C’bhuh biểu diễn tr’nơơp đhị Bhiệc bhan pazêng c’bhuh p’niên n’toong Chiing thành phố Buôn Ma Thuột g’luh tr’nơớp, đơn vị Buôn Ky, phường Thành Nhất bhrợ t’vaih bấc râu pr’hay pr’meh đoọng ha manuyh lêy. Đợ tiết mục cha ơh tr’coọ xa nay muy cha năc, bấc cha năc lâng đợ t’nơớt cơnh ty đanh âng c’bhuh năc vêy apêê thí sinh pậ k’tứi, vêy ađhi mơ lâh 10 c’moo trình diễn liêm choom bhlâng. Lêy đợ tr’pang têy n’toong chiing cha choom, mr’cơnh, đợ tr’pang têy pa gớt la liêm, bhr’dzang dzung bh’dzang đh’rưah mr’cơnh, zập ngai zêng haanh deh ooy râu t’bhlâng pa choom âng zập apêê coh c’bhuh. Ađhi H Wanna Ktul, manuyh coh c’bhuh pâh thi âng cr’noon Ky, phường Thành Nhất prá xay bêl pa choom ra văng đợ tiết mục pâh thi: “Azi pa choom coh pêê t’ngay, đoo bêl pa choom đanh mơ 2 tiếng lâng muy tiêng năc 3 chu. Azi lướt crêê giờ đoọng pa choom, ting n’năc zập ngai zêng mr’cơnh cr’noọ xa nay. Tu ha dang căh mr’cơnh cr’noọ xa nay năc k’đhap ng’pa choom, căh choom mr’cơnh đh’rưah”.

Y Diệp Ênuôl năc manuyh k’tứi bhlâng coh c’bhuh pâh thi âng Buôn Ky, ting pâh biểu diễn 3 tiết mục, coh đêêc, vêy tiết mục muy ađay t’coọ n’jưl T’rưng “Cô gái vót chông”. Mơ 10 c’moo năc Y Diệp ơy choom cha ơh bấc râu tr’coọ xa nul cơnh n’jưl T’rưng, ch’gâr, chiing am. Y Diệp xay truih, k’conh âng đoo năc manuyh bhrợ tr’coọ xa nul lâng pa câl pazêng râu tr’coọ xa nul, tu cơnh đêêc năc tơợ bêl k’tứi ađoo bơơn đươi dua lâng kiêng pa bhlâng pazêng râu tr’coọ xa nul la lay cơnh: “Acu kiêng n’jưl, k’conh cu pa choom acu cha ơh n’jưl n’nâu 4 c’moo ơy, acu pa choom cha ơh pazêng râu tr’coọ xa nul âng manuyh acoon coh. Coh g’luh n’nâu ting pâh ooy bhiệc bhan n’nâu acu bhui har bhlâng, bơơn tr’lum lâng apêê pr’zớc coh đâu, acu lêy apêê n’toong chiing pr’hay bhlâng, apêê anoo n’toong chiing, đhưưng ch’gâr pr’hay căh dzợ cơnh”.

G’luh tr’nơớp vêy ta bhrợ, Bhiệc bhan pazêng c’bhuh p’niên n’toong chiing thành phố Buôn Ma Thuột năc vêy 14 c’bhuh ting pâh, 60 tiết mục lâng bấc cơnh: muy cha năc cha ơh tr’coọ xa nul, cha ơh tr’coọ xa nul đh’rưah bấc manuyh, hát pr’hát acoon coh, pr’múa ty đanh. Pazêng c’bhuh thi ơy bhrợ t’vaih đợ tiết mục pr’hay bhlâng, xay p’căh văn hoá ty đanh âng pazêng acoon coh Ê Đê lâng Mường. Ting cơnh xa nay prá xay âng Ban bhrợ têng, muy bơr c’bhuh thi ơy xay p’căh râu ta béch coh bh’rợ n’toong chiing goong lâng râu ta nih đha nâng coh bh’rợ biểu diễn. Pazêng râu pr’múa vêy ta bhrợ liêm choom, crêê cơnh lâng xay p’căh đợ râu la lay coh pr’múa ty đanh âng đhanuôr Ê Đê. Nghệ sĩ Linh Nga Niê Kđăm, Trưởng Ban ch’mêệt lêy Bhiệc bhan prá xay: “Vêy đợ c’bhuh ta béch bhlâng, n’toong choom bhlâng, vêy bh’rợ tr’ơơi, bấc cơnh xa nul năc cơnh râu la liêm âng pazêng bêệ chiing, âng xa nul chiing n’năc. Nắc công vêy đợ đơn vị ơy choom xay bhrợ cơnh xa nay n’năc, coh râu zazum cậ bấc bhlâng năc dợ n’toong liêm choom năc mơ a tôh a năm. Râu đêêc năc xay p’căh râu k’rang lêy, đoọng apêê p’niên bơơn pa choom cha ơh năc căh ơy lâh bấc, vêy đợ g’luh liêm choom đoọng ha p’niên bơơn trình diễn căh ơy lâh bấc”.

