20 c’moo hay, apêê tỉnh Tây Nguyên đh’rưah bhrợ Quyết định 132 âng Thủ tướng Chính phủ đăh đoọng k’tiếc ặt, k’tiếc bhrợ cha đoọng ha pêê pr’loọng đhanuôr acoon coh ặt ma mông đhị đêêc. Đhị chr’hoong Ea Kar tỉnh Đắk Lắk, clung ha roo bhưah 250 héc ta ơy bơơn cấp đoọng ha k’nặ 450 pr’loọng ting cơnh quyết định nâu. Tơợ đêêc tước nâu kêi, clung ha roo ơy đơơng chô k’bhộ ngăn đoọng ha pr’ặt tr’mông đhanuôr.

Coh hân noo c’lọt đh’hư l’thai, clung 132 đhị chr’val Cư Êlang, chr’hoong Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk đha hum ha roo xọoc chơh pô vaih k’nuung. K’nặ tước hân noo, diic điêl t’cooh Y Teng Ksor, ặt đhị vel Ea Knốp, chr’val Cư Ni zập t’ngay cung tước k’rang lêy clung ruộng ha roo lâng rơơm bh’nơơn c’moo đâu bấc lâh c’moo hay. T’cooh Y Teng Ksor xay moon, đhăm ruộng bhưah k’nặ 4.000m2 âng pr’loọng đong t’cooh bơơn Nhà nước pay đoọng tơợ c’moo 2004 ting Quyết định 132 âng Thủ tướng Chính phủ đăh zooi k’tiếc bhrợ cha đoọng ha đhanuôr acoon coh đhị Tây Nguyên. T’cooh Y Teng Ksor đoọng năl, tơợ bêl bơơn ta đoọng k’tiếc, 5 cha năc coh đong t’cooh doọ dzợ k’rang moọt hân noo ch’choh b’bêệt, lâng dzợ k’miah k’zệt ức đồng tơợ pa câl ha roo đhị zập c’moo:“Đong zi vêy 5 boọp cha lâng bơơn ta đoọng k’nặ 4 sào ruộng. Lâh mơ năc dzợ bơơn Nhà nước zooi zên prươh bhrợ lâng đoọng pa xoọng zập sào 6kg m’ma ha roo T25. Zập c’moo năc tơợ zập sao vêy pa chô lâh 6 tạ ha roo, prang c’moo năc vêy bơơn mơ 2 tấn. Zêng lâng ha roo ruộng bhrợ lalăm năc nâu kêi dọo dzợ k’rang ha ul cha bêl tước cr’chăl ch’choh cơnh apêê lalăm c’moo hay.”

T’cooh Nhữ Đình Tuyến - Chủ tịch UBND chr’val Cư Ni chr’hoong Ea Kar đoọng năl, prang chr’val vêy 544 pr’loọng đhanuôr acoon coh, ặt mamông đhị 3 vel Ea Knốp, Ea Păl lâng Ega. Tơợ lêy cha mêệt, lâh 200 pr’loọng coh đâu lưm k’đhap k’ra đăh k’tiếc bhrợ cha, âng đhăm k’tiếc ta đoọng ting cơnh Quyết định 132 âng Thủ tướng Chính phủ. Pazêng đhăm k’tiếc bơơn ta đoọng năc 68 héc ta, zập pr’loọng bơơn tơợ 3.500 - 4.500m2 k’tiếc bhrợ 2 hân noo. T’cooh Nhữ Đình Tuyến moon, ha roo choh đhị dâu ta luôn pa chô  bh’nơơn tệêm ngăn, zập héc ta bơơn 5 - 6 tấn/1 hân noo. Vêy bơơn bh’nơơn nâu năc đươi đhanuôr năl cơnh choh bhrợ; chính quyền k’rong pa liêm c’bhuh zr’rooh đác tệêm ngăn đác đươi moọt hân noo cha noọng cung cơnh đhị hân noo boo. Ting cơnh t’cooh Nhữ Đình Tuyến, chr’val Cư Ni xoọc bhrợ têng  apêê tổ hợp tác, t’hước đoọng ha đhanuôr bhrợ têng lâng pa dưr đhăm ha roo pa chô bh’nơơn dal lâh coh zập hân noo t’tun:“Pa dưr dal bh’nơơn coh bhrợ têng đhị đhưm clung Cư Êkang đoọng ha đhanuôr, vel đong ơy vêy c’lâng xa nay xay moon, t’pâh đhanuôr bhrợ t’vaih hợp tác xã pa zưm bhrợ ting t’nooi. Jưah lâng choh bhrợ ha roo đoọng cha xăl choh ha roo đoọng pa câl vêy pa chô bh’nơơn dal lâh.”

