Chr’hoong Xín Mần vêy k’tiếc bhứah k’noọ 60.000 hécta, đhanuôr k’dâng 71.000 cha nặc, ooy đâu vêy 16 acoon cóh đh’rứah ắt ma mung. Chr’hoong vêy c’lâng k’noong k’tiếc ch’ngai lấh 30km đăn lâng Trung Quốc, váih cửa khẩu quốc gia Xín Mần choom tr’cala tr’bhlêy lâng cửa khẩu Đô Long (Trung Quốc). T’coóh Phạm Duy Hiền, Phó Bí thư Huyện uỷ, Chủ tịch UBND chr’hoong Xín Mần đoọng năl: Vel đông t’bhlâng lêy bhrợ đợ râu liêm pr’hay đắh du lịch, p’têết pa zưm tour, tuyến lâng p’cắh du lịch đoọng t’pấh ta mooi cóh cr’loọng k’tiếc k’ruung lâng bha lang k’tiếc: “Azi bhrợ pa dưr zâp zr’lụ, zr’lụ vêy pr’đươi đắh du lịch chr’nắp. Bhrợ ha cơnh đoọng lêy bhrợ liêm choom đợ văn hoá âng đhanuôr acoon cóh, lấh mơ nắc zâp bhiệc bhan âng acoon cóh Nùng, Mông. Pay nông nghiệp đoọng t’pấh ta mooi du lịch. Azi ơy bhrợ pa dưr pa zêng n’juông bh’rợ pa zưm zâp zr’lụ bhrợ têng ha rêê đhuốch pa zưm đoọng đhanuôr n’jứah bhrợ têng n’jứah lêy đoọng ha ta mooi pấh lêy”.

Xoọc đâu, chr’hoong Xín Mần ơy k’rong bhrợ pa dưr bơr pêê đhị bhươn tơơm cha p’lêê, bh’rợ b’băn bơơn bấc ta mooi pấh lêy chi ớh lâng kiêng bhlâng. Vel đông cung t’đui đoọng pa dưr pa xớc c’lâng c’tốch lâng bhrợ pa dưr zâp vel văn hoá du lịch, pa zưm âng Hà Giang lâng Trung Quốc lâng thị trường cóh cr’loọng k’tiếc k’ruung.

Chr’hoong Xín Mần vêy 4 k’cir k’tiếc k’ruung: Bãi đá ty Nấm Dẩn, tran đác Tiên, da ding Gío, tran đác Luồng lâng tran đác Trăn. Vêy ta moon nắc đhị cruung k’tiếc Thụy Sĩ cóh tỉnh Hà Giang, zr’lụ Suối Thầu cóh thị trấn Cốc Pài, chr’hoong Xín Mần ắt đhị dal 1.200 mét lâng mặt đác biển, bhứah k’ha riêng hécta. Đhị đâu nắc mưy ooy đợ đhị liêm pr’hay bhlâng cóh Việt Nam.

Cr’chăl toọm Nậm Lỳ liêm pr’hay nắc zr’lụ du lịch toọm đác khoáng Nậm Choong, chr’val Quảng Nguyên, zâp đhị chr’nắp pr’hay lơơng cơnh boọng gợp Thiên Thuỷ, chợ hi dưm Cốc pài, k’cir lịch sử Nàn Ma... cung pr’hay chr’nắp đoọng ha ta mooi. Tước pấh lêy chi ớh cóh chr’hoong Xín Mần, amoó Trần Thị Thanh Hương, ta mooi tước đắh Hà Nội xay moon: “Lướt ooy đâu kiêng bhlâng. Đhị đâu zâp ngai liêm ta níh, cruung k’tiếc cung liêm pr’hay. Pô dưr chặt váih zâp đhị, liêm cắh dzợ cơnh”.

