Pazêng t’ngay đâu, pr’loọng đong anoo Y Đêl Chim ặt đhị vel Anonh, chr’val ca noong k’tiếc Anông, chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam xoọc pr’hân bhrợ pa xang đong t’mêê xây đoọng t’pâh c’moo t’mêê. Đhr’nong đong ta bhrợ chr’năp 500 ức đồng, coh đêêc, pr’loọng đong k’rong k’miah lâh 300 ức đồng lâng vặ pa xoọng tơợ Ngân hàng Nông nghiệp lâng Pa dưr pa xơc vel bhươl. Anoo Chim xay moon, lalăm ahay, pr’loọng đong anoo năc pr’loọng đha rựt âng chr’val. Coh t’tun đâu, anoo bhrợ bh’rợ pa dưah cr’ay ha bh’năn coh chr’val, jưah bhrợ đăh ủy viên Ban mặt trận âng vel Anonh.

Anoo Y Đêl Chim truih, c’moo 2009, diic điêl anoo quyết định xăl 4 héc ta k’tiếc ha rêê đoọng choh tơơm cao su. Bơr pêê c’moo t’tun đêêc năc anoo băn k’roọc, jưah choh chứa đhị gâm âng crâng cao su. Jưah lâng đêêc, diic điêl anoo choh bhrợ ha roo ruộng, groong pa liêm bhươn đong đoọng choh rơ veh rơ đoong lâng pa zưm băn a tưch, xiêm… Vêy pa chô thu nhập, tr’mông tr’meh pr’loọng đong anoo r’dợ tệêm ngăn, c’moo 2014, diic điêl anoo pa câl hàng tạp hóa đhị đong. C’moo 2016, k’rong câl máy xát ha roo, zêệ a lắc, băn a’ọc.

Tước nâu kêi, pr’loọng đong anoo Y Đêl Chim ơy vêy crâng cao su 3 héc ta, cr’năn a’ọc vêy bêl tơợ 20 - 30 p’nong coh c’rọol lâng băn k’ha riêng a tưch, xiêm. Dâng zâp c’moo vêy pa chô k’nặ 200 ức đồng, n’đhơ căh lâh dal ha dợ cơnh lâng a noo năc rau choom hâng hơnh cơnh lâng c’rơ âng đay ơy pa zay bhrợ têng, z’lâh đha rựt: “Ađay dzợ p’niên, vêy c’rơ, pa zay bhrợ cha. Đươi cơnh đêêc năc lâh 1 c’moo ơy z’lâh đha rựt đanh mâng tước nâu kêi. Acu pa chăp xơợng, ha dang muy ng’đương tơợ rau zooi âng Nhà nước căh u zập, c’la day ting pa zay lâh mơ, vêy cơnh đêêc năc vêy liêm mâng lâh”.

Căh muy cha năc đha đhâm bhrợ cha choom, Y Đêl Chim dzợ pa zay lâng chính quyền vel đong, Bộ đội Biên phòng Anông zooi đhanuôr Cơ Tu bhrợ cha, pa chô bh’nơơn chr’noh chr’bêệt, pa liêm pa crêê đong xang, tang leh, zư lêy tệêm ngăn pr’ặt tr’mông đhanuôr vel bhươl. Zập tuần, anoo Chim đh’rưah lâng k’bhuh cha mêệt lêy âng Biên phòng Anông z’lâh crâng, chang k’ruung lướt cha mêệt lêy ca noong k’tiếc pa têệt bhlưa âng k’tiếc k’ruung pr’zơc Lào. Anoo Arất Đen, Trưởng cr’noon Anonh, chr’val Anông haanh deh anoo Y Đêl Chim: “Anoo Chim năc ma nuyh pa zay bhrợ cha, c’la đoo ma lêy choh bhrợ  cao su, pa câl hàng hóa, xát ha roo… Ađoo đâh zooi đhanuôr đha rựt, pa choom apêê cơnh bhrợ cha. Ađoo dzợ bhrợ Ban mật trận vel năc ơy đh’rưah lâng ban ngành xay moon zập c’lâng xa nay âng cấp piing đoọng ha đhanuôr xơợng bhrợ. C’la anoo cung năc điển hình bhrợ cha choom đoọng ha pêê coh đâu ting lêy bhrợ”.

