C’moo 2020, bơơn râu zooi đoọng âng Tổ chức Tầm nhìn thế giới đhị Việt Nam, bh’rợ chóh tri vel Mực, thị trấn Thạnh Mỹ, chr’hoong Nam Giang glúh váih lâng pa zêng 20 cha nặc, lấh mơ nắc apêê đhanuôr cóh vel đông. Amoó Zơ Rum Ben, Nhóm trưởng nhóm chóh tri vel Mực đoọng năl: Xa nay bh’rợ nâu zooi đoọng k’noọ 200 ực đồng k’rong câl zâp pr’đươi pr’dua bhrợ tri cơnh kệ, bột cưa, bhr’lương bạt, phôi, gọ hấp... Xang lấh 3 c’moo xay bhrợ, bh’rợ chóh tri nâu ơy đơơng chô bh’nơơn liêm choom đoọng ha zâp hội viên: “Bấc apêê a’đhi amoó cóh vel cắh váih bhiệc bhrợ têêm ngăn. Vêy bh’rợ chóh tri nâu nắc bhui har bhlâng, zâp ngai vêy pa xoọng zên. Bhiệc n’hâu cung k’đhạp, hân đhơ cơnh đêếc, zâp ngai ting t’bhlâng, vêy trách nhiệm lâng đoàn kết đắh bh’rợ. Azi rơơm bh’rợ nâu vêy bhrợ t’bhứah lấh mơ.”

Pa dưr râu liêm choom tơợ bh’rợ nâu, tơợp c’moo đâu, Tổ chức Tầm nhìn thế giới pazưm bhrợ cớ lâng Hội Nông dân chr’hoong Nam Giang, tỉnh Quảng Nam bhrợ t’bhứah bh’rợ chóh tri đhị vel Pà Dá, chr’val Cà Dy. Anoo Doãn Phải, Nhóm trưởng nhóm chóh tri vel Pà Dá đoọng năl: Chóh tri doọ vêy k’đươi moon bấc đắh kỹ thuật, c’rơ zư lêy, lấh mơ nắc lêy tưới đác ting c’lâng phun sương. Bh’rợ nâu cung doọ vêy đươi chất zư lêy cung cơnh chất hoá học nắc bh’nơơn pr’đươi bhrợ pa glúh vêy bơơn thị trường kiêng câl đươi. Xọoc đâu, zâp ký tri t’mêê cóh thị trường pa câl mơ 40-60 r’bhâu đồng. Anoo Doãn Phải, vel Pà Dá, chr’val Cà Dy đoọng năl: “Ooy đâu chóh 3 râu tri, pa zêng tri sò bhrộ, tri linh chi lâng tri toọr. Ooy đâu, tri sò lấh 3.000 r’bhâu bịch, linh chi lâng tri toọr k’dâng 1 r’bhâu, pa zêng vêy k’noọ 5 r’bhâu bịch. T’mêê đâu azi bơơn bhrợ g’lúh tr’nơợp vêy pa chô mơ 1,2 tạ. Ting lêy mưy c’xêê bơơn bhrợ mơ 2 chu, bêl t’ngay 1 lâng t’ngay tr’cuôl đoọng pa câl bấc zên lấh. Ha dang t’bhlâng bhrợ nắc zâp ngai cung váih zên pa chô têêm ngăn, zâp đoọng ha pr’ắt tr’mung.”

T’coóh Ka Phu Hứ, Chủ tịch Hội Nông dân chr’val Cà Dy, chr’hoong Nam Giang, tỉnh Quảng Nam đoọng năl: Bh’rợ chóh tri nắc bh’rợ bhrợ cha t’mêê đhị vel đông, hân đhơ cơnh đêếc vêy bấc râu cr’noọ r’rơơm. Tơợ đợ râu liêm choom tr’nơợp ơy zooi đhanuôr cóh vel đông vêy pr’đơợ pa dưr pa xớc bh’rợ tr’nêng, pa dưr pr’ắt tr’mung lâng chrooi pa xoọng pa xiêr đha rứt đhị vel đông: “Acu lêy bh’rợ nâu liêm choom bhlâng. T’mêê đâu bơơn bhrợ g’lúh tr’nơợp lêy cung choom, mưy ký tri pa câl mơ 60 r’bhâu đồng. Bh’rợ nâu vêy bhrợ đoọng bhiệc bhrợ ha pêê hội viên đhanuôr cóh vel đông chr’val, nâu đoo nắc râu liêm choom. Azi rơơm kiêng bh’rợ nâu vêy bhrợ t’bhứah lấh mơ đhị zâp vel đông lơơng đoọng đhanuôr váih bhiệc bhrợ lâng zên pa chô têêm ngăn.”

