M’pâng thế kỷ ơy lâh, cr’noọ ooy Chiến dịch Hồ Chí Minh dzợ ghít coh acọ abục âng apêê chiến sĩ cách mạng ơy ting pâh pazêng g’luh zâl arọp abhuy n’nâu năc lâng rau tr’haanh bấc lâh mơ.

Năc ơy 50 c’moo ha dzợ ooy g’luh zâl arọp đhị poong Tân Cảng (nâu cơy năc zung Sài Gòn) dzợ ghít coh acọ abục âng cựu binh bêl ahay - t’cooh Đinh Giảng Hiếu, xoọc năc Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ truyền thống kháng chiến thành phố Thủ Đức, TP HCM - muy coh pazêng manuyh ting pâh zâl arọp.

Xoọc đêêc, đơn vị âng đoo năc Tiểu đoàn 4, xoọc pa bhrợ coh Thủ Đức vêy ta pazao đoọng bh’rợ năc coh ha bu t’ngay 27/4 tước zâl arọp đhị zung Tân Cảng. Lâng cr’noọ bh’rợ n’năc, cấp m’piing ta đang moon, xang bêl penh súng k’dâng 3 giờ ra diu, bhrợ h’cơnh ooy năc bơơn zư lêy zung tước 8 giờ ra diu t’ngay 28/4. Ha dợ coh rau la lua cậ tước t’ngay 30/4, bộ đội bha lâng năc ha dợ bơơn tước ooy zr’lụ Thủ Đức.

Zâl arọp coh đhr’năng crêê arọp ga ving zập n’đăh, tước 8 giờ ra diu t’ngay 28/4, arọp năc tơớp văl zâl coh c’lâng đác, coh k’tiếc, coh plêệng, tàu chiến tơợ Tân Cảng dưr penh ooy đhị ahêê k’đhơợng lêy, pháo binh coh Thành Tuy Hạ - Cát Lái công penh lâng zập c’bhuh trực thăng công penh cha răh cr’bhum ooy zr’lụ ahêê k’đhơợng zư. T’cooh Hiếu hay cớ:

“Ha dum n’năc vêy xa nay ta đang moon pa chô pazêng Tiểu đoàn đoọng pa xiêr rau chêệt bil, hân đhơ cơnh đêêc azi năc lâh arọp ga ving, năc ng’kiêng dưr chô công căh dzợ choom. Tu cơnh đêêc, Trung đội zi vêy ta k’dua năc đương zâl arọp, đoọng bấc apêê coh Tiểu đoàn bơơn pa chô liêm choom. Xoọc đêêc năc 7 giờ ha dum, Trung đội zi năc tước ooy chùa Kỳ Quang, lâng t’bhlâng ắt zâl arọp coh đêêc. Chi bộ ơy xay moon nghị quyết zập ngai zêng zâl arọp tước pr’hơơm x’rịa”.

Coh pazêng t’ngay x’rịa âng chiến dịch, hân đhơ crêê ta zâl pa hư bấc năc arọp dzợ chô k’rong lâng g’rooh moon năc t’bhlâng đương zâl đoọng pa xiêr đhr’năng tước tuh zâl âng quân hêê. N’đăh Tây Bắc Sài Gòn, căn cứ Đồng Dù năc vêy quân đội Việt Nam Cộng hoà bi cơnh “ g’riing nam păn griing” năc ahêê ơy zâl t’bil lơi đoọng moot ooy m’pâng Sài Gòn.

Lâng rau c’rơ tước tuh zâl âng quân giải phóng, ha dum t’ngay 28/4, Bộ Tư lệnh Chiến dịch ta đang moon ha pazêng quân đh’rưah dưr zâl coh ra diu t’ngay 29/4. Xay bhrợ cơnh ta đang moon gung dưr, Quân đoàn 3 (Bình đoàn Tây Nguyên) vêy ta pazao đoọng bh’rợ tước zâl arọp n’đăh Tây Bắc Sài Gòn. Cr’noọ xa nay bha lâng năc zâl t’bil arọp đương goon coh căn cứ Đông Dù (Củ Chi). T’cooh Trần Minh Chính, cựu chiến binh TP.HCM hay cớ: coh cr’chăl n’năc ahay ađoo năc sinh viên đại học l’lăm bêl lướt bộ đội:

