Zr’lụ k’tiếc Hương Hoà xoọc đâu nắc Hương Xuân, vêy bấc ngai năl mưy cr’chăl nắc đhị chóh chè ga mắc bhlâng âng chr’hoong k’coong ch’ngai Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế. Hân đhơ cơnh đêếc, xoọc đâu dzợ vêy bơr pêê pr’loọng cóh vel 9 lâng vel 10, chr’val Hương Xuân chóh chè. P’căn Trần Thị Nghĩa cóh vel 9, chr’val Hương Xuân, chr’hoong Nam Đông, mưy ooy đợ pr’loọng dzợ zư lêy chóh tơơm chè nâu moon, tơơm chè ặt pazưm lâng đay tơợ dzợ p’niên. Hân đhơ năl tơơm chè vêy pa chô zên cắh ha mơ bấc nắc đhanuôr cung t’bhlâng zư đợc bha đưn chóh chè âng pr’loọng đông. Bêl bơơn chr’hoong Nam Đông chi ol moon c’lâng bh’rợ, xăl chóh chè ting c’lâng hữu cơ đoọng pa dưr dal chất lượng lâng bhrợ pa dưr thương hiệu chè Nam Đông, t’coóh liêm ta níh pấh bhrợ. P’căn Trần Thị Nghĩa rơơm, c’lâng lướt t’mêê nâu nắc vêy zooi pa dưr bha đưn chóh chè nhâm mâng lâng pr’ắt tr’mung pr’loọng đông ting liêm choom lấh mơ: “C’moo đâu, pr’loọng đông zi vêy bơơn Phòng Nông nghiệp lâng pa dưr pa xớc vel bhươl chr’hoong Nam Đông xay moon lâng pa choom đoọng c’lâng chóh, zư lêy chè ting c’lâng hữu cơ cơnh k’đươi moon âng Công ty Quế Lâm. Tr’nơợp, acu lêy bha đưn chè vêy bấc râu tr’xăl cơnh tu chè t’viêng, liêm lấh mơ ahay. Rơơm ha y chroo Công ty Quế Lâm câl pay chè lâng zên bấc lấh mơ lâng pr’ắt tr’mung vêy tr’xăl têêm ngăn lấh mơ.”

Chr’hoong Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế xoọc vêy k’dâng 2 hécta chóh chè, ooy đâu 2 pr’loọng ting chóh ting c’lâng hữu cơ lâng k’tiếc bhứah 0,6 hécta. Ting cơnh p’căn Hoàng Thị Diễm, Chuyên viên Phòng Nông nghiệp lâng pa dưr pa xớc vel bhươl chr’hoong Nam Đông, pa dưr pa xớc tơơm chè ting c’lâng hữu cơ doọ vêy đươi zanươu c’chêết bhơi k’tang, phân bón hoá học, zư lêy thủ công nắc bil bấc cr’chăl t’ngay lâng c’rơ g’lêếh. Chóh chè ting c’lâng bh’rợ nâu lưm zr’nắh k’đhạp bêl tr’nơợp, hân đhơ cơnh đêếc tơơm chè dưr váih liêm, doọ bấc g’rưy bhrợ pa hư. P’căn Hoàng Thị Diễm, Chuyên viên Phòng Nông nghiệp lâng pa dưr pa xớc vel bhươl chr’hoong Nam Đông đoọng năl: “Cr’chăl bhrợ, đhanuôr ting đươi lâng bhrợ crêê c’lâng xa nay moon pa choom. XoỌc đâu, tơơm chè cóh vel đông dưr váih liêm, têêm ngăn chất lượng. Ting cơnh xay moon âng Tập đoàn Quế Lâm, tơơm chè cóh vel đông chr’hoong Nam Đông liêm crêê cơnh k’đươi moon. Ting đêếc, zên câl pay chè đoọng ha đhanuôr nắc bấc lấh mơ lâng chrooi pa xoọng têêm ngăn bhiệc pa câl ha bh’nơơn pr’đươi. Ooy đâu, zooi đhanuôr chóh chè cóh vel đông grơơ nhool k’rong bhrợ lâng bhrợ t’bhứah k’tiếc chóh chè hữu cơ nâu.”

