Chô ooy vel Phò Nam, chr’val Hoà Bắc, chr’hoong Hoà Vang, thành phố Đà Nẵng, ta moóh pr’loọng đông t’coóh Nguyễn Văn Hồng, 67 c’moo, manứih vêy bhrợ bhươn c’roọl b’băn, ch’chóh ga mắc bhlâng cóh chr’val ngai cung năl. T’coóh Hồng n’niên váih cóh chr’val Hoà Phong, chr’hoong Hoà Vang, hân đhơ cơnh đêếc tu pr’ắt tr’mung zr’nắh k’đhạp, c’moo 1982, t’coóh lâng k’điêl chô cóh vel Phò Nam, chr’val Hoà Bắc lêy bhrợ ruộng bhươn đhị k’tiếc ta lơi lâng ặt ma mung đhị đâu tước nâu cơy. T’coóh Hồng đoọng năl, bêl ahay bơr diịc điêl bhrợ ruộng đhiệp t’mung zâp t’ngay. C’moo 2018, vêy bơơn chính quyền vel đông zooi đoọng a’ọc, t’coóh moon lâng k’điêl vặ pa xoọng 50 ực đồng tơợ Ngân hàng chính sách xã hội chr’hoong, k’rong bhrợ pa dưr c’roọl bh’năn lâng cha groong k’tiếc bhươn bhrợ đhị băn p’lóh a’ọc. Ting cơnh t’coóh Nguyễn Văn Hồng, tơợ bêl k’rong bhrợ bh’rợ b’băn lâng vêy zên pa chô, pr’ắt tr’mung pr’loọng đông tơợ zr’nắh k’đhạp nắc bơơn têêm ngăn lấh mơ: “Bêl ahay pr’loọng đông mưy b’băn a’năm. Đợ t’tưn vêy m’bứi zên nắc bhrợ pa xoọng bhươn chóh bhơi r’véh, tơơm chr’nóh cha p’lêê. C’moo 2024, acu k’noọ lêy k’rong chóh pa xoọng tơơm k’bhông, chóh zâp râu tơơm cha p’lêê tu xoọc đâu vêy bấc ta mooi pấh lêy chi ớh, apêê vêy kiêng zooi pa bhrợ đh’rứah lâng đhanuôr. K’tiếc bhươn bhứah nắc lêy chóh, băn bấc vêy đơơng chô bh’nơơn liêm choom, acu ơy vêy bấc kinh nghiệm lêy bhrợ”.

Tơợ bơr p’nong m’ma a’ọc, tu vêy băn bhrợ liêm choom, tước đâu pr’loọng đông t’coóh Nguyễn Văn Hồng ơy băn pa dưr t’nooi a’ọc k’noọ 40 p’nong. Zâp c’moo t’coóh pa câl 2 ruúh, vêy pa chô zên k’noọ 100 ực đồng. Lêy bhiệc băn a’ọc liêm buôn, đơơng chô bh’nơơn têêm ngăn ha dợ doọ bil bấc cr’chăl t’ngay, diịc điêl t’coóh Hồng lêy bhrợ t’bhứah bh’rợ lấh mơ. Tơợ zên bơơn k’rong k’míah, t’coóh k’rong bhrợ c’roọl bh’năn liêm nhâm, câl m’ma a’tứch a’đha chô băn lâng chóh pa xoọng bhơi r’véh lâng zâp râu tơơm cha p’lêê. T’coóh Nguyễn Văn Hồng moon, xang bêl lơi jợ đợ mơ zên pa glúh đươi lăm, bh’rợ bhrợ cha ting c’lâng bấc râu nâu vêy đơơng chô ha pr’loọng đông bơơn lấh 200 ực đồng zâp c’moo, zooi pr’loọng đông têêm ngăn pr’ắt tr’mung.

Amoó Nguyễn Thị Thôi, Phó Chủ tịch Hội Nông dân chr’val Hoà Bắc, chr’hoong Hoà Vang đoọng năl, đh’rứah lâng bhrợ pa dưr zâp bh’rợ b’băn đơơng chô bh’nơơn liêm choom, chính quyền chr’val Hoà Bắc dzợ p’too p’zương đhanuôr bhrợ pa dưr zâp bh’rợ chóh bhơi r’véh, zâp râu tơơm cha p’lêê liêm glặp lâng pr’đơợ tr’mung đhị vel đông. Ooy đâu, bh’rợ bhrợ cha âng pr’loọng đông t’coóh Nguyễn Văn Hồng vêy đơơng chô bh’nơơn dal. Tu vêy đợ bh’rợ bhrợ cha cơnh đâu nắc đhanuôr cóh chr’val da ding k’coong Hoà Bắc ơy dưr zi lấh đha rứt nhâm mâng lâng bhrợ cha k’van đhị vel đông: “Bhươn âng a’dêy Hồng nắc bhươn mẫu tr’nơợp âng vel Phò Nam bơơn Nhà nước zooi đoọng lâng zên 10 ực đồng. Tước đâu bhươn âng a’dêy ơy vêy pa chô zên têêm ngăn. Acu lêy bhrợ pa dưr bh’rịư bhrợ cha zr’nưm cơnh đâu liêm glặp lâng vel đông, vêy bơơn bhrợ zên đoọng ha đhanuôr. Nâu đoo nắc bh’rợ ahêê lêy ta moóh pa choom, bhrợ pa dưr. Xoọc đâu, a’dêy Hồng nắc mưy ooy đợ apêê cóh HTX Nông nghiệp sinh thái âng chr’val Hoà Bắc. A’dêy ta luôn pa zưm đh’rứah lâng HTX âng đơơng c’bhúh pấh lêy chi ớh zâp đhị bh’rợ bhrợ cha, ta moóh pa choom kinh nghiệm. Ooy đâu, zooi đoọng đhanuôr vêy pa xoọng zên đắh du lịch”.

