Lấh 5 c’moo l’lăm ahay, pr’loọng đông t’coóh Nguyễn Văn Minh cóh vel An Định, chr’val k’coong ch’ngai Hoà Bắc, chr’hoong Hoà Vang đươi dua k’noọ 5 r’bhâu mét vuông k’tiếc bhươn đoọng chóh a’tao. Tr’nơợp, a’tao vêy đơơng chô zên bơơn bhrợ bấc, đợ t’tưn nắc zên pa câl a’tao cắh têêm ngăn, lấh mơ nắc ting zroọ a’năm ting c’moo c’xêê. C’moo 2021, vêy bơơn chính quyền vel đông lâng apêê pr’zợc xay moon đoọng ooy đắh m’ma ổi lê Đài Loan, diịc điêl t’coóh Minh chấc lêy năl lâng k’rong bhrợ k’noọ 100 ực đồng tơợ zên chấc k’rong bơơn âng pr’loọng đông đoọng lêy xăl zêng đợ đhị k’tiếc bhươn chóh a’tao đoọng chóh lấh 200 tơơm ổi lâng bhrợ pa dưr g’roong, t’noọl bê tông nhâm mâng.

Tr’nơợp, bêl t’mêê đơơng chô m’ma ổi lê Đài Loan nâu chô chóh, t’coóh cung k’rang cắh năl tơơm loong nâu vêy mặ chặt váih đhị plêệng k’tiếc cóh vel đông hay cắh. Xang mưy c’moo, lêy tơơm ổi dưr váih k’rơ liêm, doọ lấh váih bấc g’rưy lâng đơơng chô bh’nơơn bấc nắc pr’loọng đông t’coóh hơnh déh bhlâng. T’coóh Minh đoọng năl:“Tr’nơợp acu lêy pa glúh zên bhrợ, đợ t’tưn chr’val lêy acu bhrợ liêm choom nắc vêy zooi đoọng đắh điện, đác ha zi; t’mêê đâu vêy zooi đoọng 200 tơơm ổi lâng k’zệt tơơm k’bhông dzợ. Ha dợ UBND chr’val zooi đoọng ha pr’loọng đông bấc bhlâng, zooi đoọng zâp đắh pr’đươi pr’dua, bhiệc lêy pa câl. Xọoc đâu, pr’loọng đông zi mưy k’rong chóh ổi, bêl ahay vêy chóh a’tao ha dợ a’tao pa câl  cắh têêm ngăn nắc acu xăl chóh ổi. Ổi zi doọ vêy đươi phân hoá học, p’lêê n’đoo cắh liêm choom nắc acu đơơng troọm lâng a’lặc. Xoọc đâu acu vêy pa câl a’lặc ổi, tọ 10 lít pa câl lâng zên 800 r’bhâu đồng, pr’loọng đông vêy pa xoọng zên tơợ a’lặc ổi”.

Tơợ 200 t’nơơm ổi bêl tr’nơợp, tước đâu bhươn ổi âng pr’loọng đông t’coóh Minh ơy pa dưr pa xớc lấh mưy r’bhâu t’nơơm. Tu vêy chóh bhrợ liêm crêê, zư lêy liêm choom nắc zâp c’moo bhươn ổi t’coóh Minh vêy choom bơơn bhrợ tơợ 2-3 chu, mưy chu mơ 1-2 tấn. Xọoc đâu, lâng zên pa câl mơ 20 - 25 r’bhâu đồng đhị mưy ký, xang bêl lơi jợ đợ zên pa glúh đươi l’lăm nắc bh’rợ chóh ổi vêy đơơng chô zên ha pr’loọng đông t’coóh lấh 200 ực đồng zấp c’moo. T’coóh Trương Thanh Nhân, Phó Chủ tịch UBND chr’val Hoà Bắc, chr’hoong Hoà Vang đoọng năl, bh’rợ pa dưr pa xớc bh’rợ tr’nêng, lấh mơ nắc đắh ch’chóh, b’băn cóh vel đông đợ c’moo đăn đâu pa dưr pa xớc k’rơ, đơơng chô bh’nơơn chr’nắp dal: “Chr’val vêy t’đang k’đươi zooi đoọng ha đhanuôr đắh bhiệc pa câl bh’nơơn pr’đươi. Lấh mơ, chr’hoong cung ta luôn bhrợ pr’đơợ zooi đoọng đhanuôr đắh bhiệc vặ zên cung cơnh chấc lêy c’lâng pa câl đoọng apêê k’rêệm loom bhrợ cha, têêm ngăn pr’ắt tr’mung. Đhr’năng cơnh xoọc đâu dzợ bấc zr’nắh k’đhạp, azi ta luôn lêy cha mêết, moon pa choom đhanuôr lâng chấc lêy c’lâng lướt đoọng đhanuôr choom dưr zi lấh cr’chăl zr’nắh k’đhạp nâu”.

