G’luh tuh clan, hr’lang da ding ngân bhlầng dâng 3 c’moo đâu đhị chr’val Phước Thành, chr’hoong da ding ca coong Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam bhrợ k’zệt cha năc căh dzợ ma mông lâng bil tic. Pazêng hệ thống c’lâng p’rang lưch bil hư. Ha dợ, đhr’năng pa liêm c’lâng lâh u hư căh ơy xang. Dự án pa liêm, bhrợ t’mêê c’lâng ĐH1 c’nặt z’lâh apêê chr’val Phước Kim lâng Phước Thành, chr’hoong Phước Sơn vêy pazêng zên k’rong bhrợ 150 tỷ đồng, cr’chăl bhrợ tơợ c’moo 2021 tước c’moo 2025. Tước nâu kêi, đơn vị bhrợ têng năc tơợp pa liêm zung poong, apêê cr’noọ bh’rợ mơ dzợ hư lứch căh ơy pa liêm. Đhanuôr coh da ding ca coong âng chr’hoong Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam k’rang bhlầng đăh đhr’năng hr’lang, tr’pác c’lâng p’rang, bhrợ t’vaih rau k’đhap k’ra đoọng ha đhanuôr coh hân noo boo tuh.

Xoọc đâu, bấc zung poong đhị zr’lụ da ding ca coong Phước Sơn căh ơy bhrợ xang, xoọc moọt hân noo boo đác hooi hor bhrợ tr’pác c’lâng p’rang. T’cooh Hồ Văn Thương ặt đhị chr’val Phước Thành, chr’hoong Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam đoọng năl, c’lâng p’rang hư zơch, học sinh lướt ra vech k’đhap k’ra. Mơ chu pleng boo ngân năc zêng aconh căn lâng học sinh căh pân lướt coh c’lâng nâu. Bấc ngai đhanuôr ca ay jeh, bil bấc t’ngay đoọng bơơn tước Trung tâm Y tế chr’hoong: “Bấc đhanuôr ca ay, cr’naanh ha dợ đhr’năng đơơng tước Trung tâm Y tế chr’hoong pa dưah lưm bấc k’đhap k’ra. Pazêng c’lâng lướt tơợ lâh boo đhí c’moo 2020 zêng u hư lưch, bha nên c’lâng, coh đêêc apêê đơn vị bhrợ c’lâng nâu bhrợ k’zih pa bhlầng”.

Lâh 2 c’moo hay, đhanuôr chr’hoong da ding ca coong Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam đương rơơm zên tơợ xa nay bh’rợ âng k’tiếc k’ruung đoọng pa dưr pr’ặt tr’mông đhanuôr acoon coh lâng da ding ca coong nắc bhrợ tr’xăl pr’ặt tr’mông âng zr’lụ da ding ca coong dzợ bấc k’đhap zr’năh nâu. Pa bhlầng năc đợ zên tơợ Dự án 4 đăh “k’rong bhrợ cơ sở hạ tầng buôn đươi dua, đoọng bhrợ têng cha, pr’ặt tr’mông coh zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding ca coong, pa bhlầng năc đhị apêê chr’val pa bhlầng k’đhap k’ra, apêê vel k’đhap zr’năh”. Bh’rợ âng dự án tước x’rịa c’moo 2025 năc 100% chr’val vêy c’lâng ô tô tước trung tâm chr’val bơơn ta bhrợ nhựa căh cợ bê tông; 70% vel bhươl vêy c’lâng ô tô tước trung tâm bơơn pa mâng; 100% đợ trường học, lớp học lâng trạm y tế bơơn bhrợ têng nhâm mâng… Ha dợ tước nâu kêi, đhanuôr zr’lụ da ding ca coong Phước Sơn căh ơy bơơn đươi chính sách.