Đoọng vêy p’ngan chè t’viêng, yêm, đha hưm, manứih chóh bhrợ chè lêy lướt zi lấh bấc bh’rợ cơnh: pêếh đợ tu chè nhuum bêl ra diu, púah pa goóh chè, úh, xúah, diệt men, t’moót k’nhêệt chè, đợc pa goóh (xang nặc bhrợ pa goóh ta moon nắc trà xanh)... têêm ngăn cơnh k’đươi moon ooy đắh cr’chăl t’ngay, nhiệt độ lâng bấc bh’rợ lơơng dzợ. P’căn Phạm Thị Lắc cóh vel 9, chr’val Hương Xuân, chr’hoong Nam Đông vêy kinh nghiệm 35 c’moo chóh chè đoọng năl: “Acu chóh chè tơợ c’moo 1985 tước đâu lấh 35 c’moo nắc cung vêy năl cơnh chóh ôộm chè. Nâu cơy, bhrợ chè hữu cơ nâu, acu lêy chè đha hưm, đác ôộm yêm lấh mơ. Acu rơơm bh’nơơn pr’đươi nâu bêl pa câl ooy thị trường vêy bấc ngai kiêng đươi, zooi đoọng ha pêê chóh chè vêy zên pa chô lâng ting t’ngay ting vêy bấc ngai năl tước chè Nam Đông.”

Lâng cr’noọ cr’niêng pa dưr dal chất lượng lâng pa dưr thương hiệu chè Nam Đông, manứih chóh chè đhị chr’hoong k’coong ch’ngai Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế xoọc t’bhlâng xăl tơợ bhiệc bhrợ cơnh lăm ahay đoọng bhrợ ting c’lâng hữu cơ. Bhiệc bhrợ nâu n’jứah pa dưr dal chất lượng bh’nơơn pr’đươi, têêm ngăn vệ sinh ch’na đh’nắh, n’jứah zư lêy c’rơ manứih chóh chè. Lâng chrooi pa xoọng ting bhr’dzang tr’xăl lâng pa dưr pa xớc nhâm mâng nông nghiệp ting c’lâng sạch, têêm ngăn; pa dưr thu nhập ha đhanuôr cung cơnh bhrợ pr’đơợ nhâm mâng đoọng ha thương hiệu chè Nam Đông ooy thị trường./.

Nam Đông: Xây dựng và phát triển thương hiệu chè hữu cơ

Đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường, người trồng chè ở huyện miền núi Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế đang dần chuyển đổi từ hình thức canh tác truyền thống sang trồng chè theo phương pháp hữu cơ. Cách làm này giúp bà con thay đổi cách nghĩ, cách làm theo hướng sản xuất nông nghiệp an toàn, bền vững, từng bước nâng cao thu nhập và hướng tới tạo dựng thương hiệu chè Nam Đông.

