T’cooh Đinh Văn Thép c’moo đâu năc 72 c’moo, năc zập p’rá xa nay, bh’rợ tr’nêng âng đoo năc zêng vêy đhanuôr Cơ Tu coh cr’noon Gadoong, chr’val Tư, chr’hoong da ding k’coong Đông Giang chăp hơnh. Hay cớ ooy pazêng c’moo ahay, bêl chr’hoong Đông Giang bhrợ bh’rợ bê tông coh bhươl cr’noon, chr’val Tư công cơnh pazêng vel đong n’lơơng lum bấc râu zr’năh k’đhap coh bh’rợ pa tơơi cr’van pay pa chô k’tiếc. Lâng xa nay bh’rợ âng manuyh đảng viên, t’cooh Thép năc l’lăm pay đoọng k’tiếc, ta đang moon tô bhuh, bhươl cr’noon đh’rưah lâng vel đong xay bhrợ liêm xang xa nay bh’rợ. C’moo 2016, t’cooh Thép muy chu cớ xay p’căh ghít xa nay bh’rợ l’lăm xay bhrợ âng đảng viên bêl đoọng k’nặ 1 héc ta k’tiếc choh pazêng râu tơơm pay cha p’lêê, r’veh r’đoọng âng pr’loọng đong đoọng chr’val Tư bhrợ c’lâng bhrợ xa nay bh’rợ bhrợ pa dưr bhươl cr’noon t’mêê.

T’cooh Đinh Văn Thép xay truih, bh’rợ âng đay năc tu râu liêm crêê ha bhươl cr’noon, năc êêh râu tu pr’loọng đong k’bhộ k’van. Ơy z’lâh râu ha ul đharựt, ađoo n’năl ghít cr’noọ âng đhanuôr Cơ Tu, tu muy đhăm chr’noh, bh’lăh ruộng năc zêng tr’mông âng apêê đoo. Tu cơnh đêêc, ađoo k’noọ, lơi m’bứi quyền lợi âng đay đoọng bhrợ t’vaih râu liêm pr’hay, râu chr’năp lâh mơ ha vel đong năc bh’rợ choom ng’bhrợ. T’cooh Đinh Văn Thép prá xay: “Bêl Đảng, Nhà nước xay bhrợ pazêng Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung đoọng pa dưr pr’ắt tr’mông âng đhanuôr, pa dưr kinh tế, t’bil ha ul pa xiêr đharựt, t’bil lơi râu căh liêm crêê. Ha dợ ađay k’dua Nhà nước chroót pa chô đoọng ha đay năc ng’lêy pa bhlâng ta tân? Tu cơnh đêêc năc ađay đoọng k’tiếc đoọng Nhà nước, vel đong bhrợ đợ pr’đươi ha đhanuôr đươi dua đoọng xay bhrợ ha đhanuôr hêê. Ađay năc manuyh đảng viên năc ng’xâng đươi lâng l’lăm xay bhrợ”.

Ting xay bhrợ cơnh bh’rợ tr’nêng chr’năp, la lua ta nih âng t’cooh Đinh Văn Thép, đhanuôr cr’noon Gadoong pr’zước n’jâh g’roong bhươn, đoọng k’tiếc bhrợ c’lâng, bhrợ đợ pr’đươi ha đhanuôr đươi dua. Râu mr’cơnh cr’noọ xa nay âng đhanuôr năc pa dưr chr’val Tư xay bhrợ liêm xang Bhươl cr’noon t’mêê đâh lâh mơ cr’noọ xa nay. T’cooh Nguyễn Văn Thí, Trưởng cr’noon Gadoong, chr’val Tư, chr’hoong Đông Giang prá xay, coh cr’noon lâh 180 pr’loọng đong, coh đêêc, manuyh Cơ Tu pay k’nặ 90% đhanuôr. Pr’ắt tr’mông âng đhanuôr bấc bhlâng đươi ooy bh’rợ ha rêê đhuốch lâng ch’choh, b’băn la leh, ma muuch năc pr’ắt tr’mông dzợ lum bấc rau zr’năh k’đhap. Đươi râu zooi đoọng âng pazêng manuyh vêy bấc ngai chăp coh bhươl cr’noon cơnh t’cooh Đinh Văn Thép, pazêng bh’rợ tr’nêng coh bhươl cr’noon năc ba buôn lâh mơ: “T’cooh Thép năc manuyh vêy p’rá xa nay lâng đhanuôr. Pazêng pr’họp âng bhươl cr’noon, Chi bộ hân noo, t’cooh Thép ta luôn xay moon đợ bh’rợ tr’nêng chr’năp liêm, pa dưr c’rơ âng đhanuôr, t’bhlâng prá xay, p’too pa choom đhanuôr xay bhrợ c’lâng xa nay âng Đảng, Nhà nước. Cơnh t’mêê đâu bhlâng, muy zr’lụ băn a ọc bhưah bhlâng âng doanh nghiệp coh vel đong bhrợ nha nhự môi trường năc crêê đhanuôr goon xe. T’cooh Thép năc gluh moon oó, prá xay đoọng ha đhanuôr n’năl ắt mamông lâng bhrợ bhiệc ting cơnh xa nay pháp luật năc tơợ đêêc năc zêng têêm ngăn”.

