Pr’loọng đông amoó A Lăng Thị Mết, cóh vel A Bát, chr’val Chà Vàl, chr’hoong k’coong ch’ngai Nam Giang, tỉnh Quảng Nam bêl ahay crêê pr’loọng đha rứt. Amoó Mết moon, bêl t’mêê bơơn k’diịc nắc diịc điêl glúh ặt lalay, cắh râu váih. Cắh vêy bhiệc bhrợ têêm ngăn, bơr a’nhi diịc điêl mưy bhrợ ha rêê, pr’ắt tr’mung ting ha ul ta bhứch bấc râu. C’moo 2016, k’diịc amoó bil, pr’ắt tr’mung ơy zr’nắh k’đhạp nắc ting zr’nắh k’đhạp lấh mơ. K’noọ lêy đợ râu zr’nắh ta bhứch âng amoó lưm cắh ha mơ vêy mặ dưr zi lấh, hân đhơ cơnh đêếc, lâng mưy manứih zay ta níh, t’bhlâng pa bhrợ ta têng, amoó Mết vặ 50 ực đồng tơợ Ngân hàng Chính sách xã hội chr’hoong, k’rong bhrợ pa dưr c’roọl bh’năn băn a’ọc. Amoó A Lăng Thị Mết đoọng năl: Pr’loọng đông ơy váih a’ọc nắc doọ bil zên câl cớ. Tơợ bêl k’rong bhrợ ooy bh’rợ b’băn, pr’ắt tr’mung pr’loọng đông tơợ zr’nắh zr’dô nắc r’dợ têêm ngăn lấh: “Moon zr’nưm ting lêy lâng bêl lăm ahay nắc pr’ắt tr’mung xoọc đâu têêm ngăn lấh mơ. Cung váih râu cha râu đợc, zâp đoọng ooy pr’ắt tr’mung. Ha y chroo cung kiêng bhrợ t’bhứah lấh mơ, băn pa xoọng a’đha lâng chóh tơơm cha p’lêê. Rơơm chính quyền vel đông k’rang lêy đoọng lấh mơ, bhrợ đoọng pr’đơợ ha bấc pr’loọng đông đha rứt, lưm zr’nắh k’đhạp ooy m’ma, zên vặ lâng lãi m’bứi”.

Lêy bhiệc băn a’ọc tăm lâng a’ọc a’đhắh đơơng chô bh’nơơn liêm choom ha dợ doọ bil bấc c’rơ g’lêếh, amoó A Lăng Thị Mết t’bhlâng bhrợ t’bhứah cớ bh’rợ. Lâng zên chấc k’rong đợc m’bứi, amoó k’rong bhrợ pa dưr t’bhứah c’roọl bh’năn, câl pa xoọng a’tứch lạch cr’liêng, máy ọp cr’liêng a’tứch lâng chóh keo lâng tơơm cha p’lêê cơnh prí, chứa, a’bhoo... Xoọc, cóh bhươn cr’roọl âng amoó vêy lấh 100 p’nong a’tứch lâng k’noọ 20 p’nong a’ọc r’rứah lâng a’ọc pay lêệ. Amoó A Lăng Thị Mết moon, xang bêl lơi jợ đợ mơ zên pa glúh đươi l’lăm, bh’rợ âng đay vêy đơơng chô ha pr’loọng đông k’noọ 100 ực đồng đhị mưy c’moo.

T’coóh Pơ Loong Phin, Chủ tịch Hội Nông dân chr’val Chà Vàl, chr’hoong Nam Giang, tỉnh Quảng Nam đoọng năl, tu vêy t’bhlâng dưr zi lấh zr’nắh k’đhạp lâng t’bhlâng b’băn ch’chóh nắc pr’loọng đông amoó A Lăng Thị Mết xoọc đâu ơy dưr zi lấh đha rứt, têêm ngăn pr’ắt tr’mung: “Bh’rợ âng amoó Mết pr’hay bhlâng. Cung vêy râu k’rang lêy pr’dzăm ch’na zâp t’ngay ha pr’loọng đông, xang nặc dzợ vêy bơơn pa xoọng zên tơợ bhiệc pa câl a’ọc, a’tứch... Xọoc, bh’rợ băn a’ọc, a’tứch âng pr’loọng đông amoó Mết pa dưr pa xơc liêm choom bhlâng”.