Bấc c’moo đăn đâu, đhị zâp chr’val k’coong ch’ngai cơnh Hoà Bắc, Hoà Phú, đhanuôr ơy grơơ nhool k’rong bhrợ, tr’xăl tơơm chr’nóh, bh’năn băn ting cơnh cr’noọ cr’niêng âng thị trường. Bấc pr’loọng đông vêy k’tiếc bhươn ga mắc ơy groong bhrợ ch’chóh, bhrợ pa dưr c’roọl bh’năn liêm nhâm đoọng băn ting c’lâng sinh học, doọ bhrợ nha nhự. Ting cơnh t’coóh Nguyễn Văn Vân, Chủ tịch Hội Nông dân chr’hoong Hoà Vang, thành phố Đà Nẵng, Hội ta luôn bhrợ lớp pa choom đắh băn chóh, moon đắh đắh bhiệc lêy ch’chóh b’băn đươi dua công nghệ dal, zooi đhanuôr pa dưr bh’nơơn pr’đươi... T’coóh Vân moon, c’moo n’nắc ahay, Hội Nông dân chr’hoong ơy zooi đoọng 116 pr’loọng hội viên lêy vặ zên “Quỹ zooi đoọng đhanuôr” lâng pa zêng zên lấh 4,7 tỷ đồng. Cr’chăl nâu, Hội t’bhlâng bhrợ pa dưr k’rơ bh’rợ “Đhanuôr pa zưm têy bhrợ pa dưr vel bhươl t’mêê”, k’đươi moon hội viên đoọng 12.000 mét vuông k’tiếc lâng ting pấh 2.557 t’ngay công lâng pa zêng chr’nắp lấh 2,3 tỷ đồng:“Cóh Hoà Vang bh’rợ bhrợ têng ha rêê đhuốch, bhươn tược cung bấc, vêy 2, 3 bh’rợ chr’nắp liêm. Cóh Hoà Bắc lấh mơ ch’chóh b’băn dzợ pa dưr pa xớc du lịch vel bhươl. Huyện uỷ vêy zooi đoọng zên vốn k’rong bhrợ ooy du lịch, lấh mơ, Hội Nông dân chr’hoong vêy đoọng zâp hội viên nông dân lưm tr’mung zr’nắh k’đhạp vặ zên doọ vêy lãi đoọng apêê k’rong bhrợ cha. Pr’ắt tr’mung đhanuôr xoọc đâu têêm ngăn lấh mơ”./.

Mang lại thu nhập khá từ trồng ổi

Cùng với cây lúa, mía, dưa, thì cây ổi được xã miền núi Hoà Bắc, huyện Hoà Vang, thành phố Đà Nẵng xác định là một trong những cây trồng góp phần tăng nguồn thu nhập và giảm nghèo cho người dân. Nhiều hộ gia đình trên địa bàn xã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển mô hình trồng ổi. Nhờ tuân thủ đúng quy trình trồng và chăm sóc nên cây ổi phát triển rất tốt, mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp người dân ổn định cuộc sống. Gia đình ông Nguyễn Văn Minh ở thôn An Định, xã Hoà Bắc là một điển hình như thế.

Hơn 5 năm trước, gia đình ông Nguyễn Văn Minh ở thôn An Định, xã miền núi Hoà Bắc, huyện Hoà Vang sử dụng gần 5 ngàn m2 đất vườn để trồng mía. Ban đầu, mía cho thu nhập ổn định, về sau giá mía bấp bênh, thậm chí liên tục giảm sâu trong nhiều năm. Năm 2021, được chính quyền địa phương và bạn bè giới thiệu về giống ổi lê Đài Loan, vợ chồng ông Minh tìm hiểu và đầu tư gần 100 triệu đồng tích cóp được để chuyển đổi toàn bộ diện tích đất vườn trồng mía sang trồng hơn 200 gốc ổi và xây dựng hàng rào, trụ bê tông kiên cố.

