Ooy bấc c’moo hanua, hr’cấh ha voóh da ding k’coong dưr váih râu k’rang k’pân bhlâng âng đhanuôr k’coong ch’ngai tỉnh Quảng Nam zâp bêl tước hân noo boo đhí. Đhr’năng hr’cấh ha voóh dưr váih bấc k’rơ lấh mơ, bhrợ c’pân bấc đhị zr’lụ đhanuôr ắt ma mung lâng zêng đhị trung tâm hành chính zâp chr’hoong k’coong ch’ngai. Tỉnh Quảng Nam xoọc bhrợ pa dưr c’lâng bh’rợ zêl cha groong hr’cấh ha voóh da ding, ra văng zâp c’lâng bh’rợ têêm ngăn pr’ắt tr’mung lâng pr’đươi cr’van âng đhanuôr bêl hân noo boo đhí c’moo đâu.

Trung tâm hành chính chr’hoong k’coong ch’ngai Nam Trà My ắt đhị chr’val Trà Mai vêy ta bhrợ pa dưr cr’chăl đâu 20 c’moo. Bấc xa nay bh’rợ, đông bhrợ bhiệc nhâm mâng đhị đâu ơy zooi đhanuôr k’coong ch’ngai nâu g’đách gr’lúh túh, hr’cấh ha voóh k’tiếc. XoỌc đâu, zr’lụ đâu xoọc ặt zâng lâng đhr’năng hr’cấh ha voóh k’tiếc bấc bhlâng, tu đắh hoọng zâp đhị zr’lụ đhanuôr ắt, đhị đông bhrợ bhiệc nắc zêng bha đưn da ding dal, bấc cr’đoóh, k’rang k’pân bhlâng. Xang g’lúh boo đhí lứch c’moo 2020, m’pâng bha đưn đắh hoọng đông bhrợ bhiệc Thi hành án chr’hoong Nam Trà My hr’cấh ha voóh. Zr’lụ đâu ơy vêy ta kè bhrợ liêm, hân đhơ cơnh đêếc zr’lụ đắh hoọng zâp đông bhrợ bhiệc âng Huyện uỷ, Ủy ban Nhân dân chr’hoong, Toà án, Công an chr’hoong Nam Trà My... nắc n’léh váih bấc đhị cr’đoóh k’tiếc ch’ngai 1km. P’căn Lưu Thị Nghĩa, chr’val Trà Mai, chr’hoong Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam ắt ma mung đăn zr’lụ đâu đoọng năl, đhanuôr ting ặt k’rang k’pân zâp bêl váih boo ngân: “Đắh hoọng đông zi nắc dzợ vêy bha đưn dal, azi rơơm Nhà nước k’rong bhrợ kè liêm nhâm đoọng têêm ngăn lấh mơ xoọc đâu. Đhanuôr kiêng váih bhrợ kè đoọng n’jứah liêm áih, n’jứah têêm ngăn đoọng ặt ma mung đhị đâu.”

Đhị chr’val Trà Mai, chr’hoong Nam Trà My, moót cậ hân noo boo, lêy đác chô hooi hor tơợ bha đưn da ding, váih đợ c’lâng chr’hooi cơnh đợ acoon toọm k’tứi. K’rang moon lấh mơ nắc pa zêng bha đưn da ding đhị zr’lụ bhrợ bhiệc âng chr’hoong Nam Trà My ta luôn hr’cấh ha voóh k’tiếc đhêl đhị zr’lụ đhanuôr ặt, đác lâng k’tiếc đhêl đắh bôl da ding chô hooi loong bhrợ c’pân tước pr’ắt tr’mung, pr’đươi cr’van âng đhanuôr.

