Đợ clung sen coh pazêng chr’val Duy Sơn, Duy Thanh, chr’hoong Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam năc tước ooy hân noo pay pa chô. C’moo đâu plêệng k’tiếc liêm crêê, sen chắt vaih liêm chr’năp công dal lâh mơ, đhanuôr zập ngai zêng bhui har. T’cooh Lê Chí Kỷ, đhanuôr coh chr’val Duy Thành prá xay: Đươi vêy ting k’rong bhrợ đh’rưah bh’rợ choh sen t’đui ooy râu đơ chr’năp năc pr’loọng đong doọ lâh k’rang ooy đhr’năng pa câl, doọ vêy apêê câl crêê k’đị chr’năp cơnh l’lăm ahay. Hân noo sen coh c’moo đâu, pr’loọng đong t’cooh Kỷ choh lâh 1 héc ta, đợ zên bơơn pay pa chô k’nặ 100 ức đồng: “Chính quyền vel đong công ta đang moon đhanuôr năc k’rong bhrợ đh’rưah bh’rợ choh sen. L’lăm ahay, choh sen năc zr’lụ câl căh lâh nhâm mâng, tơợ bêl k’rong bhrợ đh’rưah t’đui ooy râu chr’năp năc liêm choom lâh mơ. Pazêng c’la cơ sở, Hợp tác xã apêê đoo tước câl đhị đong năc đhanuôr têêm loom choh bhrợ. Chính quyền vel đong công vêy zooi đhanuôr coh tr’nơơp đoọng ha đhanuôr choh bhrợ. L’lăm ahay, choh ha roo căh lâh choom năc choh sen vêy bấc râu liêm choom lâh mơ doọ k’rang ooy zr’lụ pa câl”.

Xoọc đâu, đhanuôr choh sen, ha roo, pazêng râu a tuông t’viêng, prớ… vêy Hợp tác xã Nông nghiệp t’viêng Duy Oanh đhị chr’hoong Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam pay câl lâng đợ chr’năp ma mơ căh cậ bấc lâh mơ chr’năp âng thị trường. Bh’rợ bhrợ bh’rợ k’rong bhrợ đh’rưah coh bh’rợ ch’choh b’băn năc zooi Hợp tác xã pa bhrợ mâng k’rơ coh thị trường, bhrợ t’bhưah bh’rợ k’rong bhrợ đh’rưah. Hợp tác xã t’bhlâng bhrợ bh’rợ k’rong bhrợ đh’rưah, bhrợ t’vaih đợ pr’đươi cơnh, sen Trà lý, ha roo, pazêng râu a tuông, la nghê, ch’neh lứt. Ting cơnh p’căn Phạm Thị Duy Mỹ, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp t’viêng Duy Oanh, k’rong bhrợ đh’rưah lâng pa câl pr’đươi chr’noh chr’bêệt bh’năn băn năc zooi pa dưr râu liêm choom lâng râu chr’năp âng bh’rợ ch’choh b’băn, ting nhâm mâng bh’rợ pa câl pr’đươi lâng đợ chr’năp năc nhâm mâng đoọng ha đhanuôr: “Hợp tác xã Nông nghiệp t’viêng Duy Oanh cr’noọ năc k’rong bhrợ đh’rưah coh bh’rợ ch’choh b’băn đoọng bhrợ t’vaih đợ pr’đươi tơợ ch’choh b’băn anag vel đong cơnh sen, ha roo, la nghê. Xoọc đâu, Hợp tác xã ơy bhrợ t’bhưah bh’rợ k’rong bhrợ pazêng râu pr’đươi âng vel đong, pa bhlâng năc sen Trà Lý. Rơơm kiêng âng zi năc đoo bêl k’rong bhrợ đh’rưah năc bơơn bhrợ t’vaih zr’lụ bhrợ t’vaih pr’đươi âng vel đong đay, bhrợ t’vaih râu liêm buôn đoọng ha đhanuôr têêm loom pa bhrợ”.

