Đhị zr’lụ da ding ca coong, ca noong k’tiếc Đà Nẵng dzợ bấc k’đhap k’ra, c’lâng xa nay nâu đơơngchô chr’năp ga mắc, lalua ta nih bhlầng, t’vaih pr’đơợ đoọng ha học sinh vêy cr’chăl ặt học, pa choom zập rau. Tơợ đêêc, chroi k’rong pa dưr dal bh’nơơn pa too pa choom zập đăh. Đhơ cơnh đêêc, xay bhrợ cr’noọ bh’rợ nâu dzợ lưm bấc rau k’đhap k’ra.

C’moo học 2025 – 2026, chr’val ca noong k’tiếc Avương, thành phố Đà Nẵng vêy pazêng 56 lớp lâng 1.236 học sinh. Coh đêêc, Trường PTDTBT Tiểu học chr’val Avương lâng Trường PTDTBT Tiểu học Bhalêê vêy 591 học sinh xoọc học. Mị trường nâu xoọc pa choom đoọng ha học sinh học toong t’ngay.

Ting cơnh thầy Trần Hữu Nhất, Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Bhalêê, bhiệc xay bhrợ xa nay pa choom học toong t’ngay bơơn nhà trường bhrợ tơợ bấc c’moo đâu. Ting đêêc, lâh mơ môn học văn hóa bêl ra diu, năc ha bu, giáo viên k’rong pachoom đăh apêê tiết học trải nghiệm, pa choom đoọng ha học sinh năl cơnh ặt ma mông, cơnh prá xay, ặt tớt đoọng ha pêê doọ k’chit bêl ặt prá lâng pân lơơng. Pa bhlầng, xa nay pa too pa choom bơơn pa choom đoọng bấc rau, pa têệt lâng chr’năp văn hóa, j’niêng cr’bưn âng vel đong đoọng ha học sinh năl ghit ooy chr’năp văn hóa ma nuyh đay.

Cr’noọ bh’rợ pa choom học toong t’ngay ơy chroi k’rong xăl t’mêê đăh bh’rợ k’đhơợng lêy, pa dưr dal c’năl pa choom lâng học, đh’rưah t’vaih pr’đơợ đoọng trường bhrợ bấc bh’rợ bhui har ặt cha ơh, sinh hoạt ngoại khóa đoọng ha học sinh. Tơợ đêêc, pr’ặt bhlưa thầy cô lâng học sinh liêm ta nih lâh mơ, chroi k’rong pa dưr môi trường học tập liêm choom lâng bh’nơơn dal lâh. Đhơ cơnh đêêc, ting cơnh thầy Nhất nắc cung dzợ bấc rau k’đhap leh vaih:“Cơnh lâng trường PTDTBT Tiểu học Bhalêê bhrợ liêm choom xa nay Thông tư số 17 c’moo 2018 âng BGDĐT (17/2018/TT-BGDĐT) đăh pa choom học toong t’ngay.

Đhơ cơnh đêêc, rau k’đhap k’ra bhlầng xoọc đâu nắc căh vêy zên chroot pa xoọng ha pêê giáo viên ặt pa choom. Xoọc đâu, cơnh lâng trường căh vêy bán trú pa choom 23 tiết/tuần, trường bán trú 21 tiết. Ha dang đươi tỉ lệ nắc đoo nắc tiết pa xoọng âng bán trú lêy vêy zên chroot. Coh đêêc, zên âng nhà nước pay đoọng zập c’moo căh đhệêng. Đoọng bhlêh lơi đhr’năng năc đoo, nhà trường nắc pay đươi zên âng trường chroot ha pêê giáo viên ặt pa choom. Năc cơnh lâng môn p’rá Anh lớp 1 tước lớp 5 xoọc đâu, ting cơnh bha ar pa căh năc k’dua xã hội hóa. Coh đêêc, tr’mông tr’meh âng học sinh zêng k’đhap đh rựt tơợ bơơn zên”.