Vùng đất Hương Hòa nay là Hương Xuân nổi danh một thời là vùng trồng chè lớn nhất của huyện miền núi Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế. Thế nhưng, hiện chỉ còn vài hộ ở thôn 9 và thôn 10, xã Hương Xuân trồng chè. Bà Trần Thị Nghĩa ở thôn 9, xã Hương Xuân, huyện Nam Đông, một trong những hộ còn duy trì trồng cây chè chia sẻ, cây chè gắn bó với bà từ khi còn trẻ. Dù biết cây chè cho thu nhập thấp nhưng bà vẫn cố gắng duy trì đồi chè của gia đình. Khi được huyện Nam Đông định hướng, chuyển đổi sang trồng chè theo phương pháp hữu cơ để nâng cao chất lượng và xây dựng thương hiệu chè Nam Đông, bà nhiệt tình tham gia. Bà Trần Thị Nghĩa hy vọng, hướng đi mới này sẽ giúp đồi chè phát triển bền vững và đời sống gia đình ngày càng tốt hơn: “Năm nay, gia đình tôi được Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Nam Đông giới thiệu và hướng dẫn cách trồng, chăm sóc chè theo phương pháp hữu cơ như yêu cầu của Công ty Quế Lâm. Ban đầu, tôi thấy đồi chè có nhiều thay đổi như đọt chè xanh, non búp đẹp hơn trước đây. Hy vọng sau này Công ty Quế Lâm thu mua chè sẽ được giá cao hơn và đời sống gia đình sẽ dần ổn định hơn bây giờ”.

Huyện Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế hiện có khoảng 2 héc ta trồng chè, trong đó, 2 hộ tham gia trồng chè theo phương pháp hữu cơ với diện tích 0,6 héc ta. Theo bà Hoàng Thị Diễm, Chuyên viên Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Nam Đông, phát triển cây chè theo hướng hữu cơ hoàn toàn không sử dụng thuốc diệt cỏ, phân bón hóa học, thay vào đó, người dân phải ủ rơm rạ làm phân, thuốc trừ sâu sinh học, chăm sóc thủ công nên mất nhiều thời gian, công sức. Trồng chè theo phương thức này gặp khó khăn, vất vả ban đầu, nhưng cây chè phát triển tốt, ít bị sâu bệnh. Bà Hoàng Thị Diễm, Chuyên viên Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Nam Đông cho biết: “Quá trình thực hiện, người dân rất hưởng ứng và làm theo đúng quy trình hướng dẫn. Hiện nay, cây chè trên địa bàn phát triển tốt, đảm bảo chất lượng. Theo đánh giá của Tập đoàn Quế Lâm, cây chè trên địa bàn huyện Nam Đông chất lượng, đáp ứng yêu cầu. Theo đó, giá thu mua chè cho bà con sẽ cao hơn và góp phần ổn định đầu ra cho sản phẩm. Qua đó, giúp người trồng chè trên địa bàn mạnh dạn đầu tư sản xuất và mở rộng diện tích trồng chè hữu cơ này.”

Để có chén trà xanh, ngon, người sản xuất chè trải qua nhiều công đoạn như: hái những búp chè non trong sương sớm, phơi héo chè, luộc, vò, diệt men, nhồi chè, sấy khô (sau khi sấy khô gọi là trà xanh)... đảm bảo yêu cầu về thời gian, nhiệt độ và nhiều bước khác. Bà Phạm Thị Lắc ở thôn 9, xã Hương Xuân, huyện Nam Đông có kinh nghiệm 35 năm trồng chè cho biết: “Mệ trồng chè từ năm 1985 đến nay đã hơn 35 năm nên cũng có kinh nghiệm uống chè. Bây giờ, làm chè hữu cơ này, mệ thấy chè ngon, nước uống có hương vị đậm đà hơn. Mệ mong sản phẩm này khi đưa ra thị trường sẽ được nhiều người yêu thích, giúp người trồng chè có thu nhập và đồng thời ngày càng có nhiều người biết đến chè Nam Đông.”

Với mong muốn nâng cao chất lượng và xây dựng thương hiệu chè Nam Đông, người trồng chè tại huyện miền núi Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế đang nỗ lực chuyển đổi từ cách làm cũ sang sản xuất theo phương pháp hữu cơ. Cách làm này vừa nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, vừa bảo vệ sức khỏe người trồng chè. Đồng thời, góp phần từng bước chuyển đổi và phát triển bền vững nông nghiệp theo hướng sạch, an toàn; nâng cao thu nhập cho người dân cũng như tạo chỗ đứng cho thương hiệu chè Nam Đông trên thị trường./.