Ting cơnh t’coóh Nguyễn Văn Vân, Chủ tịch Hội Nông dân chr’hoong Hoà Vang, thành phố Đà Nẵng, pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung ting c’lâng bấc râu cơnh đâu nắc c’lâng lướt liêm crêê lâng đhanuôr chr’hoong Hoà Vang. Chính quyền vel bhươl ta luôn k’rang lêy, zooi đoọng đhanuôr zên vặ đhị zâp kênh Ngân hàng Chính sách Xã hội, Quỹ bhrợ đoọng bhiệc bhrợ âng Hội Nông dân. Ooy c’moo 2023, Hội Nông dân chr’hoong ơy tín chấp lâng Ngân hàng Nông nghiệp lâng pa dưr pa xớc vel bhươl chr’hoong đoọng 4.716 g’lúh pr’loọng vặ zên lâng pa zêng zên 242 tỷ đồng. T’coóh Nguyễn Văn Vân, Chủ tịch Hội Nông dân chr’hoong Hoà Vang đoọng năl: Tơợ zên nâu, zâp hội viên ơy grơơ nhool k’rong bhrợ pa dưr bh’rợ bhrợ cha, bhrợ t’bhứah bấc bh’rợ bhrợ cha đơơng chô bh’nơơn liêm choom cơnh chóh bhrợ ha roo hữu cơ, băn a’xiu, băn a’puội bươu tăm, băn a’ọc tăm, a’ọc a’đhắh, chóh bhơi r’véh, p’lêê p’coo ting c’lâng hữu cơ...: “Cóh chr’hoong Hoà Vang bh’rợ b’băn, ch’chóh vêy bấc bh’rợ liêm choom. Lâng chr’val k’coong ch’ngai Hoà Bắc, chr’hoong vêy zooi đoọng bh’rợ tr’mung ha đhanuôr, đoọ vặ zên doọ váih lãi đoọng đhanuôr bhrợ cha, têêm ngăn pr’ắt tr’mung. Bấc pr’loọng đông grơơ  nhool k’rong bhrợ, t’bhlâng bhrợ cha nắc pr’ắt tr’mung têêm ngăn lấh. Azi hơnh déh bêl lêy chr’val Hoà Bắc xoọc ting t’ngay ting pa dưr pa xớc”./.

Thoát nghèo nhờ mô hình kinh tế tổng hợp

Trong những năm qua, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng đã huy động nhiều nguồn lực, trong đó có nguồn vốn từ chương trình xây dựng Nông thôn mới để đẩy mạnh phong trào phát triển kinh tế hộ gia đình, cải thiện đời sống cho người dân. Từ phong trào này, gia đình ông Nguyễn Văn Hồng ở thôn Phò Nam, xã miền núi Hoà Bắc đã xây dựng thành công mô hình kinh tế tổng hợp cho thu nhập hơn 200 triệu đồng mỗi năm.

Về thôn Phò Nam, xã Hoà Bắc, huyện Hoà Vang, thành phố Đà Nẵng, hỏi thăm gia đình ông Nguyễn Văn Hồng, 67 tuổi, người sở hữu trang trại chăn nuôi, trồng trọt lớn nhất nhì xã không ai là không biết. Ông Hồng sinh ra và lớn lên tại xã Hoà Phong, huyện Hoà Vang nhưng vì hoàn cảnh gia đình khó khăn, năm 1982, ông cùng vợ lên thôn Phò Nam, xã Hoà Bắc khai hoang vùng đất bỏ trống và sống tại đây cho đến bây giờ. Ông Hồng cho biết, trước đây, hai vợ chồng ông làm ruộng, cuộc sống đắp đổi qua ngày. Năm 2018, được chính quyền địa phương hỗ trợ cặp heo giống, ông bàn với vợ vay thêm 50 triệu đồng từ Ngân hàng chính sách xã hội huyện, mạnh dạn đầu tư xây dựng chuồng và khoanh rào đất vườn làm nơi chăn thả vật nuôi. Theo ông Nguyễn Văn Hồng, từ khi đầu tư mô hình chăn nuôi và có thu nhập, cuộc sống gia đình từ khó khăn đã dần ổn định: “Trước đây gia đình chỉ chăn nuôi thôi. Sau này có chút vốn làm thêm vườn trồng rau, củ, quả. Năm 2024, tôi dự định đầu tư thêm vào cây dừa xiêm, trồng các loại cây ăn quả vì hiện nay khách du lịch tới rất đông, họ có nhu cầu trải nghiệm cùng với nông dân. Đất vườn rộng nên cứ trồng và chăn nuôi số lượng nhiều sẽ có hiệu quả, vì mình cũng có nhiều kinh nghiệm rồi”.