Cô giáo Nguyễn Thị Mai Quế, Hiệu trưởng Trường PTDTBT THCS Nguyễn Bá Ngọc chr’val Avương đoọng năl: Bhiệc pa choom toong t’ngay đoọng ha học sinh nắc nhà trường lưm bấc k’đhap k’ra. Ghit nắc, nhà trường vêy 09 lớp lâng 314 học sinh ha dợ vêy 06 phòng học, căh zập tước 03 phòng học lâng 01 phòng đoọng k’rong học sinh ting pâh zập bh’rợ lơơng. Tu cơnh đêêc, lalăm, nhà trường năc đoọng học sinh lớp 9 học toong t'ngay đoọng ha pêê ađhi vêy cr’chăl ôn tập, ra văng c’năl thi moọt lớp 10 tước đâu.

Cô giáo Mai Quế moon:“Tước cr’chăl nâu, đợ giáo viên pa choom ơy zập. Đăh cơ sở vật chất đoọng dạy học toong t’ngay ha học sinh lớp 9 nắc nhà trường pa liêm, pa mâng đợ rau n’ty, cơnh bàn ghế, bảng xrặ…zêng ty. Xoọc đâu, học sinh lớp 9 học 29/30 tiết/tuần. Tu cơnh đêêc, nhà trường ơy pa xiêr tiết học đoọng ha học sinh, đoọng ha pêê ting pâh bh’rợ rau lơơng cơnh pa dưr c’năl dal lâh đoọng ha học sinh học bhriêl, pa choom c’năl đoọng ra văng thi moọt lớp 10. Pa choom toong t’ngay đoọng ha học sinh lớp 9 nắc rau pa zay lưch c’rơ âng nhà trường, tu tơợ a hay căh ơy vêy pa choom toong t’ngay cơnh đâu”.

Năl ghit, pa too pa choom, pa dưr dal c’năl năc đoo pr’đơợ đoọng ha dưr, chính quyền chr’val Avương ơy lâng xoọc xay bhrợ bấc bh’rợ đoọng t’bhưah xa nay dạy học toong t’ngay. Tơợ đêêc, chroi k’rong pa dưr dal c’năl zập đăh đoọng ha học sinh zr’lụ ca noong k’tiếc.

T’cooh Alăng Arấy, Trưởng phòng Văn hóa – Xã hội chr’val Avương đoọng năl:“Tơợ bêl bhrợ xa nay chính quyền vel đong 2 cấp, chr’val ơy lêy ghit bhiệc pa too pa choom nắc pr’đơợ đoọng rau ha dưr. Tu cơnh đêêc, chr’val Avương ơy pa ghit pa zưm lâng zập phòng, ban chức năng âng thành phố đoọng tuyền giáo viên hợp đồng, đâh pa xoọng ma nuyh dzoọng pa choom đhị apêê trường. Coh cr’chăl tước đâu, chr’val nắc k’rong cớ zập đăh zên đoọng bhrợ pa mâng, pa xoọng zập pr’đươi pr’dua đoọng ha pêê trường, bhrợ liêm choom âng xa nay pa choom học toong t’ngay, t’hước tước xa nay pa dưr, pa choom zập đăh đoọng ha học sinh zr’lụ ca noong k’tiếc”.

Chr’val da ding ca coong Sông Kôn vêy 8 trường: Mầm non, Tiểu học lâng THCS pazêng vêy 81 lớp lâng 1960 học sinh. Pazêng cấp học nâu zêng dạy học toong t’ngay, ha dợ cơnh lâng cấp Tiểu học lâng THCS căh vêy bán trú.