Đoọng têêm ngăn ha đhanuôr, chr’hoong Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam ơy lêy k’noọ tước c’lâng bh’rợ pa tơơi trung tâm hành chính chr’hoong chô ặt bhrợ đhị lơơng. Hân đhơ cơnh đêếc, đhị zr’lụ k’coong ch’ngai nâu, zâp đhị cung bôl da ding, bhiệc chấc lêy đhị k’tiếc bhứah liêm đoọng bhrợ trung tâm hành chính k’đhạp bhlâng, lâng bil bấc zên k’rong bhrợ. Ting cơnh t’coóh Trần Duy Dũng, Chủ tịch UBND chr’hoong Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam, c’lâng bh’rợ liêm choom bhlâng nắc bhrợ pa dưr kè cha groong hr’cấh ha voóh pazưm lâng zâp c’lâng bh’rợ lêy bhrợ pa đệ bha đưn k’tiếc nâu đoọng vêy k’tiếc ặt ma mung, bhrợ cha lâng pa dưr pa xớc đô thị: “Ting cơnh cr’noọ, đoọng bhrợ pa dưr kè lâng zr’lụ đhanuôr ắt nắc lêy váih zên lấh 350 tỷ đồng, nâu đoo nắc đợ zên bấc bhlâng. L’lăm azi rơơm tỉnh Quảng Nam zooi bhrợ kè lăm, zên mơ 70 tỷ đồng đoọng têêm ngăn zư lêy zr’lụ trung tâm hành chính, ha dợ bhrợ mưy chu bấc zên cắh mặ bhrợ.”

Cóh vel đông chr’hoong Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam, g’lúh boo túh cr’chăl đâu 2 c’moo bhrợ k’zệt cha nặc chêết lâng bil tíc. Tỉnh Quảng Nam ơy k’rong bhrợ k’ha riêng tỷ đồng đoọng ra pặ đhanuôr ắt ma mung, bhrợ pa dưr zâp đhị zr’lụ đhăm k’tiếc ắt t’mêê, zooi đhanuôr zr’lụ hr’cấh ha voóh cha groong g’đách boo đhí, túh bhlong lâng hr’cấh ha voóh bha đưn da ding, têêm ngăn pr’ắt tr’mung. T’mêê đâu, bh’cộ tỉnh Quảng Nam ơy chô lêy cha mêết zâp đhị zr’lụ vêy đhr’năng hr’cấh ha voóh đhị chr’hoong Nam Trà My lâng nắc đoọng bhrợ c’lâng bh’rợ zêl cha groong hr’cấh ha voóh đhị đhr’năng chr’nắp pr’hân, đhị trung tâm hành chính chr’hoong. T’coóh Lê Trí Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam đoọng năl, l’lăm chr’hoong Nam Trà My lêy xay bhrợ bơr pêê c’lâng bh’rợ đấh hân đợ đhị zr’lụ cắh têêm ngăn:“Đhị pr’đơợ c’lâng bh’rợ zr’nưm âng tỉnh nắc zâp vel đông, lấh mơ nắc zr’lụ da ding k’coong lêy cha mêết bhrợ pa dưr c’lâng bh’rợ liêm glặp lâng vel đông. Đhị pr’đơợ zâp c’nắt c’lâng cắh ơy bhrợ liêm nhâm nắc vêy c’lâng bh’rợ k’rong k’míah ch’na đh’nắh, k’đươi manứih ra văng pa bhrợ đhị đêếc đoọng đấh loon ha dang vêy râu dưr váih boo túh cắh liêm crêê, zâp đoọng đhanuôr zi lấh zr’nắh k’đhạp bêl đêếc./.”

Quảng Nam: Báo động tình trạng sạt lở tại trung tâm hành chính huyện miền núi

 Liên tiếp nhiều năm qua, sạt lở núi trở thành nỗi ám ảnh của người dân miền núi tỉnh Quảng Nam mỗi khi đến mùa mưa bão. Tình trạng sạt lở diễn ra ngày càng dày hơn, lan rộng, uy hiếp nhiều khu dân cư và cả trung tâm hành chính các huyện miền núi. Tỉnh Quảng Nam đang xây dựng kịch bản ứng phó với sạt lở núi, chuẩn bị các phương án đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản của người dân trong mùa mưa bão năm nay.