“Acu năc sinh viên học xang c’moo tr’nơớp âng Đại học Bách khoa, lướt bộ đội coh t’ngay 26/8/1970 lâng tơợ đêêc năc ting Sư đoàn 320, lướt zâl arọp coh Quảng Trị xang n’năc tước ooy Tây Nguyên lâng tơợ Tây Nguyên tước ooy Buôn Ma Thuột, xang n’năc tước giải phóng Sài Gòn. T’ngay 19/4/1975, acu vêy ta đoọng moot Đảng đhị crâng Củ Chi xang n’năc tước zâl arọp coh g’luh x’rịa đhị Đồng Dù - Củ Chi. Sư đoàn âng zi năc coh t’ngay 29/4 bơơn giải phóng Đồng Dù - Củ Chi. Xang n’năc muy bơr n’đăh tước ooy Sài Gòn, ha mơ dzợ năc ăt coh căn cứ”.

Mơ 5 giờ zâl aropj, quân hêê năc ơy zâl t’bil pazêng Sư đoàn 25 âng quân đội Việt Nam Cộng hoà coh căn cứ Đồng Dù. Zr’lụ nhâm mâng pa bhlâng ăt n’đăh Tây Bắc Sài Gòn crêê ahêê zâl t’bil coh t’ngay 29/4, bhrợ t’vaih rau liêm buôn đoọng ha pazêng lực lượng tước ooy m’pâng thành phố, k’rong đh’rưah lâng pazêng tơợ quân tước zâl pazêng zr’lụ chr’năp. Tước 11 giờ 30 phút t’ngay 30/4/1975, Dương Văn Minh lâng prang nội các âng chính quyền Việt Nam Cộng hoà năc dưr đầu hàng, chiến dịch Hồ Chí Minh zêng bơơn zươi, xang 21 c’moo zâl Mỹ trôông dzấc k’tiếc k’ruung âng đhanuôr hêê.

Bh’rợ zâl arọp coh cr’chăl ác liệt n’năc, căh choom ha vil chiến công âng apêê pân đil pháp binh tr’haanh pa bhlâng. Zập g’luh zâl arọp âng apêê pân đil pháo binh năc bh’rợ chr’năp pa bhlâng. Arọp lâng bấc ơl pa nenh cha răh ga măc năc công k’pân lâng đội quân Việt Cộng “zêng pân đil k’gooh”.

P’căn lê Thị Tái, ăt đhị TP. Thủ Đức, bêl ahay ting pâh zâl arọp coh Đại đội pân đil pháo binh (C83) prá xay, hân đhơ năc pân đil ha dzợ pazêng apêê ađhi amoó công n’đăh quân đùi đợ pháo, cối ting zâl arọp abhuy:

“Bêl 11h30 t’ngay 30/4, apêê pân đil vêy mặt đhị xã Cà Mau, đhanuôr gluh bấc pa bhlâng đoọng ta bơơn lêy Việt Cộng zêng năc pân đil, xấp xa nấp tăm. Lướt zâl arọp năc căh k’pân chêệt. Azi ơy n’tộ aham cr’hậu  đoọng pa chô độc lập, tự do ha k’tiếc k’ruung, năc pa bhlâng rơơm kiêng lang t’tun n’nâu t’bhlâng zư lêy rau têêm ngăn lâng đơơng lứch tr’béch g’lăng âng đay đoọng bhrợ pa dưr k’tiếc k’ruung hêê ting t’ngay ga mắc k’rơ, liêm pr’hay lâh mơ”.

50 c’moo ơy lâh, pazêng apêê cựu chiến binh, cựu đha đhâm c’mor xung phong bêl ahay hân đhơ đhur t’cooh năc dzợ loom t’bhlâng, năc t’bhlâng chroi đoọng ha vel đong, t’bhlâng ting pâh bhrợ bh’rợ tr’nêng coh vel đong, zooi pr’loọng đong chính sách, p’too pa choom đoọng ha lang đha đhâm c’mor. T’cooh Đinh Giảng Hiếu, Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ truyền thống kháng chiến thành phố Thủ Đức, TP.HCM năc hooi đác mắt bêl xay truih ooy apêê đồng chí, đồng đội lâh chêệt bil:

“50 c’moo ơy, tơợ t’ngay tr’nơớp lực lượng âng hêê tước ooy zr’lụ m’pâng âng chính quyền Sài Gòn, xang 30 c’moo chiến tranh, n’năl mơ bấc đhanuôr ơy dưr chêệt bil. Azi pa bhlâng n’năl apêê amế đoọng k’coon đay lướt zâl arọp abhuy lâng căh dzợ bơơn lum lêy…Rau chr’năp âng đhanuôr TP.HCM ng’moon la lay lâng prang k’tiếc k’ruung moon zazum năc bhrợ t’vaih thắng lợi ga măc pa bhlâng năc nâu cơy bha lang k’tiếc chăp hơnh, công cơnh bh’nơơn bh’rợ bhrợ pa dưr kinh tế coh nâu cơy”.