T’cooh Đỗ Hữu Tùng – Chủ tịch UBND chr’val Sông Kôn, thành phố Đà Nẵng đoọng năl, vel đong xoọc pa chăp lêy đoọng bhlêh lơi pazêng k’đhap k’ra nâu:“Azi pa zay bhrợ cơnh ooy đoọng xa nay vêy pa căh đhị kế hoạch, nghị quyết ghit liêm, đoọng pa chăp lêy zên âng vel đong zooi ha pêê trường lâng zooi pa xoọng ha pêê a đhi k’đhap đha rựt, p’niên khuých goo đoọng apêê học toong t’ngay tệêm ngăn lâh. Tước đâu, vel đong cung t’bhlầng bh’rợ bình dân học vụ số lâng zập bh’rợ cơnh trường học ta nih liêm, học sinh zay, bhriêl; zập bh’rợ văn hóa, văn nghệ, thể dục – thể thao coh nhà trường… đoọng ha pêê ađhi tước trường ta luôn lâh, lâng thầy cô cung tệêm loom bêl apêê a đhi lướt học. đoọng ha bh’rợ pa choom lâng học tước đâu vêy bh’nơơn dal lâh mơ”./.

MIỀN NÚI ĐÀ NẴNG NỖ LỰC MỞ RỘNG DẠY HỌC 2 BUỔI/NGÀY

Những năm gần đây, việc triển khai dạy học 2 buổi/ngày đã và đang được ngành Giáo dục quan tâm thực hiện sâu rộng trên khắp cả nước. Ở vùng miền núi, biên giới Đà Nẵng còn nhiều khó khăn, chủ trương này mang ý nghĩa hết sức thiết thực, tạo điều kiện để học sinh có thêm thời gian học tập, rèn luyện kỹ năng sống. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Tuy nhiên, công tác triển khai thực hiện mô hình này còn  gặp nhiều khó khăn, trở ngại.

Năm học 2025 – 2026, xã biên giới Avương, thành phố Đà Nẵng có tổng cộng 56 lớp với 1.236 học sinh. Trong đó, Trường PTDTBT Tiểu học xã Avương và Trường PTDTBT Tiểu học Bhalêê có 591 học sinh đang theo học. Cả hai trường này hiện đều đã tổ chức dạy học 2 buổi/ngày.

Theo thầy Trần Hữu Nhất, Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Bhalêê, việc triển khai dạy học 2 buổi/ngày được nhà trường thực hiện nhiều năm nay. Theo đó, ngoài những môn học văn hóa buổi sáng, buổi chiều, giáo viên tập trung tổ chức các tiết học trải nghiệm, trang bị kỹ năng sống giúp học sinh tự tin, mạnh dạn hơn trong giao tiếp. Đặc biệt, nội dung giảng dạy được xây dựng theo hướng mở, gắn với văn hóa, phong tục của địa phương để học sinh hiểu hơn về văn hóa dân tộc.

Mô hình dạy học 2 buổi/ngày đã góp phần đổi mới công tác quản lý, nâng cao chất lượng dạy và học, đồng thời tạo điều kiện để trường tổ chức nhiều hoạt động vui chơi, sinh hoạt ngoại khóa cho học sinh. Qua đó, mối quan hệ giữa thầy và trò thêm gần gũi, góp phần xây dựng môi trường học tập tích cực, thân thiện và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, theo thầy Nhất thì cũng còn nhiều điều đặt ra: “Đối với trường PTDTBT Tiểu học Bhalêê thực hiện tốt Thông tư số 17/2018/TT-BGDĐT tổ chức mô hình dạy học 2 buổi/ ngày. Tuy nhiên, khó khăn nhất hiện nay là kinh phí chi trả thêm cho giáo viên đứng lớp. Hiện nay, với trường không bán trú 23 tiết/tuần, trường bán trú 21 tiết. Nếu sử dụng tỉ lệ đó thì tiết tăng 2 của bán trú phát sinh kinh phí. Trong khi đó, tiền hoạt động hàng năm được nhà nước cấp cố định. Để giải quyết vấn đề đó, nhà trường sử dụng kinh phí hoạt động thường xuyên để chi trả cho đội ngũ giáo viên. Đối với môn tiếng Anh lớp 1 đến lớp 5 hiện nay, theo văn bản khuyến khích xã hội hóa. Trong khi đó, hoàn cảnh học sinh nằm trong hộ nghèo, cận nghèo đa số nên việc xã hội hóa rất khó khăn ”.