Chr’hoong Xín Mần cung vêy ta năl tước nắc mưy đhị chô lêy pô tam giác mạch liêm bhlâng cóh tỉnh Hà Giang. Cóh đâu, vêy đợ đhị đhăm k’tiếc chóh pô hồng laliêm zâp bêl hân noo c’loọt chô, t’pấh bấc ta mooi chô pấh lêy chi ớh, chụp ảnh. Zâp vel bhươl văn hoá du lịch chr’nắp cơnh Nà Ràng, Quảng Hạ... ơy lâng xoọc bhrợ pa dưr zâp tour, tuyến du lịch ting c’lâng du lịch vel bhươl lâng du lịch chấc lêy năl zâp đhị. K’noọ tước đâu, ta mooi bơơn lêy cha mêết đợ râu chr’nắp liêm đắh văn hoá âng đhanuôr Mông cơnh bhiệc bhan Gầu tào, Múa gậy đồng xu, múa ngựa bha ar, múa khèn Mông, cắh cậ xơợng xa nưl a’luốt, zâp pr’hát xa nưl acoon cóh... Vel đông dzợ xay moon p’cắh pr’đươi pr’dua OCOP (xay nay bh’rợ mưy vel đông vêy mưy bh’nơơn pr’đươi) đơơng thương hiệu âng Xín Mần, cơnh cha nêếh đêệp Quảng Nguyên, cha nêếh Gìa dui, chè Chế Là, chè Bản Vẽ (Nà Chì)...

Thị trấn Cốc Pài nắc đhị trung tâm, tr’lục pa zưm âng zâp râu liêm pr’hay văn hoá ty chr’nắp âng chr’hoong Xín Mần. Ta mooi chô ooy đâu choom ặt pa zưm đhị zr’lụ văn hoá Chợ hi dưm Cốc Pài liêm bấc pr’hoọm, lêy đợ pr’hát xa nưl âng đhanuôr zâp acoon cóh. T’coóh Nguyễn Anh Tuấn, Chủ tịch UBND thị trấn Cốc Pài, chr’hoong Xín Mần moon: “Xọoc đâu, đợ mơ ta mooi pấh lêy chi ớh ooy đâu bấc bhlâng, thị trấn Cốc Pài ơy lêy cha mêết đoọng ha đhanuôr lâng pr’zợc bhrợ zâp bh’rợ cơnh chóh pô, zâp bh’rợ đoọng lêy bhrợ ha ta mooi pấh lêy chi ớh, chóh tơơm n’loong pa zưm lâng pa dưr pa xớc du lịch”.

Da ding k’coong ga mắc liêm, văn hoá, bh’nơơn pr’đươi chr’nắp bấc, Xín Mần nắc đhị lêy chô chi ớh pr’hay chr’nắp âng đợ ta mooi kiêng chô ặt đhị têêm ngăn. Cắh mơ đenh, Xín Mần nắc dưr váih đhị lêy chô chi ớh t’pấh bấc ta mooi cóh cr’loọng k’tiếc lâng bha lang k’tiếc./.

XÍN MẦN - HÀ GIANG VẺ ĐẸP CỦA MIỀN ĐẤT NƠI ĐỊA ĐẦU TỔ QUỐC

Xín Mần là huyện vùng cao nằm ở phía Tây Bắc của tỉnh Hà Giang. Nhờ có tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng, văn hóa đặc sắc, danh lam thắng cảnh tuyệt đẹp và nhiều di tích lịch sử nên Xín Mần là điểm đến hấp dẫn du khách.

Huyện Xín Mần có diện tích gần 60.000 héc ta, dân số khoảng 71.000 người, trong đó có 16 dân tộc cùng sinh sống. Huyện có đường biên giới dài hơn 30 km tiếp giáp Trung Quốc, có cửa khẩu quốc gia Xín Mần thông thương sang cửa khẩu Đô Long (Trung Quốc). Ông Phạm Duy Hiền, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Xín Mần cho biết: Địa phương nỗ lực khai thác những tiềm năng lợi thế du lịch, kết nối tour, tuyến và quảng bá du lịch, để thu hút du khách trong nước và quốc tế: "Chúng tôi xây dựng mỗi vùng, khu vực có sản phẩm du lịch đặc thù. Làm sao khai thác tốt nét đẹp văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là các lễ hội của dân tộc Nùng, Mông. Lấy nông nghiệp để thu hút khách du lịch. Chúng tôi đã xây dựng chuỗi liên kết thành các khu sản xuất nông nghiệp tập trung để người dân vừa sản xuất xuất vừa tạo ra trải nghiệm cho du khách”.

