Apêê chr’hoong da ding ca coong Vân Canh, Vĩnh Thạnh, An Lão, tỉnh Bình Định pr’đơợ kinh tế, pr’ặt tr’mông âng đhanuôr dzợ k’đhap k’ra tu cơnh đêêc bh’rợ pa xiêr đha rựt nắc lêy bhrợ bhrơợng k’rơ lâh mơ. Xoọc đâu, ngành Lao động Thương Binh lâng Xã hội tỉnh Bình Định xọoc pa zưm lâng apêê vel đong bhrợ têng zập đăh ta bhuch, t’bhlầng pa xiêr đha rựt đanh mâng.

Pazêng t’ngay hay, pr’loọng amoó Đinh Thị Liễu, đhị zr’lụ phố 2, thị trấn An Lão, chr’hoong An Lão, tỉnh Bình Định bhui har đươi vêy đong ặt cấp 4 t’mêê choh bhrợ xang. Pr’loọng đong amoó Liễu đha rựt bhlầng. Tơợp c’moo 2024, tơợ zên âng xa nay bh’rợ pa xiêr đha rựt đanh mâng, pr’loọng đong amoó Đinh Thị Liễu bơơn zooi 50 ức đồng choh bhrợ đong ặt. Tơợ đợ zên bơơn Nhà nước zooi, amoó pa xoọng 200 ức đồng choh bhrợ đong cấp 4 nhâm mâng. Amoó Đinh Thị Liễu đoọng năl, vêy đong ặt t’mêê, pr’loọng đong amoó nắc bhrợ t’bhưah zr’lụ b’băn, pa xoọng thu nhập lâng z’lâh đha rựt: “Nhà nước zooi đoọng k’roọc băn, zooi cu pa choom bh’rợ tr’nêng lâng bơơn pa liêm đong ặt. Đong ặt nắc đươi vêy Nhà nước zooi lâng zên chroi k’rong k’rong âng pr’loọng đong lâng đhanuôr bhuh xoọng zooi bhrợ đoọng. Lalăm a hay, a cu vêy pa choom bh’rợ b’băn. Tước đâu, a cu đươi rau c’năl ơy pa choom n’nặc đoọng băn pa xoọng a’ọc, k’roọc, pa dưr dal thu nhập ha pr’loọng đong. Pr’loọng đong cu pa zay đoọng z’lâh đha rựt đanh mâng”.

An Lão năc chr’hoong da ding ca coong lâng nắc chr’hoong đha rựt âng tỉnh Bình Định. Dap tước x’rịa c’moo 2023, chr’hoong An Lão dzợ 2.083 pr’loọng đha rựt, pay 21,69%. UBND chr’hoong An Lão ơy xay bhrợ xa nay z’lâh đha rựt, bhrợ têng xa nay âng k’tiếc k’ruung; bhrợ têng c’lâng xa nay pa xiêr đha rựt cr’chăl c’moo 2024 - 2025. Chr’hoong nâu nắc ơy pa đớp chỉ tiêu pa xiêr đha rựt tước zập chr’val, thị trấn, đâh pa liêm, pa xoọng chỉ tiêu pa xiêr đha rựt liêm choom. Tơợ tơợp c’moo tước nâu kêi, chr’hoong An Lão ơy pa choom bh’rợ tr’nêng lâng ch’ol bh’rợ đọong ha lâh 1.000 cha nắc pa bhrợ đhị vel đong;  zooi lướt pa bhrợ ooy k’tiếc k’ruung lơơng đoọng ha 9 cha nắc năc pr’loọng đha rựt, đăn đha rựt; zooi 241 pr’loọng vặ zên t’đui đoọng. Apêê vel đong âng chr’hoong An Lão k’rong bhrợ têng zập dự án lâng pay đoọng zên ting xa nay bh’rợ âng k’tiếc k’ruung đăh pa xiêr đha rựt đanh mâng c’moo 2024. P’căn Lê Thị Thu Hằng, Trưởng phòng Lao động Thương binh lâng Xã hội chr’hoong An Lão đoọng năl, bêl cha mêệt lêy pr’loọng đha rựt zập vel đong ơy bhrợ ghit ting c’lâng xa nay zập đăh ta bhuch lâng vêy rau zooi crêê cơnh: “Nâu kêi ting xa nay bh’rợ pa xiêr đha rựt đanh mâng nắc zooi bhrợ têng ting c’bhuh đhanuôr đơ bhlầng. Vêy zên, apêê chr’val pay k’rng bọop p’rá âng đhanuôr, hau apêê kiêng băn, kiêng choh tơợ đêêc nắc bhrợ dự án pa gơi ooy UBND chr’hoong. Chr’hoong ơy đoọng bọop p’rá nắc chr’vak quyết định câl, câl tơợ đhanuôr lâng đấu thầu crêê cơnh quy định. Zên prặ tơợ zên pa xiêr đha rựt đanh mâng nắc zooi căh vêy định mức, muy đợ zên zooi dự án nắc căh vêy moon zooi muy pr’loọng ha mơ zên. Tơợ cha mêệt lêy nắc dự án zooi t’rị, k’roọc đoọng đhanuôr băn pa dưr liêm choom bhlầng crêê lâng đhr’năng âng vel đong”.