Bh’rợ đha đhâm c’mor tơợp bhrợ cha đhị chr’hoong da ding ca coong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam ting ha dưr lâh mơ. Tơợ bh’rợ nâu ơy leh bấc đha đhâm c’mor bhrợ cha choom cơnh amoó Cor Thị Nghệ ặt đhị chr’val Gari lâng cr’noọ bh’rợ choh bhơi rơveh sạch; anoo Zơrâm Nhông cung ặt đhị chr’val Gari bhrợ cha choom tơợ choh crâng, b’băn, bhrợ bhươn; anoo Zơrâm Bheh đhị chr’val A Xan lâng cr’noọ bh’rợ b’băn, ch’choh…

Ting cơnh anoo Arất Hoàng, Bí thư Huyện Đoàn Tây Giang, đơn vị ơy t’bhlầng c’rơ bh’rợ xay moon, zooi zập đăh c’lâng xa nay đoọng pa dưr dal c’năl, pa choom cơnh bhrợ cha, zooi đha đhâm c’mor năl cơnh bhrợ cha. Pa bhlầng năc apêê cr’noọ bh’rợ bhrợ cha âng đha đhâm c’mor zêng pa têệt lâng cr’noọ bh’rợ pr’chấc p’niên Tây Giang pa zưm têy bhrợ têng vel bhươl t’mêê. Đoọng đha đhâm c’mor pa dưr bhrợ cha, t’bhưah apêê cr’noọ bhrợ liêm choom, bh’nơơn dal, Huyện Đoàn Tây Giang ơy tín chấp lâng Ngân hàng Chính sách Xã hội chr’hoong zooi đha đhâm c’mor bơơn vặ zên t’đui đoọng. Tước tơợp c’xêê 11/2023, pazêng đợ zên đoọng vặ đăh Đoàn đha đhâm c’mor chr’hoong k’đhơợng lêy năc lâh 63 tỷ đồng.

Anoo Arất Hoàng đoọng năl cớ, coh c’moo 2023, Huyện Đoàn ơy zooi 1.000 tơơm cha p‘lêê đoọng ha đha đhâm c’mor lưm k’đhap k’ra pa dưr kinh tế, zooi đơơng lâh 50 pr’zơc đha đhâm lướt pa bhrợ ooy apêê k’tiếc k’ruung lơơng…:“Zooi đha đhâm c’mor pa dưr pr’ặt tr’mông, pa xiêr đha rựt đanh mâng ta luôn bơơn Huyện Đoàn pa ghit. C’moo đâu, Huyện Đoàn ơy zooi bấc m’ma tơơm chr’noh cơnh pih bhung, pih vinh…; zooi m’ma xiêm đoọng ha pêê đha đhâm c’mor băn, pa dưr pr’ặt tr’mông. Ting cơnh bh’nơơn cha mêệt lêy c’moo 2023, đợ pr’loọng âng đoàn viên đha đhâm c’mor bơơn zooi zêng z’lâh đha rựt. Rơơm apêê pr’zơc bhrợ pa liêm, pa dưr lâh mơ dzợ đoọng z’lâh đha rựt đanh mâng, oọ đơc vaih đhr’năng dưr đha rựt cớ”./.

Y Đêl Chim – thanh niên Cơ Tu sản xuất giỏi

Tại xã biên giới Anông, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam, anh Y Đêl Chim là điển hình thanh niên thành công từ trồng rừng và chăn nuôi. Từ mô hình kinh tế tổng hợp mỗi năm cho thu nhập gần 200 triệu đồng, cuộc sống gia đình anh không chỉ thoát được nghèo mà còn vươn lên khá giả. 

Những ngày này, gia đình anh Y Đêl Chim ở thôn Anonh, xã biên giới Anông, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đang khẩn trương hoàn thiện ngôi nhà mới xây rộng rãi, khang trang để kịp đón năm mới. Ngôi nhà trị giá 500 triệu đồng, trong đó, gia đình tích cóp được hơn 300 triệu đồng và vay thêm Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. Anh Chim chia sẻ, trước đây, gia đình anh là hộ nghèo của xã. Về sau, anh tìm được công việc Thú y tại xã, kiêm nhiệm ủy viên Ban mặt trận thôn Anonh.

Anh Y Đêl Chim kể, năm 2009, vợ chồng anh quyết định chuyển đổi 4 héc ta đất làm nương rẫy sang trồng cây cao su. Sau vài năm, anh tiếp tục đầu tư nuôi bò, trồng xen canh cây dứa dưới tán rừng cao su. Cùng với đó, vợ chồng anh cải tạo diện tích ruộng trồng lúa nước, đầu tư làm rào quanh vườn trồng rau, củ, quả và kết hợp nuôi gà... Có thu nhập, cuộc sống dần ổn định, năm 2014, vợ chồng anh mở một quầy tạp hóa nhỏ tại nhà. Năm 2016, gia đình đầu tư thêm máy xay xát, nấu rượu, nuôi heo.

