Đhị đhăm k’tiếc chóh a’tao bhứah lấh 2 hécta, t’coóh Hving Y Đem, cóh chr’val Ea Lâm, chr’hoong Sông Hinh, tỉnh Phú Yên trơ vâng đêếh bơơn a’tao đơơng chô ooy đông máy. Nâu đoo nắc c’moo thứ 2, t’coóh Y Đem xăl tơợ bhiệc chóh a’rong cắh liêm choom đoọng chóh a’tao cậ. Tu vêy ký hợp đồng p’têết pa zưm lâng đông máy đường, pr’loọng đông t’coóh bơơn zooi đoọng k’rong bhrợ tơợ bhiệc zư lêy, bón phân... nắc a’tao bơơn bh’nơơn bấc. T’coóh Hving Y Đem, chr’val Ea Lâm, chr’hoong Sông Hình, Phú Yên moon, hân noo nâu, pr’loọng đông đay pa chô k’ha riêng ực đồng tơợ a’tao: “C’moo n’nắc ahay bhrợ 2,2 hécta, c’moo đâu nắc vêy pa xoọng 3 hécta dzợ, bh’nơơn pr’đươi nắc 70 tấn 1 hécta, zên pa câl 1,3 ực đồng đhị mưy tấn, c’moo đâu vêy bơơn bấc liêm, zên pa câl dal nắc kiêng chóh bhrợ bấc, bhui har bhlâng. Tết c’moo đâu acu vêy a’ọc k’roóc lêy bhrợ”.

Vêy bơơn ta zooi đoọng m’ma, phân bón pazưm lâng plêệng k’tiếc liêm buôn, nắc bh’nơơn chóh a’tao âng đhanuôr chr’val Ea Lâm bơơn tơợ 80 tước 90 tấn đhị mưy hécta, bấc lấh 10-15% ting lêy lâng c’moo n’nắc ahay. T’coóh Nay Y Quân, chr’val Ea Lâm, chr’hoong Sông Hinh, Phú Yên đoọng năl, lâng zên pa câl a’tao bơơn công ty câl pay đhị ruộng nắc lấh 1,3 ực đồng đhị 1 tấn a’tao 10 chữ đường, đhanuôr Ê Đê cóh đâu vêy zên pa chô z’zăng: “Bêl ahay nắc mưy chóh a’rong, bhrợ ha roo zên pa chô cắh ha mơ vêy, c’moo đâu vêy chóh bhrợ a’tao nắc đhanuôr vêy pa dưr pr’ắt tr’mung liêm choom lấh mơ”.

Chr’hoong Sông Hinh, tỉnh Phú Yên vêy k’tiếc chóh a’tao dzoọng thứ 2 cóh tỉnh, lâng lấh 6.700 hécta, tước k’dâng 25% pa zêng k’tiếc chóh zâp c’moo cóh vel đông. C’moo đâu, chữ đường cóh a’tao bấc, zên câl pay têêm ngăn 1,3 ực đồng đhị mưy tấn tơợ tơợp hân noo tước lứch hân noo, nắc zên pa chô bơơn mơ 30 ực đồng đhị mưy hécta a’tao nhuum, 50 ực đồng mưy hécta a’tao dzợ đợc lâng ríah. Lấh mơ, bhiệc pa câl liêm buôn nắc tu vêy 2 đông máy Công ty Cổ phần a’tao đường Tuy Hoà lâng Công ty trách nhiệm hữu hạn LCP Việt Nam. T’coóh Đinh Ngọc Dạn, Chủ tịch UBND chr’hoong Sông Hinh, Phú Yên đoọng năl: Zâp đông máy nâu ơy xay bhrợ bấc chính sách zooi đoọng manứih chóh a’tao cóh vel đông chr’hoong lâng pa zêng zên tước lấh 500 tỷ đồng: “Azi âng đơơng đợ đhị k’tiếc ta lơi đenh pa zưm lâng zâp đông máy cóh vel đông đoọng zooi k’rong bhrợ pa dưr pa xớc bh’rợ tr’nêng, pa đhang moon cơnh tơơm a’rong, a’tao, lấh mơ nắc đắh tr’xăl k’tiếc chóh bhrợ cắh liêm choom đoọng bhrợ ruộng. Tu cơnh đêếc, ooy đợ c’moo hanua, pr’ắt tr’mung âng đhanuôr acoon cóh pa dưr pa xớc liêm choom”./.

