Nắc zr’lụ k’tiếc vêy bấc truyền thống văn hoá lâng bơơn plêệng k’tiếc t’đui đoọng lâng bấc cruung k’tiếc ga mắc liêm, đhị đâu nắc đhị pr’hay chr’nắp t’pấh bấc ta mooi cóh cr’loọng k’tiếc k’ruung lâng bha lang k’tiếc chô pấh lêy chi ớh. 

Tỉnh Đắk Nông vêy plêệng k’tiếc t’đui đoọng bấc râu chr’nắp liêm đắh du lịch, bấc crung k’tiếc ga mắc liêm. Nắc đợ tran đác ắt n’lơớp cóh đhăm crâng Đắk G’lun, Đray Sáp, Gia Long, Trinh Nữ... đh’rứah lâng nâu nắc đợ boong gợp da ding óih, zr’lụ zư lêy crâng k’coong Nâm Nung, Bhươn Quốc gia Trà Đùng, a’bóc Tà Đùng lâng k’noọ 40 đảo ga măc, k’tứi ta moon cơnh “Vịnh Hạ Long cóh Tây Nguyên”. Lấh mơ, Đắk Nông nắc vel đông vêy bấc pr’hoọm văn hoá ty chr’nắp lâng 40 acoon cóh đhi noo ặt ma mung. Zêng bhrợ pa dưr mưy đhị chr’nắp lalay vêy váih cóh Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông t’mêê bơơn bha lang k’tiếc hơnh déh.

Chr’val Đắk Ha, chr’hoong Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông nắc mưy ooy đợ đhị lêy chô truíh c’lâng “Trường ca âng đác lâng óih” cóh c’kir Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông. T’coóh K’Bang, acoon cóh M’Nông, nghệ nhân taanh dzặc cóh vel Ting Wel Đăng, chr’val Đắk Ha đoọng năl, bhiệc bơơn lêy pay nắc đhị đhêy ặt âng c’kir lâng lêy chô bhrợ pa dưr du lịch vel bhươl ơy bhrợ c’lâng pa dưr pa xớc du lịch, dịch vụ đoọng ha vel đông: “Bh’rợ tr’nêng ty chr’nắp âng acoon cóh đay xoọc đâu pa dưr pa xớc, n’jứah bhrợ đoọng đươi dua, n’jứah pa câl đoọng ha ta mooi pấh chi ớh. Cơnh taanh dzặc nắc pân jứih cóh vel đông ngai cung choom bhrợ, n’jứah zư lêy bh’rợ, n’jứah bơơn pa chô zên”.

Truíh c’lâng chô đhị zr’lụ c’kir Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông, chr’hoong Krông Nô nắc vel đông vêy bấc cruung k’tiếc tự váih lâng zâp c’bhúh acoon cóh dzợ zư đợc bấc râu văn hoá ty chr’nắp. T’coóh Y Suơ Hlong, cóh vel Đru, thị trấn Đắk Mâm, chr’hoong Krông Nô moon: “Acu bhui har bơơn lêy đợ cruung k’tiếc liêm cơnh tran Đray Sáp cắh cậ boọng gợp da ding óih bơơn t’moót đươi bhrợ, pa dưr đh’rứah lâng văn hoá ty chr’nắp đoọng pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung. Bấc đhanuôr cung ơy pấh bhrợ lâng zâp dịch vụ du lịch, pr’ắt tr’mung pa dưr ta clơ”.

Đợ c’moo hanua, chr’val Nậm Nung, chr’hoong K’rông Nô, đhị lêy chô chi ớh “Trường ca âng đác lâng óih” ơy bhrợ du lịch vel bhươl. Ooy đâu, đhanuôr Mnông cóh đâu n’jứah zư lêy, pa dưr văn hoá ty chr’nắp, n’jứah vêy pa xoọng zên pa dưr pr’ắt tr’mung. T’coóh Y Krêu, Phó trưởng vel Yôk Ju đoọng năl, đhanuôr ơy bhrợ pa dưr zâp c’bhúh homestay, c’bhúh apêê z’zêệ pa bhrợ, c’bhúh văn hoá bh’lêê bh’la đoọng bhrợ ha ta mooi pấh lêy chi ớh; zâp hợp tác xã taanh n’đoóh a’doóh, hợp tác xã bhrợ búah n’dza cung ơy vêy bấc bh’nơơn pr’đươi pa câl ooy thị trường: “Bhrợ pa dưr bh’rợ du lịch, tr’nơợp nắc kiêng zư lêy đợ pr’hoọm chr’nắp liêm văn hoá âng acoon cóh đay; râu 2 nắc zư pa dưr bh’rợ ty chr’nắp cơnh taanh dzặc, taanh n’đoóh a’doóh... lâng ch’na đh’nắh zâp acoon cóh. Tơợ đêếc, p’cắh zâp bh’nơơn pr’đươi âng đay bhrợ t’váih cơnh cà phê, p’lêê p’coo, bhơi r’véh... đoọng bhrợ ha ta mooi pấh lêy chi ớh, pa chô zên ha đhanuôr”.