Coh xa nay bh’rợ zâl cha groong ha ul đharựt, t’cooh Đinh Văn Thép công ta béch coh bh’rợ bhrợ cha. Coh cr’chăl chr’hoong Đông Giang ta đang moon xăl chr’noh chr’bêệt, acoon bh’năn, t’cooh Thép năc đâh xăl k’tiếc pa bhrợ căh lâh liêm choom năc choh 5 héc ta crâng. Bơr pêê c’moo t’tun, ađoo câl c’roóc băn coh crâng, bhrợ c’rol băn a ọc, groong g’roong băn a’tứch a’đha, bhr’lậ bhươn căh liêm năc choh r’veh, n’jưah vêy r’veh cha ha pr’loọng đong, n’jưah pa câl ta bơơn zên. Lâng bh’rợ n’nâu ơy zooi pr’loọng đong t’cooh Thép dưr vaih pr’loọng đong z’zăng k’van coh zr’lụ lâng đợ zên bơơn pay pa chô bơr pêê ha riêng ức đồng zập c’moo. Ting cơnh t’cooh Nguyễn Văn Ép, Chi hội trưởng Chi hội Cựu chiến binh cr’noon Gadoong, chr’val Tư, chr’hoong Đông Giang, căh muy bhrợ cha choom, t’cooh Đinh Văn Thép năc dzợ cựu chiến binh tr’haanh đhị vel đong. Ađoo ta luôn ta đang moon pazêng apêê hội viên t’bhlâng bhrợ cha, prá xay kinh nghiệm, đoọng m’ma chr’noh ơy vêy coh bhươn đong đay. T’cooh Thép năc đợ manuyh n’năl lâng t’bhlâng zư lêy pazêng râu chr’năp văn hoá ty đanh âng Cơ Tu. Pa bhlâng, coh chr’val Tư, t’cooh Thép năc muy coh m’bứi manuyh n’năl prá pr’ma, bhrợ bh’noóch: “T’cooh Thép năc manuyh prá xay liêm choom bêl sinh hoạt Chi hội, ắt mamông liêm ta nih đoọng ha lang p’niên lêy, p’too pa choom đhanuôr… Chr’năp bhlâng, ađoo năc muy coh puôn cha năc manuyh ơy pa choom prá pr’ma, bhrợ bhơ noóch đoọng ha manuyh t’cooh ta ha cơnh azi. Xoọc đâu, manuyh Cơ Tu dzợ đươi pr’ma, bh’noóch coh bh’rợ bhiệc bhan pay k’diic k’điêl, bhiệc bhan âng bhươl cr’noon… năc manuyh cơnh t’cooh Thép n’nâu năc căh dzợ lâh bấc”.

