Anoo Phàn A Páo, cóh chr’val Hồ Thầu, chr’hoong Tam Đường, tỉnh Lai Châu. K’conh k’căn đấh bil, pr’ắt tr’mung zr’nắh k’đhạp, mưy ặt g’nưm ooy ruộng chuôr, học xang lớp 9, Páo lơi học ặt cóh đông pa bhrợ t’bơơn t’mung.

Cung cơnh bấc đha đhâm n’lơơng, zâp t’ngay Phàn A Páo lướt bhrợ ha rêê, hân đhơ cơnh đêếc cung zâp đoọng cha a’năm. Bơơn lêy đhị vel đông vêy đác cha ngaách, liêm buôn đoọng băn a’xiu đác chriết nắc Páo ơy chấc lêy năl bh’rợ băn bhrợ nâu đhị thị xã Sa Pa, Lào Cai. Lêy ta moóh pa choom bh’rợ băn a’xiu, đhị zâp xa nay bh’rợ xã hội, Phàn A Páo ơy vặ zên ngân hàng đoọng lêy băn a’xiu hồi nâu: “Năl ghít acu dzợ p’niên nắc lêy đơơng chô băn a’xiu hồi nâu. Tơợ bêl băn a’xiu hồi acu lêy pr’ắt tr’mung pa dưr pa xớc lấh mơ, doọ dzợ lấh zr’nắh k’đhạp cơnh bêl ahay”.

C’moo 2018, đhị Đoàn đha đhâm c’moor chr’val, Phàn A Páo bơơn vặ zên đoọng ha đha đhâm c’moor bhrợ cha âng Ngân hàng chính sách xã hội, pa zưm lâng zên âng pr’loọng đông đoọng vặ pa xoọng, nắc anoo tơợp băn a’xiu. Hân đhơ đêếc, xang bêl bhrợ a’bóc băn a’xiu lêy zr’nắh k’đhạp tu k’tiếc j’đác, bhrợ zâp a’bóc băn a’xiu cắh buôn. Xang bêl lêy cha mêết, Páo k’đươi xe múc lêy pếch bhrợ a’bóc k’tứi, xang nặc câl bạt pluum ga lọp cóh a’bóc xang nặc băn a’xiu. Cr’chăl tr’nơợp, bhiệc chấc lêy năl đắh băn bhrợ cắh liêm choom nắc a’xiu ta luôn lưm pr’lúh cr’ay lâng chêết. C’moo 2019, bêl anoo ra văng bơơn bhrợ g’lúh tr’nơợp nắc cắh pr’đoọng m’pâng da ding bha đưn hr’cấh ha voóh, bhrợ đác t’căl nha nhự, k’noọ m’pâng a’xiu ma chêết. Cắh chấc k’noọ zr’nắh ta bhứch, Phàn A Páo t’bhlâng thế chấp ngân hàng đhr’nông đông âng đay ặt đoọng vặ cớ zên: “Đông zi đăn toọm nắc acu cung vêy chấc lêy ta moóh pa xoọng lâng bhrợ t’bhứah pa xoọng đoọng băn a’xiu đác chriết. Mưy c’moo acu cung vêy pa chô k’noọ 1 tỷ đồng. Nâu cơy cung xoọc k’rong bhrợ đoọng bhrợ t’bhứah k’tiếc băn a’xiu”.

Đh’rứah lâng băn a’xiu, anoo Phàn A Páo xăl đhị k’tiếc ruộng 5.000 mét vuông, ha rêê âng k’căn k’conh đợc đoọng ha dợ chóh chanh leo, a’rọ gôông lâng k’đươi pa xoọng 2 cha nặc pa bhrợ cóh vel đông, lâng zên k’noọ 5 ực đồng đhị mưy c’xêê.

Cắh mưy p’zay ặt bhrợ cha ha pr’loọng đông, anoo Páo dzợ t’bhlâng ting pấh zâp bh’rợ cóh vel đông, ting por zooi đợ apêê đha đhâm c’moor, pr’loọng đông lưm zr’nắh k’đhạp cóh vel, cóh chr’val đắh zên, m’ma a’xiu, prá xay kinh nghiệm băn a’xiu đoọng đh’rứah bhrợ cha liêm choom. Amoó Phàn Mẩy Lảy, Bí thư Đoàn chr’val Hồ Thầu, chr’hoong Tam Đường, tỉnh Lai Châu đoọng năl: “Lâng đoàn viên Phàn A Páo ơy grơơ nhool bhrợ pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung, lấh mơ nắc ooy 2 c’moo chô ooy đâu ơy bhrợ t’bhứah lâng pa dưr pa xớc bh’rợ băn a’xiu đác chriết đơơng chô bh’nơơn liêm choom k’noọ 1 tỷ đồng zâp c’moo lâng vêy bhrợ đoọng bhiệc bhrợ ha đhanuôr cóh vel đông. Ooy cr’chăl nâu a’tốh azi t’bhlâng bhrợ t’bhứah bh’rợ nâu”.