Cô giáo Nguyễn Thị Mai Quế, Hiệu trưởng Trường PTDTBT THCS Nguyễn Bá Ngọc xã Avương cho rằng: Việc thực hiện dạy học 2 buổi/ ngày của trường này đang gặp khó khăn. Cụ thể, nhà trường có 09 lớp với 314 học sinh nhưng chỉ có 06 phòng học, thiếu 03 phòng học và 01 phòng tổ chức các hoạt động cho học sinh. Vì thế,  trước mắt, Nhà trường chỉ có thể ưu tiên dạy học 2 buổi/ngày cho học sinh lớp 9 nhằm giúp các em có thêm thời gian ôn tập, chuẩn bị tốt cho kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 tới đây.

Cô giáo Mai Quế nói: “Đến thời điểm này, số lượng giáo viên lên lớp đảm bảo. Về cơ sở vật chất để dạy được 2 buổi/ngày cho học sinh lớp 9, nhà trường tận dụng, sửa chữa lại bàn ghế, bảng viết cũ để dạy học. Hiện nay, học sinh lớp 9 học 29/30 tiết/tuần. Do đó, nhà trường linh hoạt giãn tiết học cho học sinh, để đảm bảo học sinh tham gia các hoạt động khác như bồi dưỡng học sinh giỏi, bồi dưỡng kiến thức chuẩn bị thi vào lớp 10. Dạy 2 buổi/ngày cho học sinh lớp 9 trong năm học này là bước tiến của nhà trường. Bởi trước đây, nhà trường chưa tổ chức dạy học 2 buổi/ngày”.

Xác định, giáo dục là nền tảng của phát triển, chính quyền xã A Vương đã và đang triển khai nhiều giải pháp nhằm duy trì, mở rộng việc dạy học 2 buổi/ngày. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh vùng biên. Ông Alăng Arấy, Trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội xã Avương cho biết:“Từ khi vận hành chính quyền 2 cấp, địa phương luôn xác định giáo dục là nền tảng cho sự phát triển. Vì vậy, xã Avương đã chủ động phối hợp với các phòng, ban chức năng của thành phố để tuyển dụng giáo viên hợp đồng, kịp thời bổ sung nhân lực cho các trường. Trong thời gian tới, xã sẽ tiếp tục tập trung các nguồn lực đầu tư, hoàn thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị trường học, đáp ứng tốt hơn nhu cầu dạy và học 2 buổi/ngày, hướng tới mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh vùng biên giới.”

Xã miền núi Sông Kôn có 8 trường Mầm non, Tiểu học và THCS với 81 lớp và 1.960 học sinh. Tất cả các cấp học trên địa bàn đều tổ chức học 2 buổi/ngày, riêng cấp Tiểu học và THCS không có bán trú.

Ông Đỗ Hữu Tùng, Chủ tịch UBND xã Sông Kôn cho biết, địa phương đang nghiên cứu tìm các giải pháp tháo gỡ những khó khăn này: “Chúng tôi quyết tâm làm sao phải đưa vào kế hoạch, nghị quyết cụ thể để nghiên cứu nguồn ngân sách của địa phương hỗ trợ cho các trường và hỗ trợ thêm cho những em mà có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, các em khuyết tật để các em được đi học 2 buổi/ngày tốt hơn. Sắp tới, địa phương cũng đẩy mạnh việc phát động trong dân phong trào bình dân học vụ số và các phong trào như trường học thân thiện, học sinh tích cực; các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao trong nhà trường… để làm sao các em có thể đến trường nhiều hơn và thầy cô sẽ yên tâm khi các em đến trường. Việc dạy và học đảm bảo chất lượng cao hơn trong thời gian tới”./.