Đhị đâu, t’mooi bơơn năl pr’ăt tr’mông coh miệt vườn, cha đợ ch’na đha hum yêm lâng ta mêệng xơợng t’ruih grơơ nhool âng đhăm k’tiêc Tầm Vu.

Zr’lụ du lịch crâng đac Nang măng cụt 100 c’moo đanh ăt đhị K’kir lịch sử - văn hóa cấp k’tiêc k’ruung Chiến Thắng Tầm Vu doó lâh ch’ngai. Zr’lụ du lịch n’nâu bhưah k’noọ 3ha prang c’moo t’viêng liêm gâm ngut tơơm n’loong lâng ta luôn xơợng pr’hay a chịm xul. T’cooh Tám Tấn (Nguyễn Văn Tấn), c’la âng Zr’lụ du lịch tr’đăn, dâng c’moo 1920, vêy bâc ma nưih tơợ miệt vườn Tiền Giang đơơng m’ma chr’noh măng cụt tươc đhăm k’tiêc n’nâu. Bha bhươp t’cooh Tấn âi pay câl 11 t’nơơm chr’noh coh nang chr’noh đong. Lâh muy thế kỷ ha nua,  đhị apêê g’luh boo đhí, p’răng xơơt lâng râu chiến tranh, đhị đâu dzợ 2 t’nơơm măng cụt đanh lâh 100 c’moo ga măc ma bhuy: “Bơr tơơm măng cụt n’nâu nâu câi dap lêy tơợ bêl adich abhươp choh năc lâh 100 c’moo đanh. Nâu đoo bơr tơơm ga măc bhlâng coh nang chr’noh âng cu. Đhị bơr g’luh chiến tranh bom zr’lâc, cha răh k’zriic năc bơr tơơm măng cụt n’nâu zêng crêê bhrêy tăh tu bom, cha răh n’đhang công dzợ ma mông. Ca conh cu lêy tơơm n’nâu mă ăt ma mông lâng đhr’năng plêêng k’tiêc coh đâu tu cơnh đêêc tơợ bơr tơơm măng cụt tr’nơơp n’nâu ca conh cu vêy ha dợ choh t’bhưah pa lưch  prang nang chr’noh n’nâu”.

Bâc c’moo ha nua, apêê lang coh pr’loọng đong t’cooh Tám Tấn tr’xin bhrợ t’bâc lâh 200 t’nơơm măng cụt đoọng choh prang zr’lụ nang. Lâh 2 tơơm măng cụt lâh 100 c’moo đanh, xooc coh nang vêy bâc tơơm măng cụt âi 40, 50 c’moo đanh. Đăn đâu, t’cooh Tám Tấn dzợ choh p’xoọng k’noọ 200 t’nơơm bhơc Tiến Cường lâng 70 t’nơơm sầu riêng Ri6.  Apêê râu t’nơơm n’nâu zêng bơơn t’cooh choh ting c’lâng hữu cơ, doó đươi z’nươu hóa học.

T’cooh Tám Tấn moon, zâp c’moo, t’cooh bơơn pay 15 tấn măng cụt, 2 tấn bhơc tơợ zr’lụ nang chr’noh đong. Đhêêng cơnh bơr tơơm măng cụt lâh 100 c’moo đanh, zâp t’nơơm vêy bơơn lâh 300 kg p’lêê. Đợ p’lêê măng cụt bơơn tơợ bơr tơơm măng cụt n’nâu vêy n’căr c’đă, doó lâh bâc cr’liêng lâng u ngam bă.

Nang chr’noh trọ p’lêê bêl moot hân noo cơnh lâng bha lâng năc 2 tơơm măng cụt k’ha riêng c’moo đang âng t’cooh Tám Tấn âi t’đang t’pâh đha nuôr lâng t’mooi âi looih tươc nang chr’noh cha ơh bêl  x’ría tuần tơợ đêêc âi bhrợ  pa dưr coh cr’noọ t’cooh bhrợ du lịch crâng đac.

