Anoo Đinh Văn Thiên, ặt đhị vel Huy Em, chr’val Sơn Mùa, chr’hoong Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi năc pr’loọng đha rựt. Ting pâh k’bhuh băn k’roọc r’rưah dự án 3 âng xa nay bh’rợ k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ặt tr’mông đhanuôr acoon coh lâng da ding ca coong, anoo năc bơơn Nhà nước zooi 02 p’nong k’roọc r’rưah, chr’năp 40 ức đồng. Lâh mơ, anoo Thiên bơơn zooi đăh m’ma, pr’đươi bhrợ c’rọol lâng pa choom kỹ thuật. Đhơ t’mêê xay bhrợ ha dợ cr’noọ bh’rợ băn k’roọc ơy t’vaih bhiệc bhrợ đoọng ha pr’loọng anoo z’lâh đha rựt. Anoo Đinh Văn Thiên ặt đhị vel Huy Em, chr’val Sơn Mùa, chr’hoong Sơn Tây moon: “Acu cắt bhơi đơc coh c’rọol, pay đác đoọng k’roọc âm, k’rang k’roọc đoọng liêm đâh pậ, đoọng ha y bơơn z’lâh đha rựt”.

Bhrợ têng Dự án 3: “Pa dưr bhrợ têng ha rêê đhuôch đanh mâng, pa dưr pr’đơợ k’rơ âng zập zr’lụ đoọng bhrợ têng hàng hóa ting t’nooi chr’năp”, chr’val Sơn Mùa ơy xay bhrợ 05 Dự án băn k’roọc r’rưah lâng đợ zên 2,4 tỷ đồng. 82 p’nong m’ma r’rưah ơy bơơn cấp đoọng ha 41 pr’loọng đha nuôr âng pr’loọng đha rựt, đăn đha rựt lâng pr’loọng choom bhrợ cha. Tơợ 04 c’xêê pay đoọng m’ma k’roọc r’rưah đoọng ha đhanuôr đươi dua, xoọc đâu k’roọc pậ liêm. Apêê coh k’bhuh pr’loọng bhrợ dự án liêm choom zêng. T’cooh Đinh Văn Luồng ặt chr’val Sơn Mùa, chhr’hoong Sơn Tây đoọng năl: “Bh’cộ k’bhuh năc năl ghit pr’loọng băn k’roọc năc tệêm ngăn bhrợ c’rọol. Pr’loọng đha nuôr bêl ơy ta đoọng k’roọc năc năl đoọng ghit, ra văng zập ch’na bh’năn, oọ p’loh lơi. Bêl lêy k’roọc ca ay, boọ pr’luh căh cợ chêệt nắc đâh xay lâng UBND chr’val đoọng apêê thú y xiêr pa dưah lâg lêy đhr’năng cơnh ooy”.

Chr’val Sơn Long xoọc xay bhrợ 5 dự án zooi pa dưr bhrợ têng ting k’bhuh vel bhươl lâng đợ zên k’nặ 2,3 tỷ đồng. Pazêng 01 dự án zooi m’ma ổi Ruby lâng 08 pr’loọng ting pâh; 02 dự án choh prí Mốc 18 pr’loọng ting pâh; 02 dự án băn a’ọc Ky vêy 20 pr’loọng ting pâh. Xoọc đâu, m’ma tơơm chr’noh, bh’năn băn ơy bơơn zooi zập cơnh đhanuôr kiêng. Đhanuôr bơơn cha mêệt lêy zập rau crêê tước dự án bơơn zooi; bơơn pa đăn, đươi dua rau liêm choom âng khoa học kỹ thuật t’mêê đoọng pa dưr dal c’năl bhrợ têng hàng hóa pa têệt lâng k’rong câl pr’đươi. T’cooh Đỗ Thanh Vượt, Chủ tịch UBND chr’val Sơn Long, chr’hoong Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi đoọng năl: Bhiệc ting pâh dự án nắc ơu zooi apêê pr’loọng đha rựt, đăn đha rựt pa dưr dal c’rơ chr’năp trách nhiệm lâng rau tr’pác, tr’zooi coh vel bhươl. “Tơợ xay bhrợ dự án k’nặ 2 c’moo năc a cu lêy đhanuôr bhrợ têng ting k’bhuh liêm choom bhlầng, pa chô bh’nơơn dal. Đhanuôr pa ghit đhị chơih pay m’ma choh, bh’năn băn lâng cơnh bhrợ dự án, tr’pác kinh nghiệm bhlưa apêê coh k’bhuh ting pâh. Cơnh lâng chr’val bh’rợ cha mêệt lêy ta uôn tơợ c’nặt t’vaih k’bhuh tước bhrợ têng quy chế, pa choom cơnh bhrợ têng ting k’bhuh, cung cơnh cha mêệt lêy m’ma bh’nă, chr’noh, apêê bh’rợ pa too pa choom cơnh bhrợ têng c’rọol. Chr’val pa dưr c’rơ cha mêệt lêy ha dợ đhanuôr nắc bhrợ têng đơ bhlầng”.

