Bhrợ t’vaih bh’rợ looih rao têy ha p’niên k’tứi

Apêê pa chăp ch’mêêt lêy âi xay moon, rao têy năc bh’rợ âng buôn lâng liêm choom bhrợ pa xiêr bh’rợ crêê apêê cr’ay trơơi boọ coh p’niên k’tứi. Rao têy zooi cha groong râu trơơi boọ âng apêê cr’ay cơnh ca ay đh’mâl, ca ay măt bhrôông lâng bâc cr’ay trơơi boọ n’lơơng. Tu p’niên k’tứi đơc đoọng bâc cr’chăl ăt bhrợ đh’rưah coh prang c’moo học tu cơnh đêêc bh’rợ pa choom p’niên looih rao tay năc pa bhlâng chr’năp, pa bhlâng năc bêl ra văng cha cha, xang bêl ca xêêr đh’mâl lâng xang bêl lươt pr’noong.

Pa choom đọong ha p’niên cơnh rao têy u crêê

Ha dang p’niên k’tứi năc rao têy căh liêm năc căh vêy choom cha groong cr’ay. P’niên k’tứi choom rao têy crêê cơnh ting cơnh pa choom đhị cr’chăl hăt bhlâng 20-30 giây lâng xà phòng c’chêêt khuẩn lâng đac ch’ngaach.

Pa choom đoọng p’niên ng’cơnh k’ooh lâng cheh crêê cơnh

Virus đh’mâl ăt trơơi coh gr’vơh gr’vơi, coh cr’choh bêl vêy ngai cheh căh câ k’ooh. Ca conh ca căn năc pa choom đoọng ha p’niên năl za đêr moh boop bêl cheh căh câ k’ooh lâng khăn bha ar, lâng loom chr’kiêng têy âng đay. Muy đong pa chăp ch’mêêt lêy đăn đâu xay moon, zâp ngai zêng za đêr moh boop lâng tr’pang têy n’đhang nâu đoo năc bh’rợ looih căh liêm crêê, buôn trơơi boọ cr’ay ooy apêê n’lơơng.

Pa choom đoọng p’niên oó lâh c’têêl măt, t’luôch moh, boop âng đay

Ha dang p’niên crêê gợ ma nưih ca ay đh’mâl, apêê crêê cr’ay trơơi boọ n’lơơng, xang n’năc gợ cớ ooy măt, moh, boop âng đay năc virus buôn trơơi boọ ooy a chăc đhị bâc chu crêê gợ cơnh đêêc.

Muy bơr cr’ay trơơi boọ cơnh ca ay măt bhrôông công buôn trơơi bêl p’niên crêê gợ ooy muy pr’đươi âi crêê ma nưih ca ay gợ, xang n’năc c’têêl măt đay.

P’too moon p’niên căh đươi dua pr’đươi ly tách đh’rưah lâng pr’zơc

P’niên k’tứi buôn kiêng đươi dua apêê chr’ơh âng đay kiêng lâng ly tách đh’rưah lâng pr’zơc. N’đhang căh choom đươi dua đh’rưah pr’đươi ha bh’rợ cha ộm lâng pr’zơc, pa bhlâng năc coh hân noo cha kêêt buôn vaih apêê pr’luh cr’ay c’lâng pr’hơm. Virus lâng vi khuẩn buôn trơơi đhị ha vi, ca conh ca căn choom pa choom đoọng ha ca coon năl cơnh g’đach. Lâh n’năc, đoọng cha groong cr’ay liêm choom, năc choom tiêm zâp liều văc xin, xơợng đươi crêê cơnh pa choom đoọng n’lơơng âng cơ quan chức năng lâng nhà trường coh ting đhr’năng pr’đơợ học tập, ăt cha ơh liêm ghit, ca conh ca căn choom k’đhơợng nhâm ha p’niên:

- Cha bâc ch’na yêm lâng cha chô ha chăc, ộm pa zâp đac zooi ha c’rơ zêl cr’ay âng p’niên k’rơ mă zêl cr’ay đh’mâl lâng apêê cr’ay trơơi boọ n’lơơng.

- Đơc đoọng cr’chăl p’niên tă p’răng zâp t’ngay 10-15 phút,  cha ộm zâp apêê vitamin cơnh vitamin C, D, c’bhuh B… liêm glăp đoọng pa dưr c’rơ cha groong cr’ay ha p’niên.

- P’too moon p’niên p’gơt cha ơh zâp t’ngay, oó lâh tơt đanh, tơt lêy la lâh đanh đhị màn hình lâng apêê pr’đươi công nghệ điện tử.

- Choom k’đhơợng nhâm p’niên bêch zâp, k’đươi p’niên lươt bêch crêê cr’chăl căh muy zooi p’niên k’tứi bhreh k’rơ năc dzợ zooi p’niên choom học bêl coh trường; đh’rưah lâng cha groong apêê bh’rợ huông lêt lâng trầm cảm coh ruuh p’niên xa dơơr./.

