Muy coh pazêng bh’rợ chr’năp, ta nih liêm âng t’cooh Nguyễn Văn Ép năc vêy chính quyền lâng đhanuôr bhươl cr’noon haanh deh, xay moon dal năc bh’rợ ađoo ơy đoọng lâh 4 r’bhâum2 k’tiếc bhrợ c’lâng bhươl cr’noon. Ting xay bhrợ cơnh t’cooh Ép, đhanuôr Cơ Tu coh cr’noon Gadoong, chr’val Tư, chr’hoong Đông Giang đh’rưah pr’zước râh g’roong, đoọng k’tiếc bhrợ pr’đươi ha đhanuôr đươi dua. Râu mr’cơnh cr’noọ xa nay âng đhanuôr ơy zooi vel đong đâh bhrợ liêm xang cr’noọ xa nay ooy c’lâng p’rang bhươl cr’noon. C’lâng liêm crêê, đhanuôr lướt chô, đơơng âng hàng hoá chr’noh chr’bêệt công liêm buôn lâh mơ. T’cooh Nguyễn Văn Thí, Trưởng cr’noon Gadoong, chr’val Tư prá xay, l’lăm ahay, T’cooh Ép công ơy col lơi k’nặ 4 r’bhâu tơơm keo chắt 2 c’moo đoọng bhrợ c’lâng tơợ cr’noon Gadoong - Tubhau, đoọng k’tiếc bhrợ Bưu điện, Đong văn hoá chr’val: “Coh cr’noon n’nâu, T’cooh Ép vêy chr’năp, prá xay n’hau năc đhanuôr đươi râu đêêc. Đoo bêl họp Chi bộ, họp bhươl cr’noon ađoo ta luôn chroi đoọng, prá xay bơơn râu mr’cơnh cr’noọ xa nay âng đhanuôr. Coh bh’rợ bhrợ têng Bhươl cr’noon t’mêê căh cậ pa dưr pr’ắt tr’mông, pa xiêr đharựt, T’cooh Ép ta luôn ta nih đha nâng l’lăm xay bhrợ. Cơnh đoọng k’tiếc bhrợ c’lâng n’nâu coh prang bhươl cr’noon vêy c’lâng bhưah bhái, c’riing đong ch’ngaách liêm, đhanuôr lướt chô liêm buôn.”

Căh muy manuyh vêy bấc ngai chăp coh đhanuôr Cơ Tu, t’cooh Nguyễn Văn Ép năc dzợ manuyh liêm choom coh bh’rợ pa dưr kinh tế đhị vel đong. Ting Cách mạng tơợ bêl 16 c’moo, đâh ắt lâng xã hội n’đăh lơơng, tu cơnh đêếc T’coop Ép bơơn n’năl bấc râu liêm choom. T’cooh Ép prá xay, xã hội ting t’ngay pa dưr k’rơ, ha dang đhơ za nươr ooy muy ha rêê đhuốch, năc căh choom t’bil lơi ha ul, đharựt. K’noọ cơnh đêêc, tr’nơơp c’moo 200, ađoo vặ 20 ức đồng zên vặ t’đui đoọng tơợ Ngân hàng Chính sách Xã hội chr’hoong Đông Giang đh’rưah lâng zên k’rong đớc, ađoo bhrợ bh’rợ bhươn - abóc băn axiu - c’rol bh’năn - crâng. Xang bơr pêê c’moo t’bhlâng ch’choh b’băn, pr’ắt tr’mông pr’loong đong T’cooh Ép căh muy choom t’bil lơi đharựt ting n’năc năc vêy râu đớc, râu cha. T’cooh Ép xay truih, pazêng c’moo 2013, 2014, pr’loọng đong đoo năc vêy 8 héc ta crâng keo, k’nặ k’zệt p’nong t’rí, 40 p’nong c’roóc, k’zệt p’nong a ọc lai lâng a tứch ađha… dưr vaih pr’loọng đong k’van k’bhộ lâng đợ zên bơơn pay pa chô zập c’moo năc 300 ức đồng: “Nâu cơy t’cooh ta ha, c’rơ đhur, acu dzợ đớc m’bứi a năm k’tiếc crâng đoọng ch’choh, ha mơ dzợ năc đoọng ha apêê k’coon bhrợ cha. Zập t’ngay, acu đh’rưah lâng k’điêl t’bhlâng băn a ọc. Coh c’rol dzợ 1 p’nong a ọc căn t’mêê rưah 11 p’nong a ọc acoon, 1 p’nong a ọc n’lơơng xoọc k’nặ rưah lâng vêy 3 p’nong a ọc pa câl lêệ. Dap lêy pazum lâng zên lương Nhà nước chroót dodộng lâng pazêng bh’rợ n’lơơng công vêy mơ 30 ức đồng coh zập c’xêê, zập đươi dua coh pr’loọng đong lâng zooi p’xoọng k’coon ch’chau.”