ĐỒNG BÀO Ê ĐÊ VỚI NIỀM VUI MÍA ĐƯỢC MÙA, ĐƯỢC GIÁ

Những ngày đầu năm mới, trên các cánh đồng mía huyện miền núi Sông Hinh, tỉnh Phú Yên, bà con Ê đê đang khẩn trương thu hoạch mía. Năm nay, mía không chỉ đạt năng suất, sản lượng cao mà còn được Công ty Mía đường thu mua với giá cao nên bà con rất phấn khởi.

Trên cánh đồng mía hơn 2 hecta, ông Hving Y Đem, ở xã Ea Lâm, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên tất bật thu hoạch mía chở về nhà máy. Đây là năm thứ hai, ông Y Đem chuyển từ trồng sắn kém hiệu quả sang trồng mía. Nhờ ký hợp đồng liên kết với Nhà máy đường, gia đình ông được hỗ trợ đầu tư từ khâu chăm sóc, bón phân … nên cây mía đạt năng suất cao. Ông Hving Y Đem, Xã Ea Lâm, huyện Sông Hinh, Phú Yên khoe, vụ này, gia đình ông thu nhập hàng trăm triệu đồng từ mía: “ Năm ngoái làm 2,2 hecta, năm nay thêm 3 hecta nữa, sản lượng là 70 tấn 1 hecta, giá 1,3 triệu 1 tấn, năm nay được sản lượng, năng suất, giá cả, rất mong muốn làm nhiều, bây giờ phấn khởi lắm. Tết năm nay mình có con heo, con bò làm cho vui”.

 Được hỗ trợ giống, phân bón cộng với thời tiết thuận lợi, nên năng suất mía của người dân xã Ea Lâm đạt từ 80 - 90 tấn 1 hecta, cao hơn 10 - 15% so với năm ngoái. Ông Nay Y Quân, Xã Ea Lâm, huyện Sông Hinh, Phú Yên cho biết, với giá mía được công ty thu mua tại ruộng là hơn 1,3 triệu đồng 1 tấn mía 10 chữ đường, đồng bào Ê đê nơi đây có thu nhập khá:  “Trước đây nhờ vào làm mỳ, làm lúa thì số tiền thu nhập về không có bao nhiêu, năm nay nhờ có làm mía bà con chắc sẽ phát triển tốt hơn nữa”.

Huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên có diện tích mía đứng thứ hai trong tỉnh, với trên 6.700 héc ta, chiếm khoảng 25 % tổng diện tích cây trồng hằng năm trên địa bàn.  Năm nay, chữ đường trong mía nguyên liệu cao, giá thu mua ổn định 1,3 triệu đồng/ tấn từ đầu đến cuối vụ nên, lợi nhuận đạt trung bình 30 triệu đồng/ một hecta mía tơ, 50 triệu đồng một hecta mía lưu gốc. Đặc biệt, việc tiêu thụ thuận lợi nhờ 02 nhà máy là Công ty Cổ phần mía đường Tuy Hòa và Công ty trách nhiệm hữu hạn KCP Việt Nam. Ông Đinh Ngọc Dạn, Chủ tịch UBND huyện Sông Hinh, Phú Yên cho biết: Các nhà máy này đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ người trồng mía trên địa bàn huyện với số tiền lên đến 500 tỷ đồng: “ Chúng tôi đưa những diện tích đất hoang hóa lâu nay liên kết với các nhà máy trên địa bàn để hỗ trợ đầu tư phát triển sản xuất, ví dụ như cây sắn, cây mía, đặc biệt là vấn đề chuyển đổi diện tích đất cằn cỗi sang sản xuất lúa nước. Chính vì vậy, trong những năm qua cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số phát triển rất tốt”./.