Dap pa zưm lêy prang chr’hoong Ea Kar vêy k’nặ 500 pr’loọng âng 7 vel bơơn ta đoọng 250 héc ta k’tiếc bhrợ cha. Ting cơnh t’cooh Nguyễn Đăng Kai, Phó Trưởng phòng Acoon coh chr’hoong Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk, xoọc tơợp dự án căh bơơn bh’nơơn cơnh đương rơơm tu căh zập đác tưới, căh vêy c’lâng coh clung, k’tiếc t’mêê prươh bhrợ căh ơy liêm choom đoọng tơơm ha roo dưr liêm. Bhlêh lơi pazêng rau k’đhap nâu, UBND tỉnh Đắk Lắk lâng chr’hoong Ea Kar ơy bơơn k’rong pa xoọng k’nặ 17 tỷ đồng đoọng bhrợ têng bh’nậ, z’rooh đác pa têệt lâng a bóc Ea Rớt; pa tih k’tiếc ruộng, bhrợ c’lâng bê tông tước clung ha roo, zooi m’ma ha roo 2 hân noo… Đươi cơnh đêêc, clung ha roo prươh bhrợ Cư Êlang ting pa dưr bh’nơơn liêm choom, bh’nơơn dal lâng ta luôn tệêm ngăn. T’cooh Nguyễn Đăng Kai đoọng năl, clung 132 đhị Cư Êlang năc căh muy clung ha roo liêm, năc dzợ bơơn bhrợ pa dưr vaih đhăm clung ga măc liêm, liêm buôn đoọng bhrợ têng:“Phòng Acoon coh xay moon đoọng ha UBND chr’hoong Ea Kar xay moon, t’pâh đhanuôr chroi k’rong căh cợ năc choom đươi dua zên âng vel đong zooi choh tơơm n’loong coh zập c’lâng tước clung đoọng gâm ha đhanuôr đhêy ặt bêl xoot pay ha roo. Rau bơr dzợ, năc lêy ra pặ zên xã hội hóa bhrợ têng đong coh clung đoọng đhanuôr đơc chr’noh chr’bêệt bêl pleng boo, pleng lalâh p’răng bêl căh ơy loon đơơng chô ooy đong.”

Rau zooi liêm choom âng chính quyền, ngành chức năng lâng c’rơ pa zay zooi âng đhanuôr coh đâu năc ơy bhrợ zr’lụ k’tiếc gooh gooi lalăm ơy vaih năc zr’lụ choh ha roo trôông dấc tr’mông đhanuôr bêl cr’chăl pr’tệêt hân noo cha choh, t’vaih pr’đơợ đoọng ha đhanuôr z’lâh đha rựt. Tơợ đêêc, moon ghit Quyết định 132 âng Chính phủ năc c’lâng xa nay nhâm crêê, zooi k’ha riêng pr’loọng đhanuôr acoon coh đhị chr’hoong Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk vêy pr’ặt tr’mông k’bhộ ngăn, vel đong Tây Nguyên ting ca van k’rơ./.

Ấm no trên cánh đồng lúa nước 132 ở Ea Kar (Đắk Lắk)

20 năm trước, các tỉnh Tây Nguyên đồng loạt thực hiện Quyết định 132 của Thủ tướng Chính phủ về cấp đất ở, đất sản xuất cho các hộ dân tộc thiểu số tại chỗ. Ở huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk, đồng lúa rộng 250 héc ta đã được cấp cho gần 450 hộ theo quyết định này. Từ đó tới nay, cánh đồng lúa nước đã mang lại đời sống ấm no cho bà con.

Trong tiết trời thu mát mẻ, cánh đồng 132 ở xã Cư Êlang, huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk tỏa ngát hương lúa đang độ trĩu bông. Gần đến vụ mùa, vợ chồng ông Y Teng Ksor, ở buôn Ea Knốp, xã Cư Ni ngày nào cũng ra thăm đồng, chăm sóc ruộng lúa với kỳ vọng năng suất năm nay sẽ cao hơn mọi năm.  Ông Y Teng Ksor chia sẻ, thửa ruộng rộng gần 4.000 m2 của gia đình ông được Nhà nước cấp từ năm 2004 theo Quyết định 132 của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ đất sản xuất cho bà con dân tộc thiểu số tại chỗ ở Tây Nguyên. Ông Y Teng Ksor cho biết, từ khi được cấp đất, 5 thành viên trong gia đình ông không còn lo đói mùa giáp hạt, thậm chí còn để ra được cả chục triệu đồng tiền bán lúa mỗi năm:“Nhà tôi có 5 khẩu và được cấp gần 4 sào ruộng. Ngoài ra còn được Nhà nước hỗ trợ tiền khai hoang và cấp thêm mỗi sào 6 kg lúa giống lúa T25. Hàng năm thu hoạch mỗi sào được hơn 6 tạ lúa, tổng bình quân cả năm thì tầm trên 2 tấn. Có ruộng lúa cấy rồi thì giờ không còn phải lo đói mùa giáp hạt như các năm trước kia.”