Tỉnh Bình Định xọoc dzợ 27.160 pr’loọng đha rựt, đăn đha rựt. Rau tu đợ pr’loọng đha rựt, đăn đha rựt dzợ bấc nắc tu căh vêy k’tiếc, zên, pr’đươi đoọng bhrợ cha, căh vêy ngai pa bhrợ lâng căh năl cơnh bhrợ têng vêy pa chô bh’nơơn dal. Tỉnh Bình Định pa zay tước x’rịa c’moo 2024, đợ pr’loọng đha rựt dzợ 1,13%, xiêr 2% t’ping lâng c’moo 2023, pa xiêr pr’loọng đha rựt âng tỉnh ếp lâh bình quân za zưm âng prang k’tiếc k’ruung. Apêê chr’hoong Vân Canh, Vĩnh Thạnh lâng An Lão pa zay tước c’moo 2025, đợ pr’loọng đha rựt dưp 6% lâng chr’hoong An Lão z’lâh đha rựt, pa bhlầng k’đhap k’ra. Ting cơnh bh’cộ UBND tỉnh Bình Định, rau chr’năp bhlầng coh bh’rợ pa xiêr đha rựt đhị vel đong prang tỉnh nắc t’vaih bhiệc bhrợ lâng pa dưr dal thu nhập âng đhanuôr. Apêê sở, ngành, vel đong nắc k’rong bhrợ têng t’vaih bhiệc bhrợ đhị vel đong, zooi kinh doanh coh đhanuôr, bhrợ têng ting t’nooi chr’năp. Pa bhlầng, nắc cha mêệt lêy ghit zập xa nay bh’rợ âng zập pr’loọng đong đoọng vêy cơnh zooi liêm choom, đâh loon. Apêê chr’hoong da ding ca coong xoọc k’rong pa đớp k’tiếc đoọng pr’loọng đha rựt, đăn đha rựt bhrợ têng, pa dưr pr’ặt tr’mông. P’căn Đỗ Thị Diệu Hạnh, Giám đốc Sở Lao động Thương binh lâng Xã hội tỉnh Bình Định đọong: “Xọoc đâu, tơợ pr’đơợ 3 xa nay bh’rợ âng k’tiếc k’ruung lâng zên âng 3 xa nay bh’rợ âng k’tiếc k’ruung, apêê sở, ngành cung xoọc pa zưm đoọng bhrợ têng bhiệc zooi zập apêê. Tơợ cha mêệt lêy, cơnh lâng ma nuyh ca ay ca naanh ha dang hêê đơc coh t’nooi đha rựt năc apêê ặt đha rựt hơớ. Tu cơnh đêêc, Sở Lao động Thương binh lâng Xã hội tỉnh xọoc bhrợ têng chính sách đoọng ha UBND tỉnh lêy zooi pa xoọng đoọng pa dưr pr’ặt tr’mông ha pêê đha rựt, zooi apêê z’lâh đha rựt”.