Bhrợ têng Dự án zooi bhrợ têng âng xa nay bh’rợ pa dưr pr’ặt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding ca coong, xoọc đâu chr’hoong Sơn Tây ơy cha mêệt lêy lâng xay bhrợ 41 dự án, lâng đợ zên pay đoọng bhrợ lâh 11 tỷ đồng. Apêê cr’noọ bh’rợ bơơn bhrợ têng lêy tơợ bhiẹc đươi dua âng đhanuôr acoon coh đăh pr’đươi xoọc vêy lâng pr’đươi vêy pr’đơợ liêm choom âng vel đong. K’rong ooy tơơm chr’noh, bh’năn băn cơnh k’roọc, a’ọc, prí, pih bhung, ổi… T’cooh Lê Văn Cường, Trưởng phòng Dân tộc chr’hoong Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi đoọng năl: Bấc cr’noọ bh’rợ m’ma chr’noh, bh’năn băn chroi k’rong bhrợ tr’xăl cưnh bhrợ têng ha rêê âng đhanuôr. “Phòng ơy bhrợ têng kế hoạch, pa zưm lâng apêê phòng ban ngành, ghit nắc phòng nông nghiệp, Trung tâm dịch vụ nông nghiệp lâng apêê ngành crêê tước đoọng cha mêệt lêy apêê xa nay pa dưr bhrợ têng đhị 9 chr’val coh vel đong chr’hoong. Cha mêệt lêy apêê dự án ơy bhrợ têng cấp đoọng ha đhanuôr, tệêm ngăn ha đhanuôr b’băn, ch’choh liêm choom bhrợ vaih bh’nơơn”.

Bhiệc xay bhrợ apêê dự án zooi bhrợ têng ơy t’vaih pr’đơợ ga mắc đoọng t’bhlầng apêê vel đong zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding ca coong chr’hoong Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi t’hước tước pa dưr bhrợ têng ting t’nooi chr’năp liêm choom lâng zập zr’lụ. Bhrợ têng pr’đơợ ơy vêy ting c’lâng xăl tơơm chr’noh, bh’năn băn pa chô bh’nơơn dal, t’vaih bhiệc bhrợ, pa dưr dal thu nhập, pa xiêr đha rựt đanh mâng đoọng ha đhanuôr./.

HỖ TRỢ SẢN XUẤT THEO CỘNG ĐỒNG GIÚP NGƯỜI DÂN GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG

Thực hiện Dự án 3 về phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị thuộc Chương trình Mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi đã tổ chức thẩm định các dự án và tiến hành cấp cây con  giống cho người thụ hưởng. Một số dự án bước đầu đã mang lại hiệu quả mở ra triển vọng trong phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững cho người dân địa phương.

Anh Đinh Văn Thiên, ở thôn Huy Em, xã Sơn Mùa, huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi thuộc diện hộ nghèo. Tham gia nhóm hộ chăn nuôi bò sinh sản thuộc dự án 3 thuộc Chương trình Mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, anh đã được nhà nước hỗ trợ 02 con bò sinh sản, trị  giá trên 40 triệu đồng. Ngoài ra, anh Thiên được hỗ trợ về giống, vật tư làm chuồng và tập huấn kỹ thuật. Dù mới triển khai nhưng mô hình chăn nuôi bò đã tạo sinh kế để gia đình anh vươn lên thoát nghèo. Anh Đinh Văn Thiên ở, thôn Huy Em, xã Sơn Mùa, huyện Sơn Tây nói: “Em cắt cỏ để trong chuồng, lấy nước để cho bò uống , chăm sóc bò mau lớn để mai mốt thoát nghèo”.