50 c’moo têêm ngăn, apêê cựu binh bêl ahay zêng bhui har bêl bơơn lêy rau tr’xăl coh pazêng zập n’đăh ooy kinh tế - xã hội âng k’tiếc k’ruung ng’moon zazum, âng Sài Gòn - TP.HCM moon la lay. Bơơn chroi đoọng muy pâng c’rơ âng đay đoọng ha Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đoọng ha xa nay bh’rợ zâl arọp abhuy pay pa chô độc lập pazum k’tiếc k’ruung, năc rau tr’haanh pa bhlâng âng apêê đoo coh lang đay./.

KÝ ỨC CỦA CÁC CỰU BINH THAM GIA CHIẾN DỊCH HỒ CHÍ MINH LỊCH SỬ

Vào những ngày này của 50 năm về trước, với khí thế bão táp cách mạng, quân dân cả nước làm nên đại thắng mùa xuân năm 1975, góp phần làm nên chiến công lẫy lừng. Nửa thế kỷ trôi qua, ký ức về Chiến dịch Hồ Chí Minh vẫn vẹn nguyên trong tâm trí những chiến sĩ cách mạng đã tham gia những trận đánh lịch sử này với niềm tự hào.

Đã 50 năm trôi qua nhưng hình ảnh về trận đánh cuối cùng tại cầu Tân Cảng (nay là cầu Sài Gòn) vẫn còn in đậm trong tâm trí của cựu binh năm xưa – ông Đinh Giảng Hiếu, hiện là Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ truyền thống kháng chiến thành phố Thủ Đức, TP.HCM – một trong những người trực tiếp tham gia trận đánh.

Lúc ấy, đơn vị của ông là Tiểu đoàn 4, đứng chân tại Thủ Đức được giao nhiệm vụ chiều ngày 27/4 tiến công cầu Tân Cảng. Với mục tiêu đó, cấp trên yêu cầu, sau khi nổ súng khoảng 3 giờ sáng, làm sao giữ được cầu tới 8 giờ sáng ngày 28/4. Nhưng thực tế đến ngày 30/4, bộ đội chủ lực mới tiến vào được khu vực Thủ Đức.

Chiến đấu trong vòng vây của địch, tới 8 giờ sáng ngày 28/4, địch bắt đầu phản công dữ dội bằng hải, lục, không quân, tàu chiến từ Tân Cảng bắn vào trận địa, pháo binh ở Thành Tuy Hạ - Cát Lái bắn vào và từng đoàn trực thăng bắn đạn chùm (hỏa tiễn) xuống trận địa. Ông Hiếu nhớ lại.

“Đêm đó, được lệnh rút toàn bộ Tiểu đoàn để bảo toàn lực lượng nhưng chúng tôi đã trong vòng vây của địch rồi, bây giờ muốn rút cũng không được. Do đó Trung đội chúng tôi được lệnh là đánh chặn địch, để cho đại bộ phận Tiểu đoàn rút ra được an toàn. Lúc đó khoảng 19h tối, Trung đội của chúng tôi phải tạt vào chùa Kỳ Quang, và quyết tâm tử thủ. Chi bộ đã ra nghị quyết tất cả đều chiến đấu đến hơi thở cuối cùng”.

Những ngày cuối cùng của chiến dịch, mặc dù địch bị phá vỡ từng mảng lớn, nhưng chúng vẫn cố co cụm và hô hào “tử thủ” để ngăn chặn làm giảm bước tiến công của quân ta. Ở cửa ngõ phía Tây Bắc Sài Gòn, căn cứ Đồng Dù được quân đội Việt Nam Cộng hòa ví như “cánh cửa thép” mà ta phải đập tan để thọc sâu vào nội đô Sài Gòn.