Coh x’rịa âng Bhiệc bhan pazêng c’bhuh p’niên n’toong Chiing âng thành phố Buôn Ma Thuột, Ban bhrợ têng ơy pa đơp đoọng 6 ch’ner ha pazêng c’bhuh ta béch bhlâng lâng 18 ch’ner đoọng ha pazêng tiết mục pr’hay bhlâng. Nâu đoo năc căh muy ng’pa hêl pazêng đơn vị ting n’năc năc dzợ đợ râu liêm choom xang bấc c’moo xay bhrợ xa nay bh’rợ pa choom n’toong chiing goong ha lang p’niên âng chính quyền thành phố Buôn Ma Thuột ng’moon la lay lâng tỉnh Đắk Lắk moon zazum. Manuyh g’lăng z’hai Y Phúc Êban, ắt coh cr’noon Ju, chr’val Ea Tu, thành phố Buôn Ma Thuột, manuyh đớc bấc t’ngay c’xêê lâng g’lêêh c’rơ pa choom p’niên k’tứi n’toong chiing coh muy bơr bhươl cr’noon đhị thành phố Buôn Ma Thuột prá xay: “Bêl pa choom đoọng ha pazêng p’niên k’tứi lâng đợ chiing am n’nâu năc ng’moon zazum apêê đoo kiêng bhlâng. Bêl pa choom năc công vêy đợ râu zr’năh k’đhap năc ting t’ngay p’niên k’tứi công choom, tơợ đêêc năc acu bhui har tu apêê đoo chăp kiêng râu ty đanh, chr’năp pr’hay âng acoon coh đay. Zập g’luh bhiệc bhan cơnh đâu năc bhrợ t’vaih râu liêm choom ga măc bhlâng đoọng ha pazêng p’niên k’tứi bơơn pa dưr râu chr’năp pr’hay, j’niêng cr’bưn công cơnh năc pa choom n’toong chiing goong lâng pazêng râu tr’coọ xa nul âng acoon coh”.

G’luh bhiệc bhan tr’nơớp vêy ta bhrợ têng đhị zr’lụ Quảng trường 10/3, thành phố Buôn Ma Thuột ơy bhrợ t’vaih zr’lụ liêm pr’hay đoọng ha đhanuôr lâng ta mooi. Bấc ngai p’loon chụp hình căh cậ quay clip pazêng bài tập, bài biểu diễn âng pazêng c’bhuh n’toong chiing lâng chr’va đhậu bhưah coh pazêng mạng xã hội, bhrợ t’vaih k’đơơng t’pâh râu k’rang lêy bấc bhlâng âng zập ngai.

T’cooh Phạm Tiến Hưng, Phó Chủ tịch thường trực UBND thành phố Buôn Ma Thuột, Trưởng Ban bhrợ têng Bhiệc bhan prá xay: Nâu đoo năc bh’rợ đoọng xay bhrợ cơnh xa nay pazêng Nghị quyết, Quyết định âng thành phố ooy bh’rợ zư lêy lâng pa dưr râu chr’năp pr’hay văn hoá pazêng acoon coh đhị vel đong. Ting n’năc, bhrợ t’vaih pr’đơợ đoọng apêê g’lăng z’hai t’bhlâng pa choom, xay bhrợ, zư đớc c’kir chr’năp âng acoon coh, tơợ đêêc xay p’căh văn hoá du lịch âng vel đong: “Xay moon đớc coh cr’chăl ha y năc tước bêl thứ 7 căh cậ chủ nhật âng x’rịa c’xêê năc azi bhrợ bhiệc bhan đhị zr’lụ quảng trường muy chu, đoọng tơợ đêếc bhrợ t’vaih zr’lụ cha ơh đoọng ha ta đhâm c’mor, p’niên k’tứi manuyh acoon coh. Ting n’năc xay p’căh acoon manuyh lâng pazêng râu văn hoá âng acoon coh thành phố Buôn Ma Thuột, ta đang k’dua pazêng c’bhuh k’rong bhrợ công cơnh ta mooi du lịch tước lêy pazêng râu văn hoá âng pazêng acoon coh thành phố Buôn Ma Thuột”.