P’căn Đinh Thị Nết, Phó Chủ tịch UBND chr’val Tư, chr’hoong Đông Giang prá xay, đợ manuyh vêy bấc ngai chăp, ta béch coh bhươl cr’noon Cơ Tu cơnh t’cooh Nguyễn Văn Ép căh lâh bấc. Bêl k’nặ đhêy hưu, T’coop Ép bêl ahay lâh 20 c’moo pa bhrợ coh bộ đội, xang n’năc bhrợ đợ chức vụ chr’năp coh vel đong cơnh Chủ tịch Hội cựu chiến binh chr’val, Bí thư Đảng uỷ chr’val, Chủ tịch Hội đồng Nhân dân chr’val, Chủ tịch Mặt trận chr’val… Bhrợ bh’rợ hân đoo, t’cooh Ép công ta luôn l’lăm xay bhrợ, ta nih đha nâng, xay bhrợ liêm xang bh’rợ tr’nêng vêy ta pazao đoọng. Nâu cơy, t’cooh đhur, T’coop Ép dzợ bhrợ Chi hội Trưởng Chi hội Cựu chiến binh cr’noon Gadoong. Ađoo ta luôn bhrợ bh’rợ pr’liêm coh bhươl cr’noon, pa dưr cr’noọ bh’rợ đoàn kết coh bhươl cr’noon, p’too pa choom k’coon ch’chau xay bhrợ liêm crêê c’lâng xa nay, pháp luật âng Đảng, Nhà nước… năc vêy đhanuôr chăp pa bhlâng lâng hơnh deh. P’căn Đinh Thị Nết prá xay, T’cooh Ép công năc manuyh n’năl lâng lứch loom ooy văn hoá ty đanh âng đhanuôr Cơ Tu. “T’cooh Nguyễn Văn Ép năc manuyh vêy bấc ngai chăp coh bhươl cr’noon lâng năc manuyh bhrợ cha choom, t’bil ha ul pa xiêr đharựt. Coh cr’chăl ahay, t’cooh Ép căh muy đoọng k’tiếc bhrợ bhươl cr’noon t’mêê ting n’năc ađoo công n’năl ooy văn hoá Cơ Tu cơnh prá pr’ma, bhrợ bh’noóch, t’taanh dzắc… coh pazêng bh’rợ hân đoo năc ađoo công t’bhlâng xay bhrợ. Đươi vêy cơnh đêếc, bêl xay bhrợ bh’rợ bhươl cr’noon t’mêê chr’val Tư năc đâh xay bhrợ liêm xang.”

Lâng râu chroi đoọng ha K’tiếc k’ruung lâng vel đong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam, t’cooh Nguyễn Văn Ép năc vêy Đảng, Nhà nước cher đoọng Huân chương Kháng chiến hạng Nhì, Bằng khen âng tỉnh, chr’hoong ooy manuyh đhanuôr bhrợ cha choom lâng bấc ch’ner âng pazêng Hội, Ban ngành. T’cooh Đoàn Ngọc Bình, Trưởng phòng Phòng Dân tộc chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam prá xay, năc vel đong da ding k’coong lâng 78% manuyh năc đhanuôr acoon coh, chroi đoọng âng pazêng manuyh vêy bấc ngai chăp coh bhươl cr’noon cơnh t’cooh Nguyễn Văn Ép năc zooi vel đong xay bhrợ liêm choom bh’rợ acoon coh, đơơng âng Nghị quyết âng Đảng, Nhà nước tước ooy râu la lua âng pr’ắt tr’mông. “T’cooh Nguyễn Văn Ép năc muy coh pazêng manuyh vêy bấc ngai chăp, p’rá xa nay coh bhươl cr’noon manuyh Cơ Tu. Ađoo năc manuyh bhrợ cha choom, n’jưah năc manuyh lứch loom coh pazêng xa nay bh’rợ âng vel đong. Chr’năp bhlâng, bêl xay bhrợ pazêng Xa nay bh’rợ âng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ắt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong, apêê đoo năc đợ manuyh chr’năp lướt xay moon, p’too pa choom, k’dua đhanuôr ting xay bhrợ./.”

Già Nguyễn Văn Ép “Cây đại thụ” của làng Gadoong

Đồng bào Cơ Tu ở thôn Gadoong, xã Tư, huyện miền núi Đông Giang, tỉnh Quảng Nam ví già Nguyễn Văn Ép như “cây đại thụ” của bản làng. Bằng uy tín, trách nhiệm của mình, Già Ép đã vận động bà con thay đổi nếp nghĩ, cách làm, phát triển kinh tế, xóa nghèo đói, xây dựng đời sống văn minh, chung sức cùng địa phương xây dựng Nông thôn mới.