T’cooh Tạ Văn Thượng, Bí thư Đảng ủy chr’val Phước Thành, chr’hoong Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam moon, xa nay bh’rợ âng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ặt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding ca coong năc lêy pa liêm, pa xiêr đợ bha ar bha tơ, bh’rợ bhrợ đoọng chính quyền cơ sở buôn bhrợ têng, apêê dự án đấh xay bhrợ đoọng đhanuôr bơơn đươi dua. Ting cơnh t’cooh Tạ Văn Thượng, bhiệc đươi dua zooi đăh đong ặt đhị Dự án 2 ooy “Quy hoạch, ra pặ, têệm ngăn zr’lụ đhanuôr ặt đhị pazêng liêm choom” đhị vel đong bấc bhlầng ha dợ đợ zên zooi năc mơ 45 ức đồng/pr’loọng, đợ zên lalâh m’bứi đoọng choh bhrợ đong ặt tệêm ngăn cơnh pr’đơợ “3 nhâm mâng” coh đêêc zên câl pr’đươi bhrợ têng, zên âng đơơng đhị zr’lụ da ding ca coong dal bhlầng. T’cooh Tạ Văn Thượng k’đươi moon: “K’đươi moon Quốc  hội lâng Chính phủ t’bấc zên âng xa nay cơnh lâng bhiệc bhrợ têng, pa liêm hạ tầng c’lâng p’rang, zung poong, bh’nậ đác… Zập c’moo, đợ zên âng xa nay bh’rợ nâu ơy đơơng chô ooy vel đong năc lâh 1,1 tỷ đồng tu cơnh đêêc căh choom xay bhrợ bấc dự án. Đăh zooi đong ặt đoọng ha đhanuôr, năc zooi zập pr’loọng bhrợ đong ặt 45 ức đồng năc muy zập câl pr’đươi bhrợ đong a năm”.

Pa ghit bhlêh lơi rau k’đhap k’ra, tỉnh Quảng Nam ra pặ bh’rợ tr’nêng ghit đoọng ha pêê thành viên Ban xay moon apêê xa nay bh’rợ âng k’tiếc k’ruung k’đhơợng bhrợ đhị apêê chr’hoong, chr’val lâng ra pặ bh’rợ đoọng ha pêê cơ quan, đơn vị k’đhơợng lêy, pa too pa choom vel đong bhrợ apêê xa nay bh’rợ, đâh bhlêh lơi rau k’đhap k’ra đhị vel đong đay.

Coh đhr’năng bhrợ têng pazêng đợ bh’rợ tr’nêng bơơn pa đớp đoọng, tỉnh Quảng Nam t’pâh cán bộ lêy bhrợ cơnh liêm t’mêê, bhlêh lơi rau căh liêm dzợ k’đêệng k’đoong đăh cơ chế, chính sách, k’rong ooy pazêng bh’rợ căh ơy quy định căh cợ vêy quy định ha dợ căh liêm choom lâng đhr’năng lalua. Apêê cấp ủy, tổ chức đảng, ma nuyh bh’cộ, bh’cộ cán bộ cơnh pa chăp cơnh bhrợ. T’cooh Hồ Công Điểm, Phó Chủ tịch UBND chr’hoong Phước Sơn moon, đoọng ha cán bộ, đảng viên, ma nuyh bh’cộ pa dưr c’rơ chr’năp “pân pa chăp pân bhrợ” năc lêy ra pặ cấp, quyền liêm k’rơ lâh mơ: “K’đươi moon Trung ương năc pa hay ra pặ zên, bhrợ liêm cơnh đươi dua âng vel đong cơnh lâng zập dự án đoọng vel đong xay bhrợ vêy  pa chô bh’nơơn, g’đech đhr’năng pa đơp zên chô ha dợ căh rau bh’rợ đoọng đươi, đươi dua zên căh lưch, bhrợ căh liêm tước bhiệc pay đoọng zên. Năc lêy ra pặ cấp, pa đớp bh’rợ đoọng ha vel đong pa liêm đợ zên đươi tơợ dự án nâu tước dự án lơơng, tự dự án nâu căh vêy đươi coh lalua năc đoọng ha pazêng dự án pr’hân, ta nih lơơng, đoọng đươi dua liêm choom đợ zên”.