Pazêng cr’noọ bh’rợ, c’lâng xa nay coh ha y chroo âng thành phố Buôn Ma Thuột công bhrợ t’vaih râu liêm choom đoọng pazêng c’bhuh p’niên n’toong chiing vêy p’xoọng râu liêm crêê đoọng pa choom bh’rợ trình diễn, bơơn n’năl liêm choom lâh mơ pazêng râu chr’năp pr’hay văn hoá ty đang âng acoon coh đay. Ting n’năc bhrợ t’vaih pr’đơợ đoọng pazêng bhươl cr’noon vêy c’bhuh ta béch pa dưr pazêng râu chr’năp pr’hay âng văn hoá, bhrợ t’vaih râu liêm choom la lua ta nih ha zập ngai, bhươl cr’noon./.

“Quả ngọt” từ những lớp truyền dạy văn hóa cồng chiêng tại Đắk Lắk

Tháng 10 vừa qua, Liên hoan các đội Chiêng trẻ thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk lần đầu tiên tổ chức thu hút hơn 250 thí sinh, nghệ nhân trẻ tham gia. Theo đánh giá của Ban tổ chức, hầu hết các tiết mục đều được biểu diễn nhuần nhuyễn, bài bản; một số đội Chiêng có các thành viên trẻ tuổi nhưng cách diễn tấu khá chuyên nghiệp. Đây có thể xem là những “trái ngọt” trong việc giữ gìn và bảo tồn văn hóa cồng chiêng ở tỉnh Đắk Lắk sau thời gian thực hiện các đề án bảo tồn, truyền dạy.

Biểu diễn mở màn tại Liên hoan các đội Chiêng trẻ thành phố Buôn Ma Thuột lần thứ nhất, đơn vị Buôn Ky, phường Thành Nhất để lại nhiều ấn tượng với khán giả. Những tiết mục độc tấu, hòa tấu và dân vũ của đội được các thí sinh ở nhiều lứa tuổi khác nhau, có em mới chỉ hơn 10 tuổi trình diễn thuần thục. Nhìn những đôi tay đánh chiêng nhịp nhàng, chắc nhịp, những bàn tay múa uyển chuyển, bước chân đều tăm tắp, ai cũng tấm tắc về sự luyện tập chăm chỉ của mỗi thành viên trong đội. Em H Wanna Ktul, thành viên đội thi buôn Ky, phường Thành Nhất cho biết quá trình luyện tập chuẩn bị cho tiết mục dự thi. “Chúng em tập được ba ngày, mỗi lần tập là 2 tiếng và mỗi tiếng được 3 lần. Chúng em phải đúng giờ tập trung để tập, với lại đội phải có ý kiến chung. Vì nếu mà không có ý kiến chung thì tụi em không tập được, không đều được”.

Y Diệp Ênuôl là thành viên nhỏ tuổi nhất đội thi của Buôn Ky, tham gia biểu diễn 3 tiết mục, trong đó, có tiết mục độc tấu đàn T’rưng “Cô gái vót chông”. Mới 10 tuổi nhưng Y Diệp đã biết chơi nhiều loại nhạc cụ như đàn T’rưng, trống, chiêng tre. Y Diệp kể, bố của em chuyên chế tác và kinh doanh nhạc cụ nên từ nhỏ em đã được tiếp xúc và yêu thích các loại nhạc cụ khác nhau. “Con rất thích đàn, bố dạy con đánh đàn được 4 năm, con học các nhạc cụ dân tộc. Lần này tham gia liên hoan con rất vui, được gặp các bạn ở đây, thấy các bạn đánh chiêng hay, các anh đánh chiêng đánh trống hay”.

