát hình thành tour, tuyến để thu hút khách du lịch đến tham quan trải nghiệm. Mô hình hoạt động du lịch cộng động này do người dân đầu tư quản lý nên tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Đến điểm du lịch này họ khám phá thiên nhiên, tham gia tour du lịch tại nơi đây."

Mô hình du lịch cộng đồng homestay là một trong những sản phẩm mới, đã và góp phần làm đa dạng ngành du lịch thành phố Đà Nẵng. Mô hình này không chỉ thuần túy là làm kinh tế mà còn gắn phát triển du lịch với nét văn hóa truyền thống, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của đồng bào Cơ Tu tại địa phương./.