Ban đầu, khi mới đưa giống ổi lê Đài Loan về trồng, ông cũng lo không biết cây có thích nghi được với đất đai, khí hậu tại địa phương hay không. Sau một năm, thấy cây phát triển nhanh, ít sâu bệnh lại cho năng suất cao nên gia đình ông rất vui. Ông Minh cho biết: “Ban đầu mình tự bỏ vốn làm, về sau xã thấy mình làm có hiệu quả nên có hỗ trợ phần điện, nước cho mình; mới đây hỗ trợ thêm 200 gốc ổi và vài chục giống dừa xiêm. Riêng UBND xã hỗ trợ cho gia đình rất nhiều, hỗ trợ cả vật chất, tinh thần và đầu ra cho gia đình. Hiện, gia đình chỉ đầu tư trồng ổi thôi, trước đây có trồng mía mà giá mía bấp bênh quá nên tôi chuyển sang trồng ổi. Ổi thì tuyệt đối không dùng phân hoá học, trái nào không đạt yêu cầu thì tôi ngâm rượu. Hiện tôi có bán rượu ổi, bình 10 lít bán với giá 800 ngàn đồng, gia đình có thêm thu nhập từ rượu ổi nữa”.

Từ 200 gốc ổi ban đầu, đến nay vườn ổi gia đình ông Minh đã phát triển lên hơn một ngàn cây. Nhờ tuân thủ tốt kỹ thuật trồng và chăm sóc, mỗi năm vườn ổi nhà ông Minh thu hoạch từ 2 - 3 vụ, mỗi vụ từ 1 - 2 tấn. Hiện, với giá bán bình quân từ 20 - 25 nghìn/ký, sau khi trừ chi phí, tính ra mô hình trồng ổi mang lại thu nhập cho gia đình ông hơn 200 triệu đồng mỗi năm. Ông Trương Thanh Nhân, Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Bắc, huyện Hòa Vang cho biết, phong trào phát triển sản xuất, đặc biệt là trồng trọt, chăn nuôi ở địa phương những năm gần đây phát triển khá mạnh, cho hiệu quả kinh tế cao: “Xã có kêu gọi hỗ trợ cho bà con trong việc tiêu thụ sản phẩm. Ngoài ra, huyện cũng luôn tạo điều kiện giúp người dân trong việc vay vốn cũng như tìm đầu mối tiêu thụ để họ an tâm phát triển kinh tế, ổn định đời sống. Tình hình hiện nay còn nhiều khó khăn, chúng tôi luôn theo sát, hướng dẫn bà con và tìm hướng đi để bà con có thể vượt qua giai đoạn khó khăn này”.

Vài năm trở lại đây, tại các xã miền núi như Hòa Bắc, Hòa Phú, bà con đã mạnh dạn đầu tư, chuyển đổi cây trồng, con vật nuôi theo nhu cầu thị trường. Nhiều gia đình có diện tích đất vườn lớn đã khoanh vùng đầu tư trồng trọt, xây dựng chuồng trại bài bản chăn nuôi theo hướng sinh học, không gây ô nhiễm. Theo ông Nguyễn Văn Vân, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng, Hội thường xuyên tổ chức lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật, tư vấn cách chăn nuôi, trồng trọt ứng dụng công nghệ cao, giúp bà con nâng cao hiệu quả kinh tế… Ông Vân cho biết: Năm ngoái, Hội Nông dân huyện đã hỗ trợ 116 hộ hội viên tiếp cận nguồn vốn “Quỹ hỗ trợ nông dân” với tổng số tiền hơn 4,7 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Hội tích cực đẩy mạnh phong trào “Nông dân chung tay xây dựng nông thôn mới”, vận động hội viên hiến 12.000m vuông đất và tham gia 2.557 ngày công với tổng trị giá hơn 2,3 tỷ đồng: “Ở Hoà Vang phong trào sản xuất nông nghiệp cũng nhiều, có một số mô hình tiêu biểu. Riêng ở Hoà Bắc thì ngoài trồng trọt, chăn nuôi còn phát triển thêm về du lịch cộng đồng. Huyện uỷ có hỗ trợ thêm nguồn vốn đầu tư vào du lịch; ngoài ra Hội Nông dân huyện cũng cho các hội viên nông dân khó khăn vay vốn không lãi để họ đầu tư phát triển kinh tế. Cuộc sống bà con bây giờ ổn định hơn rất nhiều”./.