Coh xa nay bh’rợ hân đoo, t’cooh Đinh Văn Thép công xay bhrợ lứch loom âng muy đảng viên, manuyh vêy bấc ngai chăp coh pr’loong đong lâng bhươl cr’noon. Lâng râu chroi đoọng ha vel đong, k’tiếc k’ruung, t’cooh Đinh Văn Thép vêy ta cher đoọng bấc ch’ner chr’năp cơnh: Huân chương Kháng chiến hạng Nhì, Bằng khen coh Bh’rợ thi đua ting pa dưr pr’ắt tr’mông tỉnh Quảng Nam cr’chăl c’moo 2005 - 2009, Bằng khen Pr’loong đong bhrợ pa dưr pr’ắt tr’mông văn hoá c’moo 2020… Ting cơnh t’cooh Đỗ Hữu Tùng, Phó Chủ tịch UBND chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam, xa nay bh’rợ âng apêê vêy bấc ngai chăp coh zr’lụ đhanuôr acoon coh ting t’ngay vêy chr’năp lâh mơ. Apêê đoo vêy ta bi cơnh xr’loóc têy dal âng Đảng, Nhà nước coh bh’rợ đơơng âng chính sách, pháp luật tước ooy đhanuôr. T’cooh Đỗ Hữu Tùng prá xay ghít: “Xa nay bh’rợ âng manuyh vêy bấc ngai chăp coh zr’lụ da ding k’coong năc chr’năp pa bhlâng. Bêl xay bhrợ pazêng Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung, apêê đoo năc đợ manuyh l’lăm xay bhrợ, lướt xay moon, p’too pa choom đhanuôr đoọng k’tiếc, chroi đoọng g’lêêh c’rơ đh’rưah lâng vel đong xay bhrợ liêm xang pazêng cr’noọ bh’rợ. Apêê đoo công năc manuyh n’năl cr’noọ cr’niêng âng đhanuôr đoọng bhrợ t’vaih râu đoàn kết coh bhươl cr’noon… Zập c’moo, chr’hoong ta luôn bhrợ bh’rợ tr’lum mặt, haanh deh, cher đoọng ch’ner, đâh loon pa hêl đoọng manuyh vêy bấc ngai chăp t’bhlâng pa dưr xa nay bh’rợ âng đay k’rơ lâh mơ”./.

Già Đinh Văn Thép: Người “nói được, làm được”

 “Nói được, làm được” là phương châm sống của già Đinh Văn Thép, người có uy tín ở làng Gadoong, xã Tư, huyện miền núi Đông Giang, tỉnh Quảng Nam. Không những làm kinh tế giỏi, xây dựng gia đình hạnh phúc, già Thép còn hết lòng vì lợi ích cộng đồng, gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống, được bà con Cơ Tu tin yêu, nể trọng.  

Già Đinh Văn Thép năm nay đã 72 tuổi, nhưng mỗi lời nói, việc làm của ông đều được bà con Cơ Tu thôn Gadoong, xã Tư, huyện miền núi Đông Giang nể phục. Nhớ lại những năm trước đây, khi khi huyện Đông Giang thực hiện bê tông hóa nông thôn, xã Tư cũng như các địa phương khác gặp rất nhiều khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng. Với vai trò là đảng viên, già Thép tiên phong hiến đất, kêu gọi dòng họ, thôn xóm giúp sức cùng địa phương hoàn thành chương trình. Năm 2016, già Thép một lần nữa khẳng định vai trò đi đầu của đảng viên khi tự nguyện hiến gần 1 héc ta đất trồng các loại cây trái, hoa màu của gia đình để xã Tư mở đường thực hiện chương trình xây dựng Nông thôn mới.

Già Đinh Văn Thép chia sẻ, việc làm của mình xuất phát vì lợi ích cộng đồng, chứ chẳng phải gia đình khấm khá gì. Trải qua cảnh nghèo khó, ông hiểu rõ suy nghĩ của bà con Cơ Tu, bởi mỗi mảnh vườn, thửa ruộng đều gắn liền với kế sinh nhai của họ. Do vậy, ông nghĩ rằng, bỏ qua chút quyền lợi cá nhân để mang lại điều tốt đẹp, lớn lao hơn cho quê hương là việc nên làm. Già Đinh Văn Thép bộc bạch: “Khi Đảng, Nhà nước thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia là để nâng cao đời sống cho người dân, phát triển kinh tế, xóa nghèo đói, lạc hậu. Mà mình đi đòi Nhà nước đền bù cho mình có thấy bị ngược đời không? Chính vì thế mình phải hiến đất cho Nhà nước, cho địa phương làm các công trình dân sinh để phục vụ cho chính bà con mình. Mình là đảng viên phải chấp hành và nêu gương làm trước”.