Lần đầu được tổ chức, Liên hoan các đội chiêng trẻ thành phố Buôn Ma Thuột thu hút sự tham gia của 14 đội, 60 tiết mục với nhiều thể loại như: độc tấu, hòa tấu nhạc cụ dân tộc, hát dân ca, nhảy dân vũ. Các đội thi đã đem đến những tiết mục đặc sắc, thể hiện văn hóa truyền thống của các dân tộc Ê Đê và Mường. Theo đánh giá của Ban tổ chức, một số đội thi đã thể hiện sự nổi trội trong diễn tấu cồng chiêngvà tính chuyên nghiệp trong biểu diễn. Các tiết mục múa được dàn dựng tốt, phù hợp và thể hiện được đặc trưng của dân vũ Ê Đê. Nghệ sĩ Linh Nga Niê Kđăm, Trưởng Ban thẩm định Liên hoan đánh giá: “Có những đội vì rất điêu luyện, đánh rất là tốt, có sự đối đáp, sự nhấn nhá như là vẻ đẹp của dàn chiêng, của bài chiêng đấy. Thì cũng có một số đơn vị đạt được điều đấy nhưng mà đại đa số là chỉ đánh đánh thường thôi. Cái đấy cũng thể hiện sự quan tâm để mà các cháu được luyện tập thì chưa được nhiều, cơ hội để cho các cháu được trình diễn chưa được nhiều”.

Kết thúc Liên hoan các đội Chiêng trẻ của thành phố Buôn Ma Thuột, Ban tổ chức đã trao 6 giải cho các đoàn có thành tích cao và 18 giải cho các tiết mục xuất sắc. Đây không chỉ là sự động viên, khích lệ các đơn vị mà còn là những “quả ngọt” sau nhiều năm triển khai đề án truyền dạy diễn tấu cồng chiêng cho thế hệ trẻ của chính quyền thành phố Buôn Ma Thuột nói riêng và tỉnh Đắk Lắk nói chung. Nghệ nhân trẻ Y Phúc Êban, ở buôn Ju, xã Ea Tu, thành phố Buôn Ma Thuột, người dành nhiều thời gian và tâm huyết truyền dạy đội chiêng thiếu nhi tại một số buôn làng ở thành phố Buôn Ma Thuột chia sẻ: “Khi mà dạy các cháu làm quen với bộ chiêng tre này thì nói chung là các cháu rất là đam mê và nhiệt tình. Trong quá trình giảng dạy thì vẫn có những khó khăn nhất định nhưng mà dần dần các cháu cũng tiếp thu thì rất là mừng vì các cháu yêu truyền thống, bản sắc của mình. Mỗi đợt liên hoan như thế này sẽ mở ra một cơ hội rất lớn cho các cháu duy trì được bản sắc, phong tục, tập quán cũng như là tập luyện cồng chiêng và nhạc cụ dân tộc”.

Kỳ Liên hoan lần đầu tiên được tổ chức tại khu vực Quảng trường 10/3, thành phố Buôn Ma Thuột đã tạo nên một không gian thân thiện cho người dân và du khách. Nhiều người đã tranh thủ chụp hình hoặc quay clip các bài tập, bài biểu diễn của các đội chiêng và lan tỏa rộng rãi trên các trang mạng xã hội, tạo hiệu ứng thu hút sự quan tâm nhiều hơn từ công chúng.

Ông Phạm Tiến Hưng, Phó Chủ tịch thường trực UBND thành phố Buôn Ma Thuột, Trưởng Ban tổ chức Liên hoan cho biết: Đây là hoạt động nhằm cụ thể hóa các Nghị quyết, Quyết định của thành phố về việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số trên địa bàn. Đồng thời, tạo điều kiện để các nghệ nhân duy trì tập luyện, thực hành vốn di sản quý báu của dân tộc, qua đó quảng bá văn hóa du lịch của địa phương: “Dự kiến trong thời gian đến thì cứ vào ngày thứ bảy hoặc chủ nhật của cuối tháng thì chúng tôi tổ chức liên hoan tại vị trí khu vực quảng trường một lần để trên cơ sở đó tạo sân chơi cho các thanh thiếu nhi dân tộc thiểu số. Đồng thời quảng bá hình ảnh con người và các nét văn hóa của dân tộc thành phố Buôn Ma Thuột, mời gọi các nhà đầu tư cũng như là các khách du lịch đến thăm, thưởng thức các nét văn hóa của các dân tộc thành phố Buôn Ma Thuột”.

Những kế hoạch, định hướng của thành phố Buôn Ma Thuột cũng mở ra triển vọng để các đội chiêng trẻ có thêm nhiều cơ hội rèn luyện kỹ năng trình diễn, tiếp cận tốt hơn với các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Đồng thời tạo điều kiện để các buôn làng có được đội ngũ vững vàng hơn để kế thừa và phát huy các giá trị văn hóa, tạo ra những lợi ích thiết thực cho cộng đồng./.