Cóh Nâm Nung vêy bấc tran đác liêm cơnh: Leng Kum, Leng Ôông, Leng Gungtao... cr’chăl nâu nắc vêy đợ đhị liêm pr’hay âng đhăm k’tiếc chóh ha roo ruộng đhị dzung da ding óih, bhươn chóh p’lêê p’coo đhị bha đưn đhêl bọt... bhrợ chr’nắp liêm đoọng ha ta mooi cóh cr’loọng k’tiếc lâng k’tiếc k’ruung lơơng chô cóh đâu. P’căn H’Thương, Phó Chủ tịch UBND chr’val Nâm Nung đoọng năl, đợ cruung k’tiếc đh’rứah lâng c’kir lịch sử cách mạng lâng đợ pr’hoọm văn hoá ty chr’nắp zâp acoon cóh nắc râu chr’nắp liêm đoọng vel đông bhrợ pa dưr c’lâng pa dưr pa xớc du lịch: “Liêm buôn bhlâng lâng bh’rợ du lịch vel bhươl nâu nắc đhị chr’val vêy bấc nghệ nhân, đắh chiing cha gâr, taanh n’đoóh a’doóh, taanh c’rêê, lâng nghệ nhân hát pr’hát xa nưl, xay truíh t’ruíh bh’lêê bh’la... Lâng ting acu, bhiệc đhanuôr pa zưm bhrợ ting bhr’dzang đoọng pa dưr pa xớc nắc vêy choom bhrợ”.

Tỉnh Đắk Nông năl ghít, du lịch nắc mưy ooy đợ 3 bh’rợ bha lâng âng tỉnh. Tu cơnh đêếc, vel đông ơy k’rong bhrợ, pa dưr zâp râu bh’rợ du lịch, ooy đâu vêy du lịch đhị Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông; ting bhr’dzang âng đơơng Đắk Nông dzoọc cóh bản đồ du lịch bha lang k’tiếc lâng hơnh déh pa xoọng bấc ta mooi pấh lêy chi ớh. P’căn Tôn Thị Ngọc Hạnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông đoọng năl: “Đoọng liêm ma mơ, p’têết pazưm zâp râu bh’rợ nắc đoo bhiệc bhrợ chr’nắp lâng azi ơy ting bhr’dzang bhrợ pa dưr zâp bh’rợ. Bhrợ ha cơnh đoọng đhanuôr năl ghít, pa zưm bhrợ lâng apêê nắc c’la bha lâng âng bhiệc zư lêy, pa dưr pa xớc zâp c’kir, ting bhr’dzang zư lêy, pa dưr pa xớc zâp j’niêng bh’rợ liêm chr’nắp âng zâp acoon cóh. Zư lêy văn hoá bhrợ bh’nơơn pr’đươi đoọng ha bhiệc pa dưr pa xớc du lịch lâng lướt đh’rứah pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung âng tỉnh”.

Đhị pr’đơợ văn hoá chr’năp liêm, cruung k’tiếc ga mắc, plêệng k’tiếc prang c’moo đha hư cha ngaách, pa zưm lâng đợ c’lâng bh’rợ k’rong bhrợ liêm crêê... ooy ha y chroo cắh ha mơ đenh, du lịch Đắk Nông nắc pa dưr k’rơ, t’pấh bấc ta mooi chô đhị zr’lụ c’kir Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông./.

Về miền di sản Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông

Công viên địa chất toàn cầu Đắk Nông vừa được tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận lại danh hiệu “Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông”. Là vùng đất có bề dày truyền thống văn hoá lại được thiên nhiên ưu đãi với nhiều cảnh quan hùng vĩ, nhiều danh lam, thắng cảnh, nơi đây là điểm hấp dẫn thu hút du khách trong nước và quốc tế đến thăm quan, khám phá.

Tỉnh Đắk Nông được thiên nhiên ưu đãi nguồn tài nguyên du lịch phong phú, nhiều cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ. Đó là hàng loạt thác nước nằm ẩn mình trong những cánh rừng Đắk G’lun, Đray Sáp, Gia Long, Trinh Nữ… Cùng với đó là hệ thống hang động núi lửa, Khu bảo tồn thiên nhiên Nâm Nung, Vườn Quốc gia Tà Đùng, hồ Tà Đùng với gần 40 đảo lớn, nhỏ được ví như “Vịnh Hạ Long trên Tây Nguyên”. Đặc biệt, Đắk Nông là địa phương giàu bản sắc văn hóa truyền thống với 40 dân tộc anh em sinh sống. Tất cả tạo nên một không gian riêng có ở Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông vừa được thế giới công nhận.