Lâng chr’hoong Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam bhrợ têng 40 bh’rợ k’rong bhrợ đh’rưah bhrợ têng bh’rợ ch’choh b’băn coh k’tiếc ga măc k’nặ 1 r’bhâu héc ta, pazêng m’ma ha roo, r’veh r’đoong lâng tơơm sen… T’cooh Nguyễn Chí Công, Trưởng phòng Nông nghiệp lâng Pa dưr bhươl cr’noon chr’hoong Duy Xuyên prá xay: K’rong bhrợ đh’rưah căh muy zooi đhanuôr bơơn pa câl pr’đươi ting n’năc năc dzợ ting xăl tơơm chr’noh công cơnh đươi dua râu liêm choom âng k’tiếc k’bunh, zooi pa dưr bh’rợ pa bhrợ hân đhơ bêl plêêng k’tiếc căh lâh liêm: “Coh cr’chăl ahay, chr’hoong t’bhlâng xay bhrợ pazêng dự án k’rong bhrợ đh’rưah ting cơnh Nghị quyết 17 âng HĐND tỉnh Quảng Nam. Hân noo ch’choh Ha ót ha pruốt c’moo 2023 - 2024, pazêng chr’val, thị trấn năc ơy bhrợ 4 dự án k’rong bhrợ đh’rưah năc choh Đinh Lăng, bhrợ m’ma ha roo, choh sen, đợ đhăm ga măc năc 190 héc ta. Ting n’năc, pazêng HTX lâng pazêng tổ hợp tác ơy k’rong bhrợ đh’rưah lâng cha năc manuyh, doanh nghiệp đoọng bhrợ m’ma ha roo lâh 100 héc ta dzợ. Bh’rợ k’rong bhrợ n’nâu pa têệt lâng k’rong bhrợ zazum lâng đợ pr’đươi bha lâng lâng t’hước k’đhơợng lêy ting số zr’lụ choh lâng đợ chr’noh chr’bêệt âng vel đong đoọng bhrợ t’vaih zr’lụ pa câl nhâm mâng lâng pa dưr râu bơơn pay pa chô đoọng ha đhanuôr, g’đéch đhr’năng chr’noh chr’bêệt vaih bấc năc chr’năp xiêr lâng chr’năp dal năc chr’noh chr’bêệt căh liêm choom”.

Xay bhrợ cơnh Nghị quyết số 17/2019 âng HĐND tỉnh Quảng Nam, bơr pêê c’moo n’nâu, zập ngành chức năng tỉnh Quảng Nam ơy t’bhlâng zooi doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác lâng pr’loọng đong đhanuôr t’bhlâng k’rong bhrợ đh’rưah bh’rợ ch’choh b’băn t’đui ooy râu chr’năp lâng pa câl pr’đươi bhrợ t’vaih bấc râu liêm choom. T’cooh Ngô Tấn, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp lâng pa dưr bhươl cr’noon tỉnh Quảng Nam prá xay: bh’rợ k’rong bhrợ đh’rưah năc zêng zooi đhanuôr pa dưr p’xoọng tơợ 20% tước 35% chr’năp âng kinh tế coh mr’đoo đhăm choh bhrợ. “Zập c’moo, HĐND, UBND tỉnh Quảng Nam công ơy vêy cr’noọ xa nay pác đoọng zên ha pazêng vel đong. Ngành nông nghiệp t’bhlâng xay bhrợ năc pazêng pr’đươi ch’choh b’băn lâng t’moot ooy bh’rợ k’rong bhrợ đh’rưah năc 30%. T’moot ooy xa nay k’rong bhrợ đh’rưah, đhanuôr bhrợ têng lâng pazêng manuyh n’lơơng nhâm mâng coh bh’rợ xay bhrợ, zooi ooy kỹ thuật, pr’đươi ch’choh b’băn. Pazêng doanh nghiệp ting pâh k’rong bhrợ đh’rưah năc zooi đợ máy móc, pazêng râu pr’đươi pa bhrợ. Bêl k’rong bhrợ đh’rưah, xoọc đâu năc ơy bhrợ t’vaih pr’đươi OCOP. Pazêng pr’loọng đong đhanuôr công cơnh Hợp tác xã t’đui ooy râu chr’năp năc ơy bơơn lêy râu liêm choom, ting n’năc năc bơơn lêy râu liêm choom âng pr’đươi lâng râu liêm choom âng chr’na đha năh”./.

Quảng Nam thúc đẩy liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp

Tỉnh Quảng Nam có nhiều vùng chuyên canh của  hợp tác xã kiểu mới thực hiện theo chuỗi liên kết sản xuất- tiêu thụ sản phẩm. Việc liên kết góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, từng bước giúp nông dân tăng mức thu nhập trên cùng đơn vị diện tích canh tác.

Những cánh đồng sen ở các xã Duy Sơn, Duy Thành, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam đang vào mùa thu hoạch. Năm nay thời tiết thuận lợi, sen được mùa lại được giá, bà con ai cũng vui. Ông Lê Chí Kỷ, người dân ở xã Duy Thành cho biết: Nhờ tham gia liên kết sản xuất cây sen theo chuỗi giá trị nên gia đình yên tâm về đầu ra sản phẩm, không bị thương lái ép giá như trước. Vụ sen năm nay, gia đình ông Kỷ trồng hơn 1 héc ta, thu lãi gần 100 triệu đồng. “Chính quyền địa phương cũng động viên nông dân theo chuỗi liên kết trồng cây sen. Trước đây, trồng cây sen đầu ra bếp bênh tiêu thụ cũng khó, từ khi liên kết theo chuỗi giá trị hiệu quả cao. Các chủ cơ sở, Hợp tác xã họ đến mua tại chỗ nên bà con yên tâm trong sản xuất. Chính quyền địa phương cũng có hỗ trợ bước đầu cho nông dân. Trước đây, trồng lúa kém hiệu quả chuyển qua trồng cây sen đạt hiệu quả hơn và không lo đầu ra”.