Từ hai cặp heo giống ban đầu, nhờ chăn nuôi bài bản, đến nay gia đình ông Nguyễn Văn Hồng đã tăng đàn heo lên gần 40 con. Mỗi năm ông xuất bán 2 lứa, thu về gần 100 triệu đồng. Thấy việc nuôi heo mang lại lợi nhuận ổn định lại không tốn nhiều thời gian, vợ chồng ông Hồng tiếp tục nhân rộng mô hình. Từ nguồn vốn tích luỹ được, ông đầu tư xây dựng chuồng trại bài bản, mua giống gà, vịt về nuôi và trồng thêm rau cùng các loại cây ăn quả. Ông Nguyễn Văn Hồng khoe, sau khi trừ chi phí, mô hình kinh tế tổng hợp mang lại thu nhập cho gia đình hơn 200 triệu đồng mỗi năm, giúp gia đình ổn định cuộc sống. Chị Nguyễn Thị Thôi, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Hòa Bắc, huyện Hòa Vang cho biết, cùng với phát triển các mô hình chăn nuôi gia súc, gia cầm cho hiệu quả kinh tế cao, chính quyền xã Hòa Bắc còn khuyến khích nông dân xây dựng các mô hình trồng rau, các loại cây ăn quả phù hợp với điều kiện tại địa phương. Trong đó, mô hình kinh tế của gia đình ông Nguyễn Văn Hồng đã cho hiệu quả kinh tế cao. Nhờ những mô hình như thế này mà bà con xã miền núi Hoà Bắc đã vươn lên thoát nghèo bền vững và làm giàu chính đáng: “Vườn của chú Hồng là vườn mẫu đầu tiên của thôn Phò Nam được nhà nước hỗ trợ với số tiền 10 triệu đồng. Đến nay vườn của chú cũng đã cho thu nhập ổn định. Tôi thấy phát triển mô hình kinh tế tổng hợp rất phù hợp tại địa phương, có đầu ra đầu vào cho bà con. Đây là mô hình đáng để học tập, làm theo. Hiện nay, chú Hồng là một trong những thành viên HTX Nông nghiệp sinh thái của xã Hoà Bắc. Chú thường xuyên phối hợp cùng HTX dẫn các đoàn du lịch tham quan các mô hình, học tập trao đổi kinh nghiệm. Qua đây, giúp các thành viên có thêm nguồn thu nhập từ du lịch”.

Theo ông Nguyễn Văn Vân, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng, phát triển kinh tế tổng hợp là hướng đi đúng đắn đối với nông dân huyện Hoà Vang. Chính quyền địa phương luôn quan tâm, hỗ trợ bà con nguồn vốn thông qua các kênh Ngân hàng Chính sách Xã hội, Quỹ giải quyết việc làm của Hội Nông dân. Trong năm 2023, Hội Nông dân huyện đã tín chấp với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện cho 4.716 lượt hộ vay với tổng nguồn vốn 242 tỷ đồng. Ông Nguyễn Văn Vân, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Hòa Vang cho biết: Từ những nguồn vốn này, các hội viên đã mạnh dạn đầu tư phát triển kinh tế, nhân rộng nhiều mô hình phát triển kinh tế hiệu quả như sản xuất lúa hữu cơ, nuôi cá nước ngọt, nuôi ốc bươu đen, nuôi heo đen, heo rừng lai, trồng rau - củ - quả theo hướng hữu cơ…:“Ở huyện Hoà Vang phong trào chăn nuôi, sản xuất nông nghiệp có nhiều mô hình tiêu biểu. Đối với xã miền núi Hoà Bắc huyện có hỗ trợ sinh kế cho bà con, cho vay không lãi để bà con phát triển kinh tế, ổn định đời sống. Nhiều hộ gia đình mạnh dạn đầu tư, chịu khó làm ăn nên cuộc sống ổn định. Chúng tôi mừng khi thấy xã Hoà Bắc đang ngày một khởi sắc hơn”./.