Hiện nay, huyện Xí Mần đã đầu tư, xây dựng một số vườn cây ăn quả, mô hình chăn nuôi được nhiều khách du lịch đến trải nghiệm và rất thích. Địa phương cũng ưu tiên hàng đầu phát triển hạ tầng giao thông và hình thành các làng văn hóa du lịch, kết nối giữa Hà Giang với Trung Quốc và thị trường trong nước.

Huyện Xín Mần có 4 di tích quốc gia: Bãi đá cổ Nấm Dẩn, thác Tiên, đèo Gió, thác Luồng và thác Trăn. Được mệnh danh là thảo nguyên Thụy Sĩ ở tỉnh Hà Giang, thảo nguyên Suôi Thầu ở thị trấn Cốc Pài, huyện Xí Mần nằm ở độ cao 1.200 m so với mực nước biển, rộng hàng trăm ha. Đây là một trong những thảo nguyên đẹp nhất Việt Nam.

Bên cạnh dòng suối Nậm Lỳ thơ mộng là khu du lịch Suối khoáng Nậm Choong, xã Quảng Nguyên, các địa danh khác, như: hang Thiên Thủy, chợ đêm Cốc Pài, Di tích lịch sử Nàn Ma … cũng hấp dẫn du khách. Tới tham quan huyện Xín Mần, chị Trần Thị Thanh Hương, du khách từ Hà Nội, bày tỏ: "Lên đây thấy hài lòng, thích lắm. Tại vì nơi đây con người thân thiện, cảnh vật thì đẹp như trong tranh. Hoa trải dài khắp nơi, phong cảnh nên thơ."

Huyện Xín Mần cũng được biết đến là một địa điểm ngắm hoa tam giác mạch đẹp nhất ở tỉnh Hà Giang. Nơi đây, có những cánh đồng hoa hồng rực rỡ mỗi dịp thu đến, thu hút một lượng lớn khách du lịch tới tham quan, chụp ảnh. Các làng văn hóa du lịch tiêu biểu, như: Nà Ràng, Quảng Hạ,… đã và đang mở ra cơ hội xây dựng các tour, tuyến du lịch theo hướng du lịch cộng đồng và du lịch khám phá. Tới đây, du khách được khám phá những nét độc đáo về văn hóa của đồng bào Mông, như; Lễ hội Gầu tào, Múa gậy đồng xu, múa ngựa giấy, múa khèn Mông, hay thưởng thức tiếng sáo vi vu, các tiết mục dân ca, dân vũ… Địa phương còn giới thiệu sản phẩm OCOP (chương trình quốc gia mỗi xã một sản phẩm) mang thương hiệu của Xín Mần, như: Gạo nếp Quảng Nguyên, Gạo Già dui, chè Chế Là, chè Bản Vẽ (Nà Chì)… 

Thị trấn Cốc Pài là nơi trung tâm, giao thoa các nét đẹp văn hóa truyền thống của huyện Xín Mần. Du khách tới đây có thể hòa mình vào không gian văn hóa Chợ đêm Cốc Pài rực rỡ sắc mầu, thưởng thức những tiết mục văn nghệ mang đậm truyền thống của đồng bào các dân tộc. Ông Nguyễn Anh Tuấn, Chủ tịch UBND thị trấn Cốc Pài, huyện Xí Mần cho biết: "Hiện nay, lượng khách du lịch tham quan đến đây rất đông, thị trấn Cốc Pài đã chủ động cho bà con nhân dân tổ chức các hoạt động, như: trồng hoa, các hoạt động khác để phục vụ cho khách du lịch tham quan. Ngoài ra, thị trấn còn tổ chức các hoạt động dã ngoại, trồng cây gắn với phát triển du lịch."

Núi non hùng vĩ, phong cảnh thơ mộng, văn hóa đặc sắc, sản vật phong phú, Xín Mần là điểm đến du lịch lý tưởng của những du khách muốn tìm một chốn bình yên. Tương lai không xa, Xín Mần sẽ trở thành điểm đến của đông đảo du khách trong nước và quốc tế./.