Moot m’pâng c’moo 2023, t’cooh Tám Tấn âi bhrợ pa dưr nang chr’noh cha p’lêê âng đay dưr vaih đhị lươt la lêy cha ơh cơnh lâng đh’nơc năc Zr’lụ du lịch crâng đac Nang măng cụt 100 c’moo đanh. Lâh 2 c’moo moot bhrợ têng, Zr’lụ du lịch n’nâu t’đang t’pâh đợ t’mooi tươc ting t’ngay ting bâc. T’mooi tươc đâu năc choom pêêh pay zâp râu p’lêê, cha ơh văn nghệ, chup cha nup, boọ ra kit, bơơ a xiu coh apêê z’rooh đac đhị nang chr’noh…, đh’rưah lâng cha ộm đợ ch’na đh’năh đha hum yêm cơnh  gỏi a tưch măng cụt, a xiu chiên xù, a xiu ch’ruôh boh, ca rô uh lâng p’lêê ch’liêu…

Cơnh lâng z’hai g’lăng k’noọ 30 c’moo bhrợ bh’rợ thuyết minh đhị k’kir lịch sử - văn hóa câp k’tiêc k’ruung Chiến thắng Tầm Vu, t’cooh Tám Tấn dzợ bhrợ t’vaih râu liêm pr’hay ha t’mooi tươc la lêy bêl xay truih dợ t’ruih văn hóa, lịch sử p’têêt lâng đhăm k’tiêc âng t’cooh xooc ăt ma mông. Anoo Nguyễn Văn Duy, t’mooi tươc tơợ thành phố Hồ Chí Minh xay truih: “Ch’na đh’năh năc pa bhlâng yêm lâng bơơn a dêy Tám c’la nang chr’noh xay truih đoọng xơợng đợ t’ruih ooy g’luh zêl pruh a râp abhuy âng đha nuôr hêê lâng râu chr’năp bhlâng năc đoo 2 tơơm măng cụt đanh lâh 100 c’moo”.

Pr’căn Phạm Thị Thùy Dung, Bí thư Đảng ủy chr’val Thạnh Xuân đoọng năl, chr’val xooc k’rong pa dưr pr’đơợ âng vêêl đong đoọng pa dưr ha rêê đhuôch, công nghiệp công cơnh du lịch crâng đac miệt vườn. Cơnh lâng Zr’lụ du lịch crâng đac Nang măt cụt 100 c’moo đanh, vêêl đong xooc t’đang k’đươi apêê ngành, doanh nghiệp p’têêt pa zum, zooi đoọng pa dưr k’rơ pr’đhang du lịch n’nâu: “K’noọ tươc azi vêy p’too moon apêê pr’loọng đha nuôr đăn đêêc t’bhlâng bhrợ pa dưr muy pr’đhang du lịch crâng đac miệt vườn xay truih đợ bh’nơơn chr’noh chr’bêêt moon năc bh’nơơn la lay âng Thạnh Xuân, đhị nang ch’noh du lịch n’nâu năc đoọng p’têêt pa zum câl đươi bh’nơơn âng vêêl đong lâng lâh mơ cớ năc coh vêêl đong zi vêy vaih muy pr’đhang bh’rợ tr’haanh liêm choom ooy du lịch crâng đac, đoọng đhị đêêc pa dưr tr’mông tr’meh, ha dử dal pr’ăt tr’mông âng đha nuôr”.

Đhăm k’tiêc Tầm Vu ăt đhị chr’val Thạnh Xuân, thành phố Cần Thơ tơợ đanh bơơn bâc ngai năl tươc, tu coh đâu năc ting dưr vaih 4 g’luh tuh zêl đhị apêê tơơp c’moo zêl pruh a râp Pháp (1946-1948). Coh đêêc, choom p’ghit năc coh g’luh zêl tuh g’luh 4, quân lâng đha nuôr âi k’rong pay 1 khẩu pháo 105 ly g’luh tr’nơơp coh prang k’tiêc, bhrợ chr’va prang chiến trường Đông Dương bêl đêêc ahay.