Đến nay, gia đình anh Y Đêl Chim đã có rừng cao su 3 héc ta, đàn heo bình quân từ 20 - 30 con và hàng trăm con gà, vịt. Bình quân thu nhập mỗi năm gần 200 triệu đồng chưa phải đã cao nhưng anh luôn tự hào về nghị lực vươn lên thoát nghèo của vợ chồng mình: “Mình có sức trẻ, tự thân vươn lên để xây dựng kinh tế gia đình. Bởi vậy, chỉ sau 1 năm ra riêng mình thuộc diện hộ nghèo, năm sau xin thoát nghèo liền. Mình nghĩ, nếu trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước, cuộc sống nghèo mãi thôi. Bản thân mình phải nỗ lực, cố gắng vượt khó, có như thế mới bền vững được”.   

Không chỉ là thanh niên điển hình trong phát triển kinh tế, Y Đêl Chim còn tích cực cùng chính quyền địa phương, Bộ đội Biên phòng Anông hỗ trợ bà con Cơ Tu làm ăn, thu hoạch mùa màng, tham gia công tác an ninh trật tự. Hàng tuần, anh Chim cùng Đội tuần tra Biên phòng Anông băng rừng, lội suối đi tuần tra an ninh biên giới tại vùng giáp ranh với nước bạn Lào. Anh Arất Đen, Trưởng thôn Anonh, xã Anông dành những lời thiện cảm như này cho Y Đêl Chim: “Anh Chim là một điển hình tự thân lập nghiệp, chăn nuôi, trồng trọt, buôn bán, rồi xát lúa… Anh sẵn sàng giúp đỡ bà con nghèo, gặp khó, tận tình bày vẽ bà con cách làm ăn. Với cương vị là Ban mặt trận thôn, anh Chim cùng ban ngành trong thôn tuyên truyền chính sách, chủ trương cấp trên đến bà con. Bản thân anh là một điển hình vượt khó làm kinh tế giỏi để bà con Cơ Tu ở đây học hỏi, làm theo”.

Phong trào thanh niên khởi nghiệp tại tại huyện miền núi Tây Giang, tỉnh Quảng Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ. Từ phong trào này đã xuất hiện nhiều điển hình thanh niên làm kinh tế giỏi như chị Cor Thị Nghệ ở xã Gari với mô hình trồng rau sạch; anh Zơ râm Nhông ở xã Gari với mô hình kinh tế VACR hay anh Zơrâm Bheh ở xã Axan với mô hình chăn nuôi gia súc, gia cầm...

Theo anh Arất Hoàng, Bí thư Huyện Đoàn Tây Giang, đơn vị đã đẩy mạnh công tác tư vấn, hỗ trợ thông tin, nâng cao kiến thức, tập huấn kỹ năng giúp thanh niên mạnh dạn khởi nghiệp, lập nghiệp. Đặc biệt, các mô hình phát triển kinh tế trong thanh niên đều gắn với phong trào Tuổi trẻ Tây Giang chung tay xây dựng Nông thôn mới. Để thanh niên phát triển kinh tế, mở rộng các mô hình sản xuất, Huyện đoàn Tây Giang đã tín chấp với Ngân hàng Chính sách Xã hội huyện hỗ trợ thanh niên tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi. Đến đầu tháng 11/2023, tổng dư nợ vốn vay ủy thác qua kênh Đoàn thanh niên quản lý là hơn 63 tỷ đồng.

Anh Arất Hoàng cho biết thêm, trong năm 2023, Huyện đoàn đã hỗ trợ 1.000 cây ăn quả cho thanh niên khó khăn phát triển kinh tế, hỗ trợ đưa hơn 50 bạn trẻ đi xuất khẩu lao động tại các nước...: “Hỗ trợ thanh niên phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững luôn được Huyện Đoàn chú trọng. Năm nay, Huyện Đoàn đã hỗ trợ các loại giống cây trồng như cây bưởi da xanh, cam vinh...; hỗ trợ giống vịt xiêm tạo điều kiện cho các hộ thanh niên khó khăn có điều kiện phát triển kinh tế. Theo kết quả rà soát năm 2023, các hộ đoàn viên thanh niên được hỗ trợ đều thoát nghèo. Hy vọng các bạn trẻ duy trì mô hình, phát triển hơn nữa để thoát nghèo bền vững, tránh tình trạng tái nghèo”./.