Ắt lơớp cóh dứp da ding Tây Côn Lĩnh, vel Xà Phìn nắc đhị ặt ma mung âng đhanuôr acoon cóh Dao chr’val Phương Tiến, chr’hoong Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang. Đhị đâu nắc vêy plêệng k’tiếc đha hư cha ngaách prang c’moo, vêy đhi lục nhưr lâng đợ mơ dz’dzong bhrợ pa dưr đợ ma liịc t’viêng liêm đhị p’bhung đông cha tốp chi loọn. MoÓt hân noo đác chô hooi k’rơ bấc cắh cậ hân noo ha roo đoọm, ta mooi choom lêy râu liêm pr’hay lalay âng ruộng chuôr lâng đợ đhr’nông đông vêy ma liịc boọ cóh p’bhung. Zêng đợ apêê nâu nắc bhrợ t’váih p’cắh têêm ngăn, ty chr’nắp váih lalay cóh đâu.

P’căn Đặng Thị Ken, vel Xà Phìn moon: “Pr’loọng đông zi ặt ma mung cóh đâu tơợ đenh ặ, tu bấc dz’dzong, hân noo ha ọt cha cêết bhlâng nắc k’dâng 5 c’moo p’bhung đông váih ma liịc. Buôn lêy ma liịc chặt váih bấc tơợ c’xêê 10 tước c’xêê 4 c’moo t’tưn, xang 15 t’ngay, ma liịc dưr váih t’viêng liêm cớ.”

Cắh mưy bhrợ p’cắh râu liêm lalay, ma liịc nâu dzợ bhrợ ha đhr’nông đông têêm ngăn lấh mơ bêl hân noo ha ọt, đha hư cha ngaách bêl hân noo ch’noọng. Lâng zâp ta mooi bêl chô ooy đâu, apêê nắc zêng hơnh déh đhị k’tiếc têêm ngăn, vêy bấc râu chr’năp liêm lalay vêy váih ooy Xà Phìn.

Anoo Nguyễn Hùng Minh, ta mooi tước đắh Hà Nội moon: “Bêl chô ooy Xà Phìn, bơơn lêy lâng chụp đợ cha nụo đh’rứah lâng đợ chr’tốp đông ga lọp t’viêng liêm âng ma liịc, azi kiêng bhlâng, vel bhươl cóh đâu zư đợc bấc râu liêm pr’hay, kiêng chấc lêy năl pa xoọng bấc râu.”

Ting cơnh t’coóh Đặng Văn Háu, Trưởng vel Xà Phìn, chr’val Phương Tiến moon: “Zâp pr’loỌng cóh vel đông lấh mơ nắc lêy ặt ma mung cóh đông cha tốp hi la chi loọn, ting cr’chăl t’ngay lướt zi lấh lâng đợ mơ dz dzong cha cêết, zâp đoo chr’tốp hi la chi loọn nắc zêng pluum ga lọp lâng ma liịc t’viêng liêm. xang bêl bơơn chr’hoong, chr’val lêy cha mêết, azi xay moon đhanuôr năl ghít râu chr’nắp âng chr’tốp đông ma liịc, lâng k’đươi moon đhanuôr cha tốp lâng hi la chi loọn, n’jứah zư đợc pr’hoọm chr’nắp acoon cóh n’jứah t’pấh ta mooi pấh lêy chi ớh, chấc lêy năl văn hoá, pa xoọng zên pa chô ha đhanuôr.”

Râu chr’nắp liêm âng chr’tốp đông lâng hi la chi loọn váih ma liịc t’viêng liêm lâng râu văn hoá cóh vel đông manứih Dao, Xà Phìn nắc đhị lêy chô chi ớh pr’hay chr’nắp lâng đợ apêê chắp kiêng chấc lêy năl đhị zr’lụ k’tiếc tr’nơợp âng k’tiếc k’ruung./.

Mái nhà phủ rêu nét riêng ở Xà Phìn

( VOV4)

Nằm ở độ cao gần 1.000 mét so với mực nước biển, thôn Xà Phìn, xã Phương Tiến, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang trở thành điểm đến thu hút khách du lịch. Đến đây, du khách sẽ được thưởng ngoạn những nếp nhà mái phủ rêu xanh biếc.

Ẩn mình dưới dãy núi Tây Côn Lĩnh, thôn Xà Phìn là nơi sinh sống của đồng bào dân tộc Dao, xã Phương Tiến, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang. Nơi đây có khí hậu mát mẻ quanh năm, sương mù và độ ẩm đặc trưng tạo nên những lớp rêu xanh trên mái nhà sàn lợp lá cọ. Vào mùa nước đổ hoặc lúa chín, du khách có thể chiêm ngưỡng vẻ đẹp của ruộng bậc thang và những ngôi nhà mái rêu. Tất cả tạo nên vẻ cổ kính, thanh bình, một nét đẹp riêng có nơi này.

Bà Đặng Thị Ken, thôn Xà Phìn chia sẻ: “Gia đình tôi sinh sống lâu đời tại đây, do độ ẩm cao, mùa Đông rất lạnh nên khoảng 5 năm mái nhà sẽ có rêu. Thông thường, rêu mọc nhiều từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau, cứ sau 15 ngày, rêu lụi rồi mọc lại lớp mới xanh tốt”.

Không chỉ tạo nét riêng, rêu còn làm cho ngôi nhà ấm hơn về mùa Đông, mát về mùa Hè. Với mỗi du khách khi đặt chân tới đây, họ đều ấn tượng về mảnh đất yên bình và thơ mộng, ẩn chứa những nét đặc sắc riêng có ở Xà Phìn.Anh Nguyễn Hùng Minh, du khách đến từ Hà Nội trải lòng: “Khi đến Xà Phìn, được ngắm và chụp ảnh cùng những mái nhà phủ kín rêu xanh, tôi vô cùng thích thú, bản làng ở đây lưu giữ được nét hoang sơ và bí ẩn khiến tôi lưu luyến và muốn khám phá, tìm hiểu thêm nữa”.

Theo ông Đặng Văn Háu, Trưởng thôn Xà Phìn, xã Phương Tiến: “Các hộ trong thôn chủ yếu sống trong ngôi nhà sàn lợp lá cọ, trải qua thời gian dài cùng độ ẩm cao, các mái lá cọ dần phủ lớp rêu xanh. Sau khi được huyện, xã khảo sát và định hướng, tôi tuyên truyền cho bà con hiểu được giá trị của mái nhà rêu, đồng thời vận động người dân lợp nhà bằng lá cọ, vừa giữ gìn bản sắc dân tộc vừa thu hút khách du lịch tới tham quan, tìm hiểu nét văn hóa, tăng thêm thu nhập”.

Vẻ đẹp đậm nét nguyên sơ, mộc mạc của mái nhà lá cọ láng ánh rêu xanh cùng với nét văn hóa bản địa của cộng đồng người Dao, Xà Phìn là điểm đến hấp dẫn đối với những người ưa khám phá trên hành trình chinh phục mảnh đất nơi địa đầu Tổ quốc./.