Cr’chăl hanua, bh’rợ bhrợ cha cóh vel đông chr’hoong k’coong ch’ngai Nam Giang ơy vêy bấc râu liêm choom. Ting cơnh t’coóh Pơ Loong Diệu, Chủ tịch Hội Nông dân chr’hoong Nam Giang, tỉnh Quảng Nam: Bh’rợ chóh tri đhị vel Mực lâng vel Pà Dá nắc bơr bh’rợ bhrợ cha t’mêê đhị vel đông. Nâu đoo nắc bh’rợ chr’nắp liêm, bhrợ đoọng c’lâng bhrợ cha t’mêê đoọng ha bấc pr’loọng đhanuôr. T’coóh Pơ Loong Diệu đoọng năl, cr’chăl nâu a’tốh, Hội vêy bhrợ t’bhứah bh’rợ nâu đoọng bhrợ đoọng bhiệc bhrợ têem ngăn, pa dưr dal pr’ắt tr’mung ha zâp hội viên đhị vel đông: “Cr’chăl hanua, lâng Hội Nông dân chr’hoong vêy bấc bh’rợ t’mêê liêm choom. Lấh mơ, xoọc đâu vêy bh’rợ chóh tri đhị vel Pà Dá, chr’val Cà Dy lâng đhị vel Mực, thị trấn Thạnh Mỹ. Nâu đoo nắc 2 bh’rợ âng Hội, bấc apêê hội viên nông dân ting bhrợ. Azi xọoc xay bhrợ bhiệc lêy pa choom pa xoọng ha bấc hội viên nông dân đoọng bhrợ t’bhứah bh’rợ nâu đhị zâp vel đông lơơng. L’lăm, cr’chăl nâu a’tốh nắc Hội vêy bhrợ bh’rợ chóh tri nâu đhị chr’val Zuôi. Rơơm zâp ban ngành, chức năng âng chr’hoong t’bhlâng k’rang lêy, zooi đoọng m’ma đoọng đhanuôr t’bhlâng zư pa dưr bh’rợ nâu./.”

Triển vọng từ mô hình trồng nấm ở Nam Giang

Trong những năm qua, tại huyện miền núi Nam Giang, tỉnh Quảng Nam xuất hiện nhiều mô hình kinh tế bước đầu mang lại hiệu quả. Trong đó, mô hình trồng nấm theo nhóm hộ mở ra hướng đi mới, tạo thêm nhiều công ăn việc làm cho lao động tại chỗ, giúp nhiều hộ gia đình nông dân thoát nghèo, ổn định đời sống.

Năm 2020, được sự hỗ trợ của Tổ chức Tầm nhìn thế giới tại Việt Nam, mô hình trồng nấm thôn Mực, thị trấn Thạnh Mỹ, huyện Nam Giang ra mắt với 20 thành viên, chủ yếu là hội viên nông dân của thôn. Chị Zơ Rum Ben, Nhóm trưởng nhóm trồng nấm thôn Mực, cho biết: Chương trình hỗ trợ gần 200 triệu đồng đầu tư mua sắm các dụng cụ làm nấm như kệ, bột cưa, tấm bạt, phôi, lò hấp... Sau hơn 3 năm triển khai, mô hình trồng nấm đã mang lại thu nhập ổn định cho các hội viên: “Đa số chị em phụ nữ trong thôn không có việc làm ổn định. Có mô hình trồng nấm này chị em rất vui, mọi người có thêm thu nhập. Việc gì cũng khó khăn cả, nhưng mọi người luôn nỗ lực, trách nhiệm và đoàn kết trong công việc. Chúng tôi mong muốn mô hình được mở rộng hơn nữa.”