Nam Giang nắc vel đông vêy bấc đhanuôr Cơ Tu ắt ma mung âng tỉnh Quảng Nam. Cr’chăl hanua, chr’hoong vêy bấc xa nay bh’rợ, dự án chr’nắp liêm zooi đhanuôr lưm zr’nắh k’đhạp dưr zi lấh đha rứt nhâm mâng. Ting cơnh t’coóh Pơ Loong Diệu, Chủ tịch Hội Nông dân chr’hoong Nam Giang, Hội ta luôn k’rang lêy, p’too p’zương, bhrợ pr’đơợ đoọng zooi hội viên xoọc lưm tr’mung zr’nắh k’đhạp vặ zên pa dưr pa xớc bh’rợ tr’nêng ting ooy kênh âng Hội Nông dân.

C’moo 2023, Hội Nông dân chr’hoong Nam Giang bhrợ pr’đơợ đoọng ha zâp hội viên vặ k’noọ 400 ực đồng đoọng pa dưr pa xớc bh’rợ tr’nêng. Lấh mơ, Hội dzợ pa zưm lâng zâp ban ngành, đoàn thể, doanh nghiệp, zâp apêê liêm loom luônh cóh cr’loọng chr’hoong lâng chr’hoong lơơng zooi đoọng pr’ắt tr’mung, cher đoọng bh’năn p’rơơi lâng pa zêng zên chr’nắp k’noọ 100 ực đồng, zooi đoọng bấc pr’loọng đhanuôr dưr zi lấh đha rứt. T’coóh Pơ Loong Diệu, Chủ tịch Hội Nông dân chr’hoong Nam Giang moon: “Hội Nông dân chr’hoong ta luôn k’đươi moon tước zâp hội viên nông dân. Lêy k’đươi moon bhrợ pa dưr bh’rợ ting c’bhúh pr’loọng, ting zr’lụ cơnh bh’rợ hội viên tr’zooi pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung, bhrợ c’lâng, c’riing g’roong đoọng ha hội viên đha rứt, zr’nắh k’đhạp. Zâp c’moo, Hội pa zưm lâng Phòng Lao động Thương binh - Xã hội lâng Phòng Nông nghiệp chr’hoong bhrợ zâp lớp pa choom đắh bhiệc băn chóh, pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung. Xoọc đâu, cóh vel đông chr’hoong vêy bấc bh’rợ bhrợ cha t’mêê xoọc ooy cr’chăl pa dưr pa xớc liêm choom cơnh bh’rợ băn bé, xong cr’đêê, zâp râu tơơm cha p’lêê cơnh píh bhung, píh vinh”./.

Nông dân Cơ Tu thoát nghèo nhờ mô hình nuôi heo

Nhiều năm qua, mô hình nuôi heo cỏ địa phương, heo rừng lai... xuất hiện ngày càng nhiều, mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp nhiều hộ nông dân ở huyện miền núi Nam Giang, tỉnh Quảng Nam vươn lên thoát nghèo, ổn định đời sống. Gia đình chị A Lăng Thị Mết ở thôn A Bát, xã Chà Vàl là một điển hình như thế.