Noi theo việc làm ý nghĩa, thiết thực của già Đinh Văn Thép, bà con thôn Gadoong rủ nhau tháo dỡ vườn tược, hiến đất làm đường, xây dựng các công trình dân sinh. Sự đồng thuận của người dân đã góp phần đưa xã Tư về đích Nông thôn mới sớm hơn kế hoạch. Ông Nguyễn Văn Thí, Trưởng thôn Gadoong, xã Tư, huyện Đông Giang cho biết, thôn có hơn 180 hộ, trong đó, người Cơ Tu chiến gần 90% dân số. Kinh tế của bà con chủ yếu làm nương rẫy và trồng trọt, chăn nuôi nhỏ lẻ nên đời sống gặp nhiều khó khăn. Nhờ sự giúp sức của những người có uy tín trong cộng đồng như già Đinh Văn Thép, mọi công việc trong thôn trở nên dễ dàng hơn: “Già Thép là người có tiếng nói với bà con. Các cuộc họp thôn, Chi bộ nào, già Thép thường xuyên tham mưu những cách làm hay, phát huy được sức mạnh dân dân, tích cực tuyên truyền, vận động người dân thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước. Như mới đây nhất, một trang trại chăn nuôi heo của doanh nghiệp trên địa bàn gây ô nhiễm môi trường đã bị dân chặn xe. Già Thép đã đứng ra căn ngăn, tuyên truyền cho bà con phải sống và làm việc theo pháp luật nên mọi chuyện mới yên ổn”.

Trên mặt trận chống đói nghèo, già Đinh Văn Thép cũng rất nhạy bén trong cách lao động, sản xuất. Thời điểm huyện Đông Giang khuyến khích chuyển đổi cơ cấu cây trồng, con vật nuôi, già Thép nắm ngay cơ hội, chuyển đổi đất sản xuất kém hiệu quả sang trồng 5 héc ta rừng. Vài năm sau, già đầu tư mua bò nuôi dưới tán rừng, làm chuồng nuôi heo, khoanh nuôi gà vịt, cải tạo vườn tạp trồng rau màu, vừa cung cấp thực phẩm cho gia đình, vừa bán kiếm thêm thu nhập. Cách làm này đã giúp gia đình già Thép trở thành hộ khá giả trong vùng với thu nhập vài trăm triệu đồng mỗi năm. Theo ông Nguyễn Văn Ép, Chi hội trưởng Chi Hội Cựu chiến binh thôn Gadoong, xã Tư, huyện Đông Giang, không chỉ làm kinh tế giỏi, ông Đinh Văn Thép còn là cựu chiến binh tiêu biểu tại địa phương. Ông thường xuyên vận động các hội viên nỗ lực làm kinh tế, chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ cây giống có sẵn trong vườn nhà. Ông Thép còn là người am hiểu và có tâm huyết gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống Cơ Tu. Đặc biệt, ở xã Tư, ông Thép là một trong số ít người còn biết nói lý, hát lý: “Ông Thép là người có tầm trong sinh hoạt Chi hội, nêu gương cho giới trẻ, vận động quần chúng... Đặc biệt, ông là 1 trong 4 thầy đã từng dạy nói lý, hát lý cho những người già như chúng tôi. Hiện nay, người Cơ Tu vẫn sử dụng nói lý, hát lý trong cưới xin, hội làng,... mà người như ông Thép nay còn quá ít.”

Ở vị trí, vai trò nào, già Đinh Văn Thép cũng thể hiện trách nhiệm của một đảng viên, người có uy tín trong gia đình và cộng đồng. Với những đóng góp cho quê hương, đất nước, già Đinh Văn Thép nhận được nhiều phần thưởng cao quý như: Huân chương Kháng chiến hạng Nhì, Bằng khen trong Phong trào thi đua góp phần phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2005 - 2009, Bằng khen Hộ gia đình xây dựng đời sống văn hóa 2020...  Theo ông Đỗ Hữu Tùng, Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam, vai trò người có uy tín trong vùng dân tộc thiểu số ngày càng được khẳng định. Họ được ví như là cánh tay nối dài của Đảng, Nhà nước trong việc đưa chính sách, pháp luật tới người dân. Ông Đỗ Hữu Tùng khẳng định: “Vai trò người có uy tín trong cộng đồng miền núi rất quan trọng. Khi thực hiện các Chương trình mục tiêu Quốc gia, họ chính là những người nêu gương, đi tuyên truyền, vận động người dân hiến đất, góp công sức cùng địa phương hoàn thành các mục tiêu. Họ cũng là người nắm bắt tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của bà con để tạo sự đoàn kết trong cộng đồng… Hằng năm, huyện thường xuyên tổ chức gặp mặt, tuyên dương, khen thưởng, kịp thời động viên để những người uy tín tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò của mình”./.