T’cooh Tám Tấn xooc k’noọ đơc vêy bhrợ pa zum lâng apêê nang chr;noh đăn toor đêêc pa zum têy bhrợ t’vaih muy bha nụ du lịch crâng đac miệt vườn p’têêt lâng lịch sử, văn hóa coh vêêl đong, coh đêêc vêy K’kir lịch sử - văn hóa câp k’tiêc k’ruung Chiến thắng Tầm Vu.

Cơnh lâng loom luônh âng muy cha năc đha nuôr chăp kiêng vêêl đong, t’cooh Tám Tấn xooc ting t’ngay pa dưr đhị đâu dưr vaih đhị p’têêt pa zum bhlưa lang a hay lâng xooc đâu, bhlưa crâng ca coong lâng acoon ma nưih bhrợ t’vaih bh’rợ chơơc bơơn năl chr’năp pr’hay ha t’mooi ch’ngai đăn./.

VỀ TẦM VU NGẮM 2 CÂY MĂNG CỤT HƠN 100 NĂM TUỔI

Nằm giữa vùng quê yên bình của xã Thạnh Xuân, thành phố Cần Thơ (thuộc huyện Châu Thành A, tỉnh Hậu Giang cũ), Khu du lịch sinh thái Vườn măng cụt 100 năm tuổi không chỉ là điểm đến hấp dẫn bởi không gian xanh mát, cây trái sum suê mà còn mang đậm dấu ấn thời gian với hai cây măng cụt hơn trăm tuổi kiên cường vượt qua bom đạn chiến tranh. Nơi đây, du khách được trải nghiệm cuộc sống miệt vườn, thưởng thức đặc sản dân dã và lắng nghe những câu chuyện lịch sử hào hùng của vùng đất Tầm Vu anh hùng.

Khu du lịch sinh thái Vườn măng cụt 100 năm tuổi nằm cách Di tích lịch sử- văn hóa cấp quốc gia Chiến thắng Tầm Vu không xa. Khu du lịch này rộng gần 3ha quanh năm xanh mát bóng cây và luôn rộn rã tiếng chim. Ông Tám Tấn (Nguyễn Văn Tấn), chủ nhân của Khu du lịch kể, khoảng năm 1920, có những thương lái từ miệt vườn Tiền Giang mang cây giống măng cụt đến vùng đất này. Ông ngoại ông Tấn đã mua 11 cây trồng trong vườn nhà. Hơn một thế kỷ qua, trước những đợt thiên tai và tàn phá của chiến tranh, nơi đây còn lại 2 cây măng cụt hơn trăm năm tuổi sừng sững vươn cao:“Hai cây măng cụt này giờ tính cái mốc ông bà trồng là hơn 100 năm tuổi, đây là hai cây cổ thụ nhất trong vườn tôi. Qua hai cuộc chiến tranh bom cày, đạn xới thì hai cây măng cụt này nó bị vết tích về đạn, bom nhưng mà vẫn sống. Ba tôi thấy cây này chịu đựng được thổ nhưỡng và khí hậu nơi đây và có sức sống mãnh liệt nên từ hai cây măng cụt đầu dòng này ba tôi mới nhân ra trồng hết khu vườn này.”

Bao năm qua, các thế hệ trong gia đình ông Tám Tấn từng bước nhân giống ra hơn 200 cây măng cụt để trồng khắp khu vườn. Ngoài 2 cây măng cụt hơn 100 năm tuổi, hiện trong vườn có rất nhiều cây măng cụt 40, 50 năm tuổi. Gần đây, ông Tám Tấn còn trồng thêm gần 200 cây chôm chôm Tiến Cường và 70 cây sầu riêng Ri6. Các loại cây này đều được ông trồng theo hướng hữu cơ, không phân thuốc hóa học.

Ông Tám Tấn cho biết, mỗi năm, ông thu hoạch được 15 tấn măng cụt, 2 tấn chôm chôm từ khu vườn nhà mình. Riêng hai cây măng cụt hơn 100 năm tuổi, mỗi cây cho sản lượng hơn 300kg trái. Những trái măng cụt thu hoạch từ hai cây măng cụt này có vỏ mỏng, ít hạt và vị ngọt thanh.