Thực hiện Dự án 3: “Phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị”, xã Sơn Mùa đã triển khai 05 Dự án chăn nuôi bò sinh sản với kinh phí 2,4 tỷ đồng. 82 con bò giống sinh sản đã được cấp cho 41 hộ dân thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo và hộ biết làm kinh tế. Sau 04 tháng cấp giống bò sinh sản cho người thụ hưởng, hiện bò sinh trưởng và phát triển tốt. Các nhóm hộ vận hành dự án hiệu quả. Ông Đinh Văn Luồng ở xã Sơn Mùa, huyện Sơn Tây cho biết: “Trưởng nhóm phải nắm hộ chăn nuôi bò phải đảm bảo làm chuồng. Hộ dân khi cấp bò về phải ý thức , chuẩn bị đầy đủ cỏ cho bò ăn, không thả hay cột bò lung tung. Khi phát hiện bò bị ốm, dịch bệnh, hay bị chết phải báo ngay cho UBND xã để xã cho thú y xuống kiểm tra xem bò bị như thế nào”.

Xã Sơn Long hiện triển khai 5 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng với kinh phí gần 2,3 tỷ đồng. Gồm 01 dự án hỗ trợ giống ổi Ruby với 08 hộ dân tham gia; 02 dự án Trồng Chuối Mốc với 18 hộ tham gia; 02 dự án nuôi Heo Ky với 20 hộ tham gia. Hiện, các giống cây trồng, vật nuôi được hỗ trợ đã đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của người dân. Người dân được kiểm tra, giám sát các nội dung, hoạt động dự án được hỗ trợ; được tiếp cận với những tiến bộ khoa học kỹ thuật mới để nâng cao trình độ sản xuất hàng hóa gắn với tiêu thụ sản phẩm. Ông Đỗ Thanh Vượt, Chủ tịch UBND xã Sơn Long, huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi cho biết: Việc tham gia dự án đã giúp các hộ nghèo, cận nghèo nâng cao vai trò, tinh thần trách nhiệm và sự chia sẻ, tương trợ giúp đỡ nhau trong cộng đồng. “Qua triển khai thực hiện gần 2 năm thì tôi thấy bà con tổ chức theo nhóm cộng đồng thì rất hiệu quả. Bà con chủ động trong phương pháp lựa chọn cây trồng vật nuôi và cách thức tổ chức dự án , chia sẻ kinh nghiệm giữa các thành viên trong nhóm với nhau. Đối với xã công tác kiểm tra, giám sát xuyên suốt từ khâu thành lập nhóm hộ, xây dựng quy chế , hướng dẫn cách thức hoạt động của nhóm cộng đồng, cũng như là kiểm tra con giống , các thủ tục và hướng dẫn quy cách làm chuồng trại . Xã phát huy vai trò giám sát còn bà con tổ chức thực hiện là chính”.

Thực hiện Dự án hỗ trợ sản xuất thuộc Chương trình phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, hiện huyện Sơn Tây đã thẩm định và triển khai 41 dự án, với kinh phí giải ngân trên 11 tỷ đồng. Các mô hình được tổ chức thực hiện dựa trên nhu cầu của đồng bào DTTS về các sản phẩm hiện có và sản phẩm tiềm năng của địa phương.  Tập trung vào các cây trồng vật nuôi như bò, heo, chuối, bưởi, ổi… Ông Lê Văn Cường, Trưởng phòng Dân tộc huyện Sơn Tây, Quảng Ngãi cho biết:Nhiều mô hình giống cây trồng, vật nuôi được đưa vào sản xuất mang tính chất hàng hoá, có tính chuyên canh cao, góp phần thay đổi tập quán, tư duy trong sản xuất nông nghiệp của người dân. “Phòng đã xây dựng kế hoạch, phối hợp với các phòng ban ngành cụ thể là phòng nông nghiệp, Trung tâm dịch vụ  nông nghiệp và các ngành liên quan để kiểm tra các chương trình hỗ trợ phát triển sản xuất ở 9 xã trên địa bàn huyện. Kiểm tra các dự án đã thực hiện cấp cho bà con, đảm bảo bà con chăn nuôi, trồng trọt hiệu quả tạo ra được sản phẩm”.

Việc triển khai thực hiện các dự án hỗ trợ sản xuất đã tạo động lực lớn để thúc đẩy các địa phương vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi hướng đến phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị phù hợp với từng khu vực. Khai thác tiềm năng lợi thế theo hướng chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi có hiệu quả, tạo việc làm, nâng cao thu nhập , giảm nghèo bền vững cho Nhân dân./.