Tu vêy pa dưr pa xớc bh’rợ tr’nêng lâng băn a’xiu đác chriết liêm choom, xoọc đâu Phàn A Páo ơy váih pr’loọng đông z’zăng k’van cóh vel, váih nắc tấm gương chr’nắp liêm ooy loom grơơ nhool âng đha đhâm c’moor pân k’noọ pân bhrợ, dưr zi lấh zr’nắh k’đhạp bhrợ cha k’van cóh vel đông./.

Phàn A Páo làm giàu từ nuôi cá nước lạnh

Mới 26 tuổi đời nhưng chàng trai Phàn A  Páo, dân tộc Dao ở xã Hồ Thầu, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu đã trở thành chủ trang trại nuôi cá lớn với hơn 40.000 con cá hồi nước lạnh, nguồn thu hàng tỉ đồng mỗi năm. Người dân địa phương rất cảm phục về ý chí vượt khó của chàng thanh niên này.

Anh Phàn A Páo, ở xã Hồ Thầu, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu. Cha mẹ mất sớm, hoàn cảnh khó khăn, cuộc sống chỉ trông chờ vào đồng ruộng, học hết lớp 9 Páo phải bỏ học giữa chừng ở nhà lao động bươn chải kiếm sống.

Cũng như bao chàng trai khác, hàng ngày Phàn A Páo lên nương làm rẫy nhưng cuộc sống cũng chỉ đủ ăn. Nhận thấy tại địa phương mình có nguồn nước sạch, thuận lợi, phù hợp với nuôi cá nước lạnh nên Páo đã sang tìm hiểu mô hình này tại thị xã Sa Pa, Lào Cai. Học được cách nuôi cá, thông qua các tổ chức xã hội, Phàn A Páo đã liên hệ với các ngân hàng vay vốn ưu đãi để thực hiện nuôi cá hồi: “Xác định tuổi còn trẻ thì mình đã mạnh dạn đưa con cá hồi này về nuôi. Từ khi nuôi cá hồi tôi cũng thấy cuộc sống phát triển hơn, đỡ khó khăn hơn ngày xưa”.

Năm 2018, thông qua Đoàn thanh niên xã, Phàn A Páo được tiếp cận nguồn vốn vay dành cho thanh niên khởi nghiệp của Ngân hàng chính sách xã hội, cộng với số tiền người nhà cho vay thêm, anh đã bắt tay vào nuôi cá. Tuy nhiên khi làm bể cá mới thấy khó khăn vì địa hình dốc, việc tạo các bể cá không đơn giản. Sau khi tính toán, Páo  đã thuê máy xúc đào các bể thành ao nhỏ, sau đó mua bạt phủ lên mặt ao rồi mới thả cá để nuôi.  Thời gian đầu, việc nắm bắt kỹ thuật nuôi cá chưa tốt nên cá thường xuyên bị bệnh và chết. Năm 2019, khi anh chuẩn bị thu hoạch vụ cá đầu tiên thì không may nửa quả đồi phía trước sạt xuống khiến cho nguồn nước bị đục, 2/3 số cá bị ngạt nước. Không nản chí, Phàn A Páo tiếp tục thế chấp ngân hàng ngôi nhà mình đang ở để tiếp tục vay vốn: “Nhà mình gần suối thì mình cũng học hỏi thêm và mở rộng thêm để nuôi cá nước lạnh. Một năm tôi cũng thu về gần 1 tỉ đồng. Giờ tôi cũng đang đầu tư để mở rộng thêm diện tích nuôi cá”.

Cùng với nuôi cá, anh Phàn A Páo chuyển đổi 5.000 m2 ruộng, nương cha mẹ để lại sang trồng chanh leo, dong giềng và thuê thêm 2 lao động địa phương, với mức lương gần 5 triệu đồng/ tháng.

Không chỉ chuyên tâm phát triển kinh tế gia đình, anh Páo còn tích cực tham gia các hoạt động xã hội của địa phương, sẵn sàng giúp đỡ những thanh niên, hộ gia đình khó khăn trong bản, trong xã về vốn, giống cá, trao đổi kinh nghiệm nuôi cá để cùng phát triển kinh tế. Chị Phàn Mẩy Lảy, Bí thư Đoàn xã Hồ Thầu, huyện Tạm Đường, tỉnh Lai Châu cho biết: “Đối với đoàn viên Phàn A Páo đã mạnh dạn phát triển kinh tế, đăc biệt trong 2 năm trở lại đây đã mở rộng và phát triển mô hình nuôi cá nước lạnh đã đem lại hiệu quả kinh tế gần 1 tỉ đồng mỗi năm và đã tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương. Trong thời gian tới chúng tôi sẽ tích cực nhân rộng mô hình này”.

Nhờ phát triển sản xuất và chăn nuôi cá nước lạnh có hiệu quả, giờ đây Phàn A Páo đã trở thành hộ khá giàu của bản, trở thành tấm gương tiêu biểu về nghị lực của thanh niên dám nghĩ, dám làm, vượt lên số phận để làm giàu trên mảnh đất quê hương./.