Phát huy hiệu quả từ mô hình, đầu năm nay, Tổ chức Tầm nhìn thế giới tiếp tục phối hợp với Hội Nông dân huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam mở rộng mô hình trồng nấm tại thôn Pà Dá, xã Cà Dy. Anh Doãn Phải, Nhóm trưởng nhóm trồng nấm thôn Pà Dá cho biết: Trồng nấm không đòi hỏi nhiều về kỹ thuật, công sức chăm sóc, chủ yếu tưới nước bằng hệ thống phun sương. Mô hình này không sử dụng chất bảo quản cũng như chất hóa học nên sản phẩm làm ra rất được thị trường ưa chuộng. Hiện tại, mỗi ký nấm tươi trên thị trường có giá trung bình từ 40-60 ngàn đồng. Anh Doãn Phải, thôn Pà Dá, xã Cà Dy cho biết: “Ở đây trồng 3 loại nấm, gồm nấm sò tím, nấm linh chi và nấm mộc nhĩ. Trong đó, nấm sò hơn 3.000 nghìn bịch, nấm linh chi và nấm mộc nhĩ khoảng 1 nghìn, tổng cộng gần 5 nghìn bịch. Vừa qua chúng tôi thu hoạch đợt đầu được 1,2 tạ. Trung bình một tháng thu hoạch 2 lần, vào mùng 1 và ngày rằm bán có giá hơn. Nếu cố gắng làm thì mọi người cũng có thu nhập ổn định, đủ trang trải trong cuộc sống.”

Ông Ka Phu Hứ, Chủ tịch Hội Nông dân xã Cà Dy, huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết: Mô hình trồng nấm là mô hình sinh kế mới tại địa phương, nhưng có nhiều triển vọng. Từ những hiệu quả ban đầu đã giúp người dân địa phương có cơ hội phát triển sản xuất, nâng cao đời sống và góp phần giảm nghèo tại địa phương: “Tôi đánh giá mô hình trồng nấm này rất có triển vọng. Vừa qua thu hoạch đợt đầu khá hiệu quả, một ký nấm tươi bán với giá 60 ngàn đồng. Mô hình tạo được công ăn việc làm cho một số hội viên nông dân trên địa bàn xã, đây là tín hiệu rất đáng mừng. Chúng tôi mong muốn mô hình được mở rộng tại các thôn khác để bà con có công việc và thu nhập ổn định.”

Thời gian qua, phong trào khởi nghiệp trên địa bàn huyện miền núi Nam Giang mang lại tín hiệu tích cực. Theo ông Pơ Loong Diệu, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam: Mô hình trồng nấm tại thôn Mực và thôn Pà Dá là hai mô hình phát triển kinh tế mới tại địa phương. Đây là mô hình mang tính đột phá, mở ra hướng sản xuất mới cho nhiều hộ nông dân. Ông Pơ Loong Diệu cho biết, thời gian tới, Hội sẽ nhân rộng mô hình nhằm tạo việc làm ổn định, nâng cao chất lượng cuộc sống cho các hội viên nông dân tại địa phương: “Thời gian qua, đối với Hội Nông dân huyện có nhiều mô hình mới rất triển vọng. Đặc biệt, hiện nay có mô hình trồng nấm tại thôn Pà Dá, xã Cà Dy và tại thôn Mực, thị trấn Thạnh Mỹ. Đây là 2 mô hình của Hội, đa số là hội viên nông dân tham gia. Chúng tôi đang triển khai thực hiện việc tập huấn thêm cho nhiều hội viên nông dân để mở rộng mô hình này tại các địa phương khác trên địa bàn. Trước mắt, thời gian tới Hội sẽ làm mô hình trồng nấm tại xã Zuôi. Mong các ban ngành, chức năng của huyện tiếp tục quan tâm, hỗ trợ nguồn giống để bà con tiếp tục duy trì mô hình này./.”