Vườn cây trái trĩu quả khi vào mùa với điểm nhấn là 2 cây măng cụt trăm năm tuổi của ông Tám Tấn đã thu hút bà con và khách thân quen đến vườn chơi dịp cuối tuần từ đó đã khơi gợi trong ông ý tưởng làm du lịch sinh thái.

Vào giữa năm 2023, ông Tám Tấn đã mạnh dạn phát triển vườn cây ăn trái của mình thành điểm du lịch với tên gọi Khu du lịch sinh thái Vườn măng cụt 100 năm tuổi. Hơn 2 năm đi vào hoạt động, Khu du lịch này thu hút lượng du khách tìm đến ngày một đông. Khách đến đây có thể hái các loại trái cây, sinh hoạt văn nghệ, chụp ảnh lưu niệm, bơi xuồng, bắt cá được thả nuôi tự nhiên trong các mương vườn…, đồng thời thưởng thức các món ăn đặc sản, đậm chất đồng quê như gỏi gà măng cụt, cá tai tượng chiên xù, cá lóc đồng nướng trui, cá rô đồng kho trái giác…

Với kinh nghiệm gần 30 năm làm thuyết minh viên tại Di tích lịch sử- văn hóa cấp quốc gia Chiến thắng Tầm Vu, ông Tám Tấn còn tạo sự thích thú cho du khách đến tham quan khi kể những câu chuyện văn hóa, lịch sử gắn với vùng đất mà ông đang sinh sống. Anh Nguyễn Văn Duy- du khách đến từ thành phố Hồ Chí Minh bộc bạch: “Đồ ăn thì rất là ngon và được chú Tám chủ vườn kể cho nghe những câu chuyện về lịch sử hai cuộc kháng chiến rất tự hào của nhân dân ta và cái điểm ấn tượng nhất chắc chắn là 2 cây măng cụt hơn 100 năm tuổi này rồi. ”

Bà Phạm Thị Thùy Dung- Bí thư Đảng ủy xã Thạnh Xuân cho biết, xã đang tập trung phát huy nguồn lực, tiềm năng của địa phương để phát triển nông nghiệp, công ngiệp cũng như du lịch sinh thái miệt vườn. Đối với Khu du lịch sinh thái Vườn măng cụt 100 năm tuổi, địa phương đang kêu gọi các ngành, doanh nghiệp liên kết, hỗ trợ để phát triển mô hình du lịch này. “Sắp tới thì chúng tôi sẽ vận động các hộ dân xung quanh cố gắng xây dựng được một mô hình du lịch sinh thái miệt vườn giới thiệu những nông sản gọi là đặc trưng của Thạnh Xuân, thông qua vườn du lịch này để kết nối tiêu thụ nông sản cho địa phương và hơn hết là ở địa phương mình sẽ có một mô hình tiêu biểu, hiệu quả về du lịch sinh thái để qua đó phát triển kinh tế, nâng cao đời sống người dân”.  

Địa danh Tầm Vu nằm ở xã Thạnh Xuân, thành phố Cần Thơ từ lâu được nhiều người biết đến, bởi nơi đây từng diễn ra 4 trận đánh lớn trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp (1946-1948). Trong đó, đáng chú ý là trong trận đánh lần thứ 4, quân dân ta đã tịch thu được 1 khẩu pháo 105 ly lần đầu tiên trong cả nước, làm vang dội khắp chiến trường Đông Dương lúc bấy giờ.   

Ông Tám Tấn đang ấp ủ ý tưởng kết hợp với những nhà vườn xung quanh chung tay hình thành một xóm du lịch sinh thái miệt vườn gắn với lịch sử, văn hóa ở địa phương, trong đó có Di tích lịch sử- văn hóa cấp quốc gia Chiến thắng Tầm Vu.

Với tâm huyết của một người nông dân yêu quê hương, ông Tám Tấn đang từng bước biến nơi đây thành điểm kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa thiên nhiên và con người  tạo nên hành trình trải nghiệm đầy ý nghĩa cho du khách gần xa./.