Hiện nay, người dân trồng sen, cây lúa, các loại đậu xanh, ớt…được Hợp tác xã Nông nghiệp Xanh Duy Oanh đóng ở huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam thu mua với mức giá bằng hoặc cao hơn thị trường. Việc xây dựng chuỗi kiên kết trong nông nghiệp giúp Hợp tác xã có chỗ đứng trên thị trường, mở rộng mối quan hệ hợp tác sản xuất. Hợp tác xã tiếp tục thực hiện triển khai mô hình liên kết sản xuất, tạo ra các sản phẩm như, sen Trà lý, lúa, các loại đậu, mè, gạo lứt. Theo bà Phạm Thị Duy Mỹ, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp xanh Duy Oanh, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản giúp gia tăng chất lượng và giá trị sản phẩm nông nghiệp, góp phần bảo đảm tiêu thụ sản phẩm với giá ổn định cho người nông dân. “Hợp tác xã Nông nghiệp xanh Duy Oanh mục tiêu là liên kết sản xuất trong nông nghiệp để tạo ra các sản phẩm từ nông sản của địa phương như sen, lúa, mè. Hiện tại, Hợp tác xã đã mở rộng quy mô liên kết các nguyên liệu của địa phương, đặc biệt là sen Trà Lý. Mong muốn của chúng tôi là khi liên kết sản xuất giải quyết được vùng nguyên liệu của địa phương mình, tạo điều kiện cho bà con nông dân yên tâm sản xuất”.

Riêng tại huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam thực hiện 40 chuỗi liên kết sản xuất nông nghiệp trên tổng diện tích gần 1.000 héc ta, gồm lúa giống, rau củ quả và hoa màu, cây sen…Ông Nguyễn Chí Công, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Duy Xuyên cho rằng: Liên kết sản xuất không chỉ giúp nông dân được bao tiêu sản phẩm mà còn góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng cũng như khai thác tiềm năng đất đai, giúp duy trì sản xuất cả trong điều kiện thời tiết bất thường. “Thời gian qua, huyện tiếp tục triển khai các dự án liên kết sản xuất theo Nghị quyết 17 của HĐND tỉnh Quảng Nam. Vụ Đông xuân năm 2023-2024, các xã thị trấn tiếp tục triển khai 4 dự án liên kết là trồng Đinh Lăng, sản xuất lúa giống, trồng sen, tổng diện tích là 190 héc ta. Bên cạnh đó, các HTX và các tổ hợp tác đã chủ động liên kết với cá nhân, doanh nghiệp để sản xuất lúa giống hơn 100 héc ta nữa. Việc liên kết này gắn với sản xuất tập trung với sản phẩm chủ lực và hướng đến quản lý theo số vùng trồng đối với nông sản địa phương để tạo đầu ra ổn định và nâng cao thu nhập cho người nông dân, tránh tình trạng được mùa mất giá và được giá mất mùa”.

Thực hiện Nghị quyết số 17/2019 của HĐND tỉnh Quảng Nam, mấy năm nay, các ngành chức năng tỉnh Quảng Nam tập trung hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác và hộ nông dân đẩy mạnh liên kết sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm đem lại nhiều kết quả. Ông Ngô Tấn, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Quảng Nam cho biết: lớn mô hình liên kết sản xuất đều giúp nông dân tăng thêm từ 20% đến 35% giá trị kinh tế trên cùng một đơn vị. “Hàng năm, HĐND, UBND| tỉnh Quảng Nam cũng đã có kế hoạch phân bổ vốn cho các địa phương. Ngành nông nghiệp tập trung phấn đấu tất cả những sản phẩm nông nghiệp được sản xuất và đưa vào tham gia chuỗi liên kết là 30%. Đưa vào chuỗi liên kết, người nông dân cũng như các chủ thể ổn định trong tổ chức sản xuất, hỗ trợ về kỹ thuật, vật tư nông nghiệp. Chủ thể doanh nghiệp tham gia liên kết được đầu tư hỗ trợ một phần trang bị máy móc, thiết bị. Trong quá trình liên kết, hiện nay đã hình thành nên những sản phẩm OCOP. Các hộ nông dân cũng như Hợp tác xã đi theo chuỗi liên kết thấy được hiệu quả, đồng thời là kiểm soát được chất lượng sản phẩm và an toàn thực phẩm”./.