Trung tâm hành chính huyện miền núi cao Nam Trà My đặt tại xã Trà Mai được quy hoạch và xây dựng cách đây 20 năm. Nhiều công trình, trụ sở làm việc kiên cố tại đây đã giúp người dân vùng cao này tránh trú lũ quét, sạt lở đất. Hiện nay, khu vực này đang đối mặt với nguy cơ sạt lở rất lớn, bởi ngay sau lưng các khu dân cư, trụ sở làm việc là đồi núi cao đã xuất hiện nhiều vết nứt, ngày càng nguy hiểm hơn. Sau đợt mưa bão cuối năm 2020, một phần quả đồi phía sau trụ sở cơ quan Thi hành án huyện Nam Trà My bị sạt lở. Khu vực này đã được kè chắn nhưng khu phía sau các trụ sở của Huyện ủy, Ủy ban Nhân dân huyện, Tòa án, Công an huyện Nam Trà My... tiếp tục xuất hiện nhiều vết nứt kéo dài gần 1 km. Bà Lưu Thị Nghĩa, xã Trà Mai, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam sống gần khu vực này cho biết, bà con nơm nớp lo sợ mỗi khi trời mưa lớn: “Phía sau hộ gia đình tôi thì đồi vẫn còn cao, cho nên mong muốn không chỉ của gia đình tôi mà của mọi người là Nhà nước đầu tư kè kiên cố hơn để đảm bảo an toàn hơn so với hiện tại. Bà con rất muốn kè để vừa sạch đẹp, vừa an toàn cho những người dân sống ở đây”.

Tại xã Trà Mai, huyện Nam Trà My, cứ vào mùa mưa, dòng nước chảy xiết từ trên sườn núi trút xuống đường như những con suối nhỏ. Đáng lo ngại là toàn bộ dãy núi chạy dọc sau các trụ sở làm việc của huyện Nam Trà My liên tục sạt đất đá xuống khu dân cư, nước và đất đá trên cao tràn xuống đe dọa tính mạng, tài sản của dân.        

Để đảm bảo an toàn cho bà con, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam đã tính đến phương án di dời trung tâm hành chính huyện đến khu vực khác. Tuy nhiên, ở vùng núi cao, địa hình đồi dốc, việc tìm ra khu vực đủ diện tích để xây dựng trung tâm hành chính là rất khó và tốn kém nguồn đầu tư. Theo ông Trần Duy Dũng, Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam, phương án khả thi nhất là xây dựng kè chống sạt lở kết hợp các giải pháp hạ thấp quả đồi để có quỹ đất bố trí di dời, tái định cư và phát triển không gian đô thị: “Theo dự toán, để xây dựng cả bờ kè và khu dân cư thì cần kinh phí trên 350 tỷ đồng, đây là nguồn kinh phí rất lớn. Trước mắt chúng tôi mong tỉnh Quảng Nam hỗ trợ làm bờ kè trước, kinh phí khoảng 70 tỷ đồng để bảo vệ được khu vực trung tâm hành chính, chứ làm một lúc thì kinh phí quá nhiều”.

Trên địa bàn huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam, đợt mưa lũ cách đây 2 năm làm hàng chục người chết và mất tích. Tỉnh Quảng Nam đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng để sắp xếp dân cư miền núi, xây dựng các khu tái định cư, giúp người dân vùng sạt lở phòng tránh thiên tai, ổn định cuộc sống. Mới đây, lãnh đạo tỉnh Quảng Nam đã đến kiểm tra hiện trường các khu vực có nguy cơ sạt lở tại huyện Nam Trà My và đồng ý chủ trương thực hiện phương án chống sạt lở trong trường hợp cấp thiết đối với trung tâm hành chính huyện. Ông Lê Trí Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, trước mắt huyện Nam Trà My cần triển khai một số giải pháp cấp bách tại những khu vực xung yếu:“Trên cơ sở phương án chung của tỉnh thì các địa phương, nhất là khu vực miền núi chủ động xây dựng phương án phòng chống thiên tai phù hợp với địa phương mình. Trong điều kiện các tuyến giao thông chưa khắc phục kịp thì phải có phương án dự trữ lương thực, bố trí sẵn lực lượng tại chỗ để khi có tình huống thiên tai phức tạp thì vẫn đủ để người dân vượt qua”./.