K’rong bhlêh lơi rau k’đhap k’ra, t’bhlầng bhrợ pa đâh apêê dự án âng xa nay bh’rợ k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ặt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding ca coong, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Nam xay moon dal c’rơ chr’năp âng ma nuyh bh’cộ cấp ủy, thủ trưởng apêê cơ quan, đơn vị, vel đong; Pa têệt trách nhiệm ma nuyh bh’cộ lâng bh’nơơn pay đoọng zên bhrợ apêê dự án. Zập c’xêê, bh’cộ tỉnh pác ting k’bhuh xiêr tước vel bhươl, prá xay lâng đhanuôr zr’lụ bhrợ dự án đoọng năl rau k’đhap k’ra tơợ đhr’năng lalua, đâh pa căh c’lâng bh’rợ đoọng bhlêh lơi rau k’đhap k’ra, tệêm ngăn đhr’năng xay bhrợ. T’cooh Lê Văn Dũng, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Quảng Nam moon ghit, vel đong n’đoo ha dợ cán bộ, đảng viên, ma nuyh bh’cộ pa dưr liêm c’rơ trách nhiệm, “pân pa chăp, pân bhrợ” năc đhị đêêc bh’nơơn xay bhrợ pazêng dự án liêm choom bhlầng: “C’rơ chr’năp âng cán bộ, đảng viên bhrợ xr’mil bhrợ têng xa nay bh’rợ nâu. Ha dang ahêê căh bhrợ liêm ta nih năc đhanuôr căh ngai xơợng. Cán bộ, đảng viên lalua dưr vaih năc ma nuyh ta nih, tr’ang liêm coh bhrợ têng xa nay bh’rợ nâu, ahêê nắc ơy bhrợ xoọc tơợp xa nay bh’rợ âng k’tiếc k’ruung, Nghị quyết 88 âng Quốc hôi  a năm”./.

Vai trò người đứng đầu trong phát triển kinh tế - xã hội  vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là chủ trương nhằm thu hẹp dần khoảng cách của vùng so với bình quân chung của cả nước. Thế nhưng, qua hơn 2 năm triển khai, đồng bào nghèo vẫn chưa được thụ hưởng nhiều từ chính sách này do các văn bản chưa đồng nhất, thủ tục rườm rà, nhiều quy định không sát thực tế. Cùng với các địa phương trên cả nước, tỉnh Quảng Nam đang tập trung tháo gỡ vướng mắc, “cởi trói” tâm lý sợ sai, phát huy vai trò người đứng đầu tại các đơn vị, địa phương, đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án của chương trình.

Trận lũ quét, sạt lở núi kinh hoàng cách đây 3 năm tại xã Phước Thành, huyện miền núi cao Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam làm hàng chục người chết và mất tích. Toàn bộ hệ thống giao thông gần như bị xoá sổ. Thế nhưng, tiến độ khắc phục các tuyến đường bị hư hỏng vẫn dang dở. Dự án khôi phục, tái thiết tuyến ĐH1 đoạn qua các xã Phước Kim và Phước Thành, huyện Phước Sơn có tổng mức đầu tư 150 tỷ đồng, thời gian thực hiện từ năm 2021 đến năm 2025. Đến nay, đơn vị thi công mới triển khai sửa chữa hệ thống cầu cống, các hạng mục còn lại bị hỏng chưa được khắc phục. Người dân vùng cao của huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam rất lo lắng về nguy cơ sạt lở, chia cắt giao thông, gây khó khăn cho bà con trong mùa mưa lũ.

Hiện nay, nhiều cây cầu ở vùng cao Phước Sơn chưa thi công xong, đang vào mùa mưa nước chảy xiết gây chia cắt giao thông. Ông Hồ Văn Thương ở xã Phước Thành, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam cho biết, đường sá hư hỏng, học sinh đi lại rất khó khăn. Mỗi khi trời mưa to thì cả phụ huynh và học sinh đều không dám đi trên những tuyến đường này. Nhiều trường hợp người dân đau ốm, bệnh tật, phải mất nhiều thời gian mới đến được Trung tâm Y tế huyện: “Nhiều trường hợp người dân đau ốm, bệnh tật xảy ra thì việc đưa bệnh nhân đi cấp cứu, đến điều trị tại Trung tâm Y tế huyện rất khó khăn. Hầu hết đường sá sau cơn bão cuối năm 2020 đều đã hư hỏng nặng nền đường, trong khi đó các đơn vị thi công khắc phục các tuyết đường này rất chậm chạp”.

Hơn 2 năm qua, người dân huyện miền núi cao Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam mong chờ nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi sẽ làm thay đổi bộ mặt vùng cao còn nhiều khó khăn. Đặc biệt là nguồn vốn từ Dự án 4 về “Đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu, phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đặc biệt là tại các xã đặc biệt khó khăn, các thôn đặc biệt khó khăn”. Mục tiêu của dự án đến cuối năm 2025 thì 100% xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông; 70% thôn có đường ô tô đến trung tâm được cứng hóa; 100% số trường học, lớp học và trạm y tế được xây dựng kiên cố… Nhưng đến nay người dân vùng cao Phước Sơn vẫn chưa được thụ hưởng chính sách.