Gia đình chị A Lăng Thị Mết, ở thôn A Bát, xã Chà Vàl, huyện miền núi Nam Giang, tỉnh Quảng Nam trước đây thuộc diện hộ nghèo. Chị Mết kể, lúc mới lập gia đình vợ chồng chị ra ở riêng với hai bàn tay trắng. Không có việc làm ổn định, hai vợ chồng chỉ làm nương rẫy, cuộc sống luôn thiếu trước hụt sau. Năm 2016, chồng chị đột ngột qua đời, cuộc sống vốn khó khăn nay càng khó khăn hơn. Tưởng chừng nỗi bất hạnh đó sẽ khiến chị không thể vực dậy được, thế nhưng, với nghị lực cùng đức tính cần cù, chăm chỉ, chị Mết mạnh dạn vay 50 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội huyện, đầu tư xây dựng chuồng trại nuôi heo. Chị A Lăng Thị Mết cho biết: Gia đình có sẵn cặp heo giống nên đỡ phần nào về chi phí mua giống. Từ khi đầu tư vào mô hình chăn nuôi, cuộc sống gia đình từ khó khăn đã dần ổn định hơn: “Nói chúng so với trước đây thì cuộc sống bây giờ ổn định hơn rất nhiều. Cũng có đồng ra đồng vào, đủ trang trải trong cuộc sống gia đình. Sau này tôi muốn mở rộng thêm nữa, nuôi thêm vịt và trồng cây ăn quả. Mong chính quyền địa phương quan tâm hơn, có thể tạo điều kiện cho nhiều hộ nghèo, khó khăn về con giống, vốn vay với lãi xuất thấp”.

Thấy việc nuôi heo cỏ địa phương và heo rừng lai mang lại lợi nhuận ổn định lại không tốn nhiều thời gian, chị A Lăng Thị Mết tiếp tục nhân rộng mô hình. Với nguồn vốn tích luỹ được, chị đầu tư xây dựng chuồng trại rộng thoáng hơn, mua thêm giống gà đẻ trứng, máy ấp trứng và trồng keo cùng cây ăn quả như chuối, dứa, bắp... Hiện, trong vườn trại của chị có trên 100 con gà và gần 20 con heo sinh sản, heo lấy thịt. Chị A Lăng Thị Mết khoe, sau khi trừ các chi phí, mô hình mang lại thu nhập cho gia đình gần 100 triệu đồng/năm.

Ông Pơ Loong Phin, Chủ tịch Hội Nông dân xã Chà Vàl, huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết, nhờ chịu khó và tích cực trong việc chăn nuôi, trồng trọt mà gia đình chị A Lăng Thị Mết nay đã thoát nghèo, ổn định đời sống: “Mô hình của chị Mết khá hay. Trước mắt cũng lo được bữa ăn có thịt hàng ngày cho gia đình, sau đó chị còn có thêm nguồn thu nhập ổn định từ việc bán heo, gà... Hiện, mô hình nuôi heo, gà của gia đình chị Mết phát triển rất tốt”.

Nam Giang là địa phương có đông đồng bào Cơ Tu sinh sống của tỉnh Quảng Nam. Thời gian qua, huyện đã có nhiều chương trình, dự án thiết thực giúp nông dân khó khăn vươn lên thoát nghèo bền vững. Theo ông Pơ Loong Diệu, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Nam Giang, Hội luôn quan tâm, động viên, tạo điều kiện hỗ trợ hội viên hoàn cảnh đặc biệt khó khăn vay vốn phát triển sản xuất thông qua kênh Hội Nông dân.

Năm 2023, Hội Nông dân huyện Nam Giang tạo điều kiện cho các hội viên vay gần 400 triệu đồng để phát triển sản xuất. Ngoài ra, Hội còn phối hợp với các ban ngành, đoàn thể, doanh nghiệp, các nhà hảo tâm trong và ngoài huyện hỗ trợ sinh kế, trao tặng con giống với tổng giá trị gần 100 triệu đồng, giúp nhiều hộ nông dân khó khăn vươn lên thoát nghèo. Ông Pơ Loong Diệu, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Nam Giang cho biết: “Hội Nông dân huyện thường xuyên vận động, tuyên truyền đến các hội viên nông dân. Trực tiếp vận động, xây dựng mô hình theo nhóm hộ, khu vực như mô hình hội viên giúp nhau phát triển kinh tế, làm đường, cổng rào cho hội viên nghèo, khó khăn. Hàng năm, Hội cũng phối hợp với Phòng Lao động Thương binh - Xã hội và Phòng Nông nghiệp huyện mở các lớp tập huấn về kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt, phát triển kinh tế. Hiện nay, trên địa bàn huyện có một số mô hình kinh tế mới đang trong giai đoạn phát triển tốt như nuôi dê, dúi, các loại cây ăn quả như bưởi da xanh, cam vinh...”./.