Trước sức mạnh tiến công thần tốc của quân giải phóng, đêm 28/4, Bộ Tư lệnh Chiến dịch ra lệnh cho các cánh quân đồng loạt tiến công vào sáng 29/4. Thực hiện mệnh lệnh tổng tiến công, Quân đoàn 3 (Binh đoàn Tây Nguyên) được giao nhiệm vụ đảm nhiệm hướng tiến công phía Tây Bắc Sài Gòn. Mục tiêu then chốt lúc đó là đập tan tuyến phòng thủ của địch ở căn cứ Đồng Dù (Củ Chi). Ông Trần Minh Chính, cựu chiến binh TP.HCM nhớ lại: thời kỳ đó ông là sinh viên đại học trước khi nhập ngũ:

“Tôi là sinh viên học hết năm nhất của Đại học Bách khoa, nhập ngũ ngày 26/8/1970 và từ đó theo Sư đoàn 320, chinh chiến Quảng Trị rồi vào Tây Nguyên và từ Tây Nguyên đánh Buôn Mê Thuột, xong rồi xuống giải phóng Sài Gòn. Ngày 19/4/1975, tôi được kết nạp Đảng ở ngay rừng Củ Chi rồi vào chiến đấu trận cuối cùng là trận Đồng Dù - Củ Chi. Sư đoàn của tôi ngày 29/4 đã giải phóng Đồng Dù - Củ Chi. Sau đó một số mũi vào Sài Gòn, còn lại thì ở căn cứ”.

Chỉ trong 5 giờ chiến đấu, quân ta đã đập tan toàn bộ Sư đoàn 25 của quân đội Việt Nam Cộng hòa ở căn cứ Đồng Dù. “Cánh cửa thép” án ngữ phía Tây Bắc Sài Gòn đã bị phá toang vào ngày 29/4, tạo điều kiện thuận lợi cho các lực lượng tiến thẳng về nội đô, kết hợp các cánh quân đánh chiếm các mục tiêu chiến lược. Đến 11 giờ 30 phút ngày 30/4/1975, Dương Văn Minh và toàn bộ nội các của chính quyền Việt Nam Cộng hòa buộc phải đầu hàng, chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, kết thúc 21 năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta.

Chiến sự trong thời kỳ ác liệt đó, không thể quên những chiến công của đại đội nữ pháo binh vang danh. Mỗi trận đánh của đội nữ pháo binh là một dấu ấn không thể phai mờ. Kẻ địch với đầy đủ vũ khí hiện đại cũng phải khiếp sợ đội quân Việt Cộng “toàn là con gái”.

Bà Lê Thị Tái, ngụ TP. Thủ Đức, từng tham gia chiến đấu ở Đại đội nữ pháo binh (C83) cho biết, tuy là nữ nhưng các chị em vẫn mặc quần đùi vác pháo, cối pháo để tham gia đánh trận.

“Lúc 11h30 ngày 30/4, các cô có mặt tại thị xã Cà Mau, nhân dân ra rất đông để coi Việt Cộng là nữ, mặc đồ đen. Đi chiến đấu trước quân thù mình không sợ chết. Chúng tôi đã đổ xương máu để giành lại độc lập, tự do cho đất nước, nên rất mong là thế hệ trẻ sau này cố gắng gìn giữ và đem hết trí tuệ để xây dựng đất nước mình ngày càng to đẹp hơn”.

50 năm trôi qua, các cựu chiến binh, cựu thanh niên xung phong năm xưa dù tuổi cao sức yếu song vẫn vẹn nguyên lòng nhiệt huyết, tiếp tục đóng góp cho quê hương, tích cực tham gia các phong trào, cuộc vận động ở địa phương, chăm lo cho gia đình chính sách, giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Ông Đinh Giảng Hiếu, Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ truyền thống kháng chiến thành phố Thủ Đức, TP.HCM nghẹn ngào rơi nước mắt khi nhắc đến đồng chí, đồng đội đã ngã xuống.

“50 năm qua, kể từ ngày đầu tiên lực lượng của chúng ta tiến vào sào huyệt của chính quyền Sài Gòn, kết thúc 30 năm chiến tranh, biết bao đồng bào đã đổ xương máu. Chúng tôi rất biết ơn những bà mẹ đã đưa tiễn con mình và không bao giờ gặp lại... Niềm tự hào của nhân dân TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung là tạo ra được một thắng lợi vĩ đại mà bây giờ cả thế giới đều phải nhìn nhận, cũng như là kết quả xây dựng và phát triển kinh tế ngày nay”.

50 năm hòa bình, các cựu binh năm xưa đều tự hào, mừng vui khi được chứng kiến những đổi thay mọi mặt về kinh tế- xã hội của đất nước nói chung, của Sài Gòn – TP.HCM nói riêng. Được đóng góp một phần công sức cho Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, cho sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc thống nhất đất nước, là điều vinh dự, tự hào nhất của họ trong cuộc đời./.