Ông Tạ Văn Thượng, Bí thư Đảng ủy xã Phước Thành, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam cho rằng, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cần điều chỉnh, rút gọn số lượng văn bản, thủ tục để chính quyền cơ sở dễ thực hiện, các dự án sớm triển khai để người dân thụ hưởng. Theo ông Tạ Văn Thượng, nhu cầu hỗ trợ về nhà ở tại Dự án 2 về “Quy hoạch, sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư ở những nơi cần thiết” tại địa phương rất lớn nhưng mức hỗ trợ chỉ hơn 45 triệu đồng/ hộ là quá ít để xây dựng một căn nhà đảm bảo tiêu chí “3 cứng” trong khi giá vật liệu xây dựng, chi phí vận chuyển tại khu vực miền núi rất cao. Ông Tạ Văn Thượnng đề nghị: “Đề nghị Quốc hội và Chính phủ tăng nguồn vốn của chương trình đối với nội dung xây dựng, khắc phục hạ tầng giao thông như cầu cống, đường, thuỷ lợi… Hằng năm, nguồn vốn của chương trình này đưa về địa phương chỉ hơn 1,1 tỷ đồng nên không thể triển khai được nhiều dự án. Về hỗ trợ nhà ở cho người dân, chỉ hỗ trợ mỗi hộ làm nhà có 45 triệu đồng là không đủ mua vật liệu làm nhà…”.

Chủ động tháo gỡ vướng mắc, tỉnh Quảng Nam phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên Ban Chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia phụ trách đứng điểm ở các huyện, xã và phân công nhiệm vụ các cơ quan, đơn vị phụ trách theo dõi, hướng dẫn địa phương thực hiện các Chương trình, kịp thời xử lý khó khăn, vướng mắc ngay tại địa phương mình.

Trong quá trình thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, tỉnh Quảng Nam khuyến khích cán bộ có tư duy sáng tạo, cách làm đột phá, tháo gỡ, giải quyết những điểm nghẽn, nút thắt trong cơ chế, chính sách, tập trung vào những vấn đề chưa được quy định hoặc đã có quy định nhưng không phù hợp với thực tiễn. Các cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu, tập thể lãnh đạo cơ quan, đơn vị quan tâm hỗ trợ nguồn lực, tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ dám nghĩ, dám làm thực hiện nhiệm vụ. Ông Hồ Công Điểm, Phó Chủ tịch UBND huyện Phước Sơn cho rằng, để cán bộ, đảng viên, người đứng đầu phát huy tinh thần “dám nghĩ dám làm” thì cần phân cấp, phân quyền mạnh mẽ: “Đề nghị Trung ương phải cân nhắc phân bổ nguồn vốn, phải đáp ứng nhu cầu của địa phương đối với từng dự án để địa phương triển khai có hiệu quả, tránh trường hợp giao vốn về nhưng không có nhu cầu thì không tiêu hết tiền, ảnh hưởng tiến độ giải ngân. Nên phân cấp, giao nhiệm vụ cho các địa phương linh hoạt điều chỉnh nguồn vốn từ dự án này qua dự án khác, tử dự án này không có nhu cầu thực tiễn sang những dự án cấp thiết, dễ hấp thụ nguồn vốn”.

Tập trung tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ các dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Quảng Nam đề cao vai trò người đứng đầu cấp uỷ, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị, địa phương; Gắn trách nhiệm người đứng đầu với kết quả giải ngân các dự án. Hàng tháng, Lãnh đạo tỉnh tổ chức các Đoàn công tác xuống cơ sở đối thoại với người dân vùng dự án để nắm bắt khó khăn từ thực tiễn, kịp thời đưa ra giải pháp tháo gỡ vướng mắc, đảm bảo tiến độ triển khai. Ông Lê Văn Dũng, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Quảng Nam khẳng định, địa phương nào mà cán bộ, đảng viên, người đứng đầu phát huy tốt tinh thần trách nhiệm, “dám nghĩ dám làm” thì ở đó kết quả triển khai các dự án rất khả quan: “Vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên gương mẫu thực hiện chương trình này. Nếu chúng ta không nêu gương, không thực hiện thì chắc chắn rằng, đồng bào không thể nghe được. Cán bộ, Đảng viên phải thật sự trở thành tấm gương sáng trong thực hiện chương trình này thì chúng ta mới thực hiện được chương trình mục tiêu quốc gia, Nghị quyết 88 của Quốc hội”./.