Những thói quen bảo vệ trẻ trước các bệnh truyền nhiễm

Dạy trẻ những thói quen đơn giản hằng ngày có thể giúp phòng tránh một số bệnh truyền nhiễm như nhiễm trùng đường hô hấp viêm phổi phế quản, viêm phổi, cúm A/B), tay chân miệng, sốt virus, nhiễm trùng đường ruột... Mặc dù cha mẹ không thể bảo vệ trẻ khỏi hoàn toàn các bệnh lây nhiễm qua hô hấp nhưng vẫn có thể giúp trẻ phòng bệnh bằng cách hướng dẫn cho trẻ những thói quen tốt dưới đây.

Tạo thói quen rửa tay cho trẻ

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, rửa tay là biện pháp đơn giản và rất hiệu quả làm giảm việc mắc các bệnh truyền nhiễm ở trẻ em tuổi đi học. Rửa tay giúp ngăn ngừa sự lây lan của các bệnh thông thường như cảm lạnh, cảm cúm, đau mắt đỏ và nhiều bệnh lây nhiễm khác. Vì trẻ em dành nhiều thời gian sinh hoạt với nhau trong suốt năm học nên việc dạy trẻ thói quen tự giác rửa tay là rất cần thiết, nhất là trước khi ăn, sau khi hỉ mũi và sau khi sử dụng phòng vệ sinh.

Dạy cho trẻ cách rửa tay đúng cách  

Nếu trẻ chỉ rửa tay sơ qua thì không mang lại hiệu quả phòng bệnh. Trẻ em nên rửa tay đúng cách theo hướng dẫn trong ít nhất 20 - 30 giây bằng xà phòng diệt khuẩn và nước sạch. 

Hướng dẫn trẻ cách ho và hắt hơi đúng cách

Virus cúm lan truyền trong không khí tồn tại trong các giọt nước bọt khi ai đó hắt hơi hoặc ho. Cha mẹ hãy dạy cho trẻ biết cách che mũi miệng khi hắt hơi hoặc ho bằng khăn giấy; ho và hắt hơi vào vị trí bên trong khuỷu tay của mình. Một nghiên cứu gần đây cho thấy, hầu hết mọi người đều che mũi miệng bằng chính bàn tay nhưng ra đây là một thói quen không tốt, có thể lây bệnh cho người khác.

Hướng dẫn trẻ tránh chạm tay vào mắt, mũi, miệng của mình

Nếu trẻ chạm tay vào người bị cảm cúm, người mắc các bệnh lây nhiễm khác, sau đó chạm vào mắt hoặc mũi, miệng của mình thì virus có thể xâm nhập cơ thể qua những lần tiếp xúc như vậy.

Một số bệnh lây nhiễm như đau mắt đỏ cũng có thể lây truyền khi trẻ chạm vào một vật đã được sờ, tiếp xúc bởi người bị đau mắt đỏ, rồi sau đó chạm tay vào mắt của mình.  

Khuyên trẻ không chia sẻ đồ dùng và ly tách với bạn bè

Theo tự nhiên, trẻ em thích chia sẻ các món đồ chơi yêu thích và ly tách với bạn bè. Nhưng không nên chia sẻ đồ dùng cho việc ăn uống với bạn bè, đặc biệt, trong mùa lạnh phổ biến các dịch bệnh hô hấp lưu hành. Vi rút và vi khuẩn dễ dàng truyền qua nước bọt, cha mẹ nên dạy cho con biết phòng tránh. Ngoài ra, để phòng bệnh hiệu quả, nên tiêm đủ liều vắc xin, tuân thủ các hướng dẫn khác theo yêu cầu của cơ quan chức năng và nhà trường trong từng tình huống học tập hay sinh hoạt cụ thể, phụ huynh hãy đảm bảo cho trẻ: 

- Ăn nhiều thực phẩm lành mạnh và bổ dưỡng, bù đủ nước giúp cho hệ thống miễn dịch trẻ mạnh khỏe chống lại cảm lạnh, cảm cúm và các bệnh lây nhiễm khác.

- Dành thời gian cho trẻ tiếp xúc ánh nắng hàng ngày 10-15 phút, bù đủ các vitamin thiết yếu như vitamin C, D, nhóm B… hợp lý nhằm tăng cường miễn dịch cho trẻ./.

- Khuyến cáo trẻ tăng vận động hàng ngày, tránh ngồi lâu, ngồi quá nhiều trước màn hình và say sưa với các thiết bị công nghệ điện tử.

- Cần đảm bảo cho trẻ ngủ đủ giấc, yêu cầu trẻ em đi ngủ có thể là một thách thức đặc biệt cho trẻ em tuổi đi học, nhưng điều này không chỉ quan trọng để giữ trẻ khỏe mạnh mà còn giúp trẻ em tuổi đi học tập trung học tốt khi ở trường; đồng thời ngăn ngừa các nguy cơ rối loạn hành vi và trầm cảm ở tuổi thanh thiếu niên./.