Xã Đắk Ha, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông, là một trong những điểm đến trên tuyến “Trường ca của nước và lửa” trong di sản Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đăk Nông. Ông K’Bang, dân tộc M’Nông, nghệ nhân đan lát ở bon Ting Wel Đăng, xã Đắk Ha, cho biết việc được chọn là điểm dừng chân của di sản và định hướng xây dựng du lịch cộng đồng đã mở ra hướng phát triển du lịch, dịch vụ cho địa phương: "Ngành nghề truyền thống của dân tộc mình bây giờ rất phát triển, vừa phục vụ nhu cầu sử dụng, vừa bán cho khách du lịch. Như đan lát này là đàn ông trong làng ai cũng phải biết, vừa giữ nghề, vừa tạo thu nhập.

Cùng trên hành trình về miền di sản Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đăk Nông, huyện Krông Nô là địa phương có rất nhiều danh lam, thắng cảnh tự nhiên với các cộng đồng dân tộc thiểu số còn giữ được nhiều nét văn hoá truyền thống đặc sắc. Ông Y Suơ Hlong, bon Đru, thị trấn Đắk Mâm, huyện Krông Nô, chia sẻ: "Tôi rất vui khi thấy những danh lam thắng cảnh đẹp như thác Đray Sáp hay hang động núi lửa được đưa vào khai thác, phát huy cùng với văn hoá truyền thống để phát triển kinh tế, xã hội. Nhiều bà con cũng đã tham gia và các dịch vụ du lịch, đời sống đi lên”.

Những năm qua, xã Nâm Nung, huyện Krông Nô, điểm dừng chân trên tuyến du lịch “Trường ca của nước và lửa” đã làm du lịch cộng đồng. Qua đó, bà con Mnông nơi đây vừa giữ gìn, phát huy văn hóa truyền thống, vừa có thêm thu nhập cải thiện đời sống.  Ông Y Krêu, Phó trưởng bon Yôk Ju, cho biết bà con đã thành lập các nhóm homstay, nhóm ẩm thực, nhóm văn hóa dân gian để phục vụ du khách; các hợp tác xã dệt thổ cẩm, hợp tác xã làm rượu cần cũng đã có nhiều sản phẩm bán ra thị trường: "Thành lập mô hình du lịch, thứ nhất là mong muốn giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc mình; thứ hai là tiếp nối nghề truyền thống như đan lát, dệt thổ cẩm ... và ẩm thực của các dân tộc. Từ đó, quảng bá sản phẩm nông sản do mình làm ra, như: cà phê, trái cây, rau... để phục vụ khách du lịch, mang lại thu nhập cho bà con”.

Ở Nâm Nung có rất nhiều thác nước đẹp, như: Leng Kum, Leng Ôông, Leng Gungtao…  Bên cạnh đó là khung cảnh nên thơ của những cánh đồng lúa dưới chân núi lửa, vườn cây trái trên đồi đá bọt… làm say lòng du khách trong nước và quốc tế khi đến nơi này. Bà H’Thương, Phó Chủ tịch UBND xã Nâm Nung, cho biết, anh lam thắng cảnh cùng di tích lịch sử cách mạng và bản sắc văn hóa truyền thống các dân tộc là lợi thế để địa phương mở hướng phát triển du lịch: "Thuận lợi nhất đối với mô hình du lịch cộng đồng này là tại xã có rất nhiều nghệ nhân, về cồng chiêng, dệt thổ cẩm, đan mây tre, và nghệ nhân hát dân ca, hát kể sử thi… Và theo tôi việc bà con tập trung làm từng bước để phát triển thì chắc chắn sẽ làm được."

Tỉnh Đăk Nông xác định, du lịch là một trong 3 trụ cột kinh tế của tỉnh. Vì vậy, địa phương đã đầu tư, phát triển các loại hình du lịch, trong đó có du lịch tại Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông; từng bước đưa Đắk Nông lên bản đồ du lịch thế giới và đón thêm nhiều du khách đến trải nghiệm. Bà Tôn Thị Ngọc Hạnh, Phó chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông, cho biết: "Để đồng bộ, gắn kết tất cả các loại hình là việc làm cần thiết và chúng tôi đã từng bước xây dựng được các mô hình. Làm thế nào để người dân có thể hiểu, gắn kết và họ chính là chủ thể của việc bảo tồn, phát huy, phát triển các di sản, từng bước một duy trì, phục dựng, phát huy, phát triển, giữ gìn các phong tục, tập quán tốt đẹp của các dân tộc. Bảo tồn văn hoá làm sản phẩm cho phát triển du lịch và đồng hành phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh."

Trên nền tảng văn hoá đặc sắc, cảnh quan thiên thiên hùng vĩ, khí hậu trong lành quanh năm mát mẻ, cộng với những định hướng đầu tư đúng đắn... trong tương lai không xa, du lịch Đắk Nông sẽ vươn lên mạnh mẽ, hấp dẫn du khách về miền di sản Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đăk Nông./.