T’cooh Lê Kim Toàn, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bình Định đoọng năl, ngành Lao động Thương binh lâng Xã hội tỉnh đh’rưah lâng apêê chr’hoong, thị xã, thành phố nắc vêy cơnh bhrợ têng ghit liêm coh bh’rợ pa xiêr đha rựt đanh mâng. Đhanuôr căh zập k’tiếc bhrợ cha coh 6 c’xêê x’rịa c’moo 2024 căh ơy cấp đoọng nắc lêy quy hoạch, t’vaih quỹ k’tiếc. pazêng pr’loọng đha rựt ơy pa liêm bơr pêê tiêu chí, pa đăn zập dịch vụ xã hội ha dợ tiêu chí thu nhập căh ơy pa liêm nắc pr’loọng đha rựt đoọng đăn đha rựt. Ting cơnh t’cooh Lê Kim Toàn, kiêng pa dzooc tiêu chí thu nhập đoọng ha pr’loọng đha rựt nắc apêê vel đong bhrợ têng kế hoạch zooi đăh k’tiếc k’bunh, zên, c’năl, bhrợ bấc c’moo lâng xay moon apêê xa nay bh’rợ: “Xay bhrợ bh’rợ pa xiêr đha rựt lâng bhiệc bhrợ têng kế hoạch, lâng bhiệc pa căh nghị quyết nắc đha rựt hớ. Căh choom pa xiêr đha rựt lâng nghị quyết lâng kế hoạch. Apêê đồng chí cha mêệt lêy cớ, ha dang căh nắc ahêê moon tơợ piing đhuônh ooy dưp, ha dợ ma nuyh đha rựt nắc dzợ đha rựt. Pa zay bhrợ pa dưr Bình Định vaih nắc tỉnh ặt coh k’bhuh k’đơơng tr’nơợp âng zr’lụ miền Trung nắc đợ pr’loọng đha rựt âng tỉnh ếp lâh đợ pr’loọng đha rựt bình quân prang k’tiếc k’ruung, cơnh đêêc vêy crêê cơnh”./.

Giảm nghèo bền vững ở vùng núi Bình Định

Những năm qua, dù đạt nhiều kết quả đáng kể nhưng tỷ lệ hộ nghèo ở Bình Định vẫn cao hơn bình quân chung của cả nước. Các huyện miền núi Vân Canh, Vĩnh Thạnh, An Lão, tỉnh Bình Định điều kiện kinh tế, đời sống người dân còn khó khăn nên công tác giảm nghèo cần phải quyết liệt hơn nữa. Hiện nay, ngành Lao động Thương Binh và Xã hội tỉnh Bình Định đang phối hợp với các địa phương giải quyết các chiều thiếu hụt, thúc đẩy giảm nghèo bền vững.

Những ngày qua, gia đình chị Đinh Thị Liễu, ở khu phố 2, thị trấn An Lão, huyện An Lão, tỉnh Bình Định rất vui mừng vì căn nhà cấp 4 vừa xây xong. Gia đình chị Liễu thuộc diện hộ nghèo. Đầu năm 2024, từ nguồn vốn chương trình mục tiêu giảm nghèo bền vững, gia đình chị Đinh Thị Liễu được hỗ trợ 50 triệu đồng xây dựng nhà ở. Từ số tiền được Nhà nước hỗ trợ, gia đình chị đã bỏ thêm 200 triệu đồng dành dụm được để xây căn nhà cấp 4 khang trang. Chị Đinh Thị Liễu cho biết, có nhà mới, gia đình chị sẽ mở rộng chăn nuôi, tăng thu nhập và thoát nghèo: “Nhà nước hỗ trợ bò, tôi được học nghề và được sửa lại nhà. Sửa được ngôi nhà cũng nhờ vào Nhà nước và sự tích góp từ gia đình và sự hỗ trợ công từ hàng xóm. Trước đây, tôi được cho đi học nghề chăn nuôi. Sắp tới tôi tận dụng nghề đã học vào trong sản xuất để nuôi thêm vào con heo và mấy con bò để nâng cao thu nhập cho gia đình. Gia đình tôi cố gắng thoát nghèo và không tái nghèo nữa”.

An Lão là huyện vùng cao và là huyện nghèo duy nhất của tỉnh Bình Định. Tính đến cuối năm 2023, huyện An Lão còn 2.083 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 21,69%. UBND huyện An Lão đã triển khai kế hoạch đề án thoát nghèo, kế hoạch thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia; xây dựng kế hoạch giảm nghèo giai đoạn 2024 - 2025. Huyện này cũng giao chỉ tiêu giảm nghèo đến từng xã, thị trấn; kịp thời điều chỉnh, bổ sung chỉ tiêu giảm nghèo phù hợp. Từ đầu năm đến nay, huyện An Lão đã đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng nghề và giới thiệu việc làm cho hơn 1.000 lao động tại địa phương; hỗ trợ đi xuất khẩu lao động cho 9 người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo; hỗ trợ 241 hộ vay vốn tín dụng ưu đãi. Các địa phương của huyện An Lão tập trung thực hiện các dự án và giải ngân chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững 2024. Bà Lê Thị Thu Hằng, Trưởng phòng Lao động Thương binh và Xã hội huyện An Lão cho biết, khi rà soát hộ nghèo từng địa phương bám vào các chiều thiếu hụt và có hỗ trợ phù hợp: “Bữa nay theo chương trình giảm nghèo bền vững thì hỗ trợ sản xuất theo cộng đồng là chính. Có vốn về, các xã lấy ý kiến người dân trong cộng đồng đó thích nuôi còn gì, trồng cây gì mới bắt đầu xây dựng dự án gửi về UBND huyện. Huyện có ý kiến thẩm định và xã tự quyết định mua sắm qua các hình thức mua trong dân và mua qua đấu thầu tùy theo quy định để thực hiện. Kinh phí từ nguồn giảm nghèo bền vững thì hỗ trợ không có định mức, chỉ mức hỗ trợ dự án chớ không có nói là hỗ trợ cho một hộ bao nhiêu. Qua giám sát thì dự án hỗ trợ con trâu, con bò phát triển tốt phù hợp với địa phương”.