Ông Nhữ Đình Tuyến - Chủ tịch UBND xã Cư Ni huyện Ea Kar cho biết, toàn xã có 544 hộ đồng bào dân tộc thiểu số, sống tập trung ở 3 buôn Ea Knốp, Ea Păl và Ega. Qua rà soát, hơn 200 hộ nơi đây gặp khó khăn về đất sản xuất, thuộc diện được cấp đất theo Quyết định 132của Thủ tướng Chính phủ. Tổng diện tích đất được cấp là 68 héc ta, mỗi hộ nhận từ 3.500 – 4.500 m2 đất lúa 2 vụ. Ông Nhữ Đình Tuyến cho rằng, lúa canh tác tại đây luôn cho năng suất ổn định, bình quân mỗi héc ta đạt 5 – 6 tấn/1vụ. Có được thành quả này là nhờ bà con nắm vững kỹ thuật canh tác; chính quyền đầu tư kiện toàn hệ thống kênh mương nội đồng đảm bảo nguồn nước tưới tiêu vào mùa khô cũng như mùa mưa. Theo ông Nhữ Đình Tuyến, xã Cư Ni đang xây dựng kế hoạch thành lập các tổ hợp tác, định hướng bà con canh tác và phát triển cánh đồng lúa hiệu quả hơn trong các mùa vụ tiếp theo:“Nâng cao hiệu quả trong sản suất ở cánh đồng Cư Êlang cho bà con, địa phương đang có chủ trương tuyên truyền vận động bà con thành lập liên kết hợp tác xã xây dựng chuỗi liên kết. Cùng với sản xuất canh tác lúa thịt, thì sẽ chuyển đổi một phần diện tích sang sản xuất lúa giống thương mại để bà con tăng thu nhập cao hơn.”

Tính chung toàn huyện Ea Kar có gần 500 hộ thuộc 7 buôn được cấp 250 héc ta đất sản xuất. Theo ông Nguyễn Đăng Kai, phó Trưởng phòng Dân tộc huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk, ban đầu dự án không đạt hiệu quả như kỳ vọng do thiếu nước tưới, thiếu giao thông nội đồng, đất mới khai hoang chưa phù hợp cho cây lúa sinh trưởng. Giải quyết những bất cập này, UBND tỉnh Đắk Lắk và huyện Ea Kar đã đầu tư thêm gần 17 tỷ đồng để xây dựng hệ thống kênh mương kết nối với Hồ thủy lợi Ea Rớt; san ủi bề mặt ruộng bằng phẳng, bê tông hóa nhiều tuyến đường nội đồng, hỗ trợ giống lúa chuyên canh 2 vụ… Nhờ vậy, cánh đồng lúa nước khai hoang Cư Êlang ngày càng phát huy hiệu quả, năng suất cao và luôn ổn định. Ông Nguyễn Đăng Kai cho biết, cánh đồng 132 ở Cư ÊLang sẽ không chỉ là cánh đồng lúa tốt, mà tiếp tục được xây dựng thành cánh đồng đẹp, thuận lợi cho sản xuất:“Phòng Dân tộc tham mưu cho UBND huyện Ea Kar tuyên truyền, vận động bà con đóng góp hoặc có thể sử dụng nguồn nào đó của địa phương hỗ trợ trồng cây xanh tất cả các tuyến đường nội đồng tạo bóng mát để bà con nghỉ ngơi trong lúc thu hoạch, chăm sóc lúa. Hai là nếu bố trí được nguồn xã hội hóa xây dựng một số căn nhà ngoài cánh đồng để bà con tập kết nông sản tạm thời trong lúc mưa lụt, nắng gió kéo dài khi chưa kịp vận chuyển về nhà được.”

Sự hỗ trợ tích cực của chính quyền, ngành chức năng và nỗ lực của chính đồng bào nơi đây đã biến vùng đất khô cằn trước kia đã trở thành vựa lúa cứu đói mùa giáp hạt, tạo đòn bẩy để bà con vươn lên thoát nghèo. Qua đó, khẳng định Quyết định 132 của Chính phủ là chủ trương đúng đắn, giúp hàng trăm hộ đồng bào dân tộc ở huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk có đời sống ấm no, quê hương Tây Nguyên ngày thêm giàu mạnh./.