Tỉnh Bình Định hiện còn 27.160 hộ nghèo, hộ cận nghèo. Nguyên nhân hộ nghèo, cận nghèo chủ yếu do các hộ không có đất, vốn, công cụ, phương tiện sản xuất, thiếu lao động và kiến thức về sản xuất. Tỉnh Bình Định phấn đấu đến cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo còn 1,13%, giảm 2% so với năm 2023, đưa tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh thấp hơn mức bình quân chung của cả nước. Các huyện Vân Canh, Vĩnh Thạnh và An Lão phấn đấu đến năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo dưới 6% và huyện nghèo An Lão thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn. Theo lãnh đạo UBND tỉnh Bình Định, vấn đề lớn nhất trong giảm nghèo trên địa bàn tỉnh là giải quyết việc làm và nâng thu nhập của người dân. Các sở, ngành, địa phương cần tập trung giải quyết việc làm tại chỗ, hỗ trợ sản xuất kinh doanh cộng đồng, sản xuất kinh doanh theo chuỗi. Đặc biệt, phải rà soát chặt chẽ từng vấn đề của từng hộ ở từng địa phương để có giải pháp hỗ trợ phù hợp, kịp thời. Các huyện miền núi đang tập trung giao đất cho hộ nghèo, cận nghèo tổ chức sản xuất, phát triển kinh tế. Bà Đỗ Thị Diệu Hạnh, Giám đốc Sở Lao động Thương binh và Xã hội tỉnh Bình Định cho biết: “Hiện nay, trên cơ sở 3 chương trình mục tiêu quốc gia và nguồn vốn của 3 chương trình mục tiêu quốc gia này, các sở, ngành cũng đang phối hợp để thực hiện hỗ trợ cho các đối tượng. Qua rà soát, riêng những người ốm, đau, bệnh tật nếu như chúng ta để ở trong hộ nghèo thì vẫn nghèo. Chình vị vậy, Sở Lao động Thương binh và Xã hội tỉnh đang xây dựng một chính sách để UBND tỉnh trình HĐND tỉnh hỗ trợ thêm để tăng mức sống cho các đối tượng nghèo, hỗ trợ để họ thoát nghèo”.

Ông Lê Kim Toàn, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bình Định cho rằng, ngành Lao động Thương binh và Xã hội tỉnh cùng các huyện, thị xã, thành phố phải có giải pháp cụ thể trong giảm nghèo bền vững. Người dân thiếu sản xuất trong 6 tháng cuối năm 2024 chưa cấp được thì phải quy hoạch, tạo quỹ đất. Những hộ nghèo đã cải thiện được một số tiêu chí, tiếp cận dịch vụ xã hội nhưng tiêu chí thu nhập chưa cải thiện được thì cần đưa từ hộ nghèo sang hộ cận nghèo. Theo ông Lê Kim Toàn, muốn nâng tiêu chí thu nhập cho các hộ nghèo thì các địa phương xây dựng kế hoạch hỗ trợ về đất đai, vốn, kiến thức, làm nhiều năm và thông qua các chương trình: “Triển khai công tác giảm nghèo bằng xây dựng kế hoạch, bằng ra nghị quyết thì mãi mãi vẫn nghèo. Không giảm nghèo chỉ duy nhất bằng nghị quyết và kế hoạch. Các đồng chí rà soát, kiểm tra lại chứ không thì mình sẽ hô khẩu hiệu từ trên xuống dưới, còn người nghèo vẫn cứ là nghèo. Phấn đấu xây dựng Bình Định trở thành tỉnh thuộc nhóm dẫn đầu khu vực miền Trung thì tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh phải thấp hơn tỷ lệ hộ nghèo bình quân cả nước, đó mới là hợp lý"./.