Một trong những hành động ý nghĩa, thiết thực của già Nguyễn Văn Ép được chính quyền và bà con thôn bản ngợi khen, đánh giá cao là việc ông tiên phong hiến hơn 4.000m2 đất để làm giao thông nông thôn. Noi gương già Ép, bà con Cơ Tu thôn Gadoong, xã Tư, huyện Đông Giang cũng rủ nhau tháo dỡ vườn tược, hiến đất xây dựng các công trình dân sinh. Sự ủng hộ của người dân đã giúp địa phương sớm hoàn thành tiêu chí về giao thông nông thôn. Đường sá thông thoáng, bà con đi lại, vận chuyển hàng hóa nông sản cũng thuận lợi hơn. Ông Nguyễn Văn Thí, Trưởng thôn Gadoong, xã Tư cho biết, trước đây, Già Ép cũng đã tự nguyện phá bỏ gần 4.000 cây keo 2 năm tuổi để xã làm đường liên thôn Gadoong - Tubhau, hiến đất xây Bưu điện, Nhà văn hóa xã: “Trong làng này, Già Ép rất có uy tín, nói cái gì là bà con nghe cái đó. Mỗi lần họp Chi bộ, họp thôn già thường xuyên đóng góp, đưa ra các ý kiện nhận được sự đồng tình của bà con. Trong xây dựng Nông thôn mới hay phát triển kinh tế, giảm nghèo, Già Ép luôn gương mẫu. Như Già hiến đất làm đường nay làng trên, xóm dưới đường rộng thênh thang, cổng ngõ sạch đẹp, bà con đi lại buôn bán rất thuận tiện.”

Không chỉ là người có uy tín trong cộng đồng người Cơ Tu, già Nguyễn Văn Ép còn là gương điển hình trong phát triển kinh tế tại địa phương. Theo Cách mạng từ năm 16 tuổi, sớm tiếp xúc với xã hội bên ngoài cộng đồng làng, nên Già Ép học hỏi được nhiều điều tiến bộ. Già Ép bộc bạch, xã hội ngày càng phát triển, nếu cứ dựa mãi vào nương rẫy, thì khó thoát cảnh đói nghèo. Nghĩ vậy, đầu năm 2000, ông quyết định vay 20 triệu đồng vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách Xã hội huyện Đông Giang cộng thêm số tiền tích cóp được, ông đầu tư làm mô hình vườn - ao - chuồng - rừng (VACR). Sau vài năm chăm chỉ chăn nuôi, trồng trọt, cuộc sống gia đình Già Ép không chỉ thoát nghèo mà còn có của ăn, của để. Già Ép khoe, những năm 2013, 2014, gia đình già đã có 8 héc ta rừng keo, gần chục con trâu, 40 con bò, hàng chục con heo lai và gia cầm… trở thành hộ khá giả trong thôn với nguồn thu nhập bình quân 300 triệu đồng mỗi năm: “Nay tuổi già, sức yếu, tôi chỉ giữ lại một ít đất rừng để sản xuất, còn lại chia hết cho các con làm ăn kinh tế. Hằng ngày, tôi cùng vợ chăn nuôi heo chủ yếu. Trong chuồng hiện có 1 con heo nái vừa đẻ được 11 con, 1 con nái khác đang chuẩn bị đẻ và có 3 con heo thịt. Nhẩm tính bình quân cả lương Nhà nước và các công việc khác cũng được khoảng 30 triệu đồng mỗi tháng, đủ chi tiêu trong gia đình và hỗ trợ thêm con cháu thôi.”

Bà Đinh Thị Nết, Phó Chủ tịch UBND xã Tư, huyện Đông Giang cho hay, những người có uy tín, giỏi giang trong cộng đồng Cơ Tu như già Nguyễn Văn Ép không nhiều. Trước khi nghỉ hưu, Già Ép từng có hơn 20 năm công tác trong quân ngũ, rồi kinh qua các chức vụ quan trọng tại địa phương như Chủ tịch Hội cựu chiến binh xã, Bí thư Đảng ủy xã, Chủ tịch Hội đồng Nhân dân xã, Chủ tịch Mặt trận xã... Ở vị trí công tác nào, già Ép cũng nêu cao tinh thần tiên phong, gương mẫu, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Nay ở tuổi xế chiều, Già Ép vẫn đảm nhận Chi hội Trưởng Chi Hội Cựu chiến binh thôn Gadoong. Già thường xuyên tham gia giải quyết các mâu thuẫn trong thôn xóm, phát huy tinh thần đoàn kết trong cộng đồng, giáo dục con cháu thực hiện tốt chủ trương, pháp luật của Đảng, Nhà nước… được bà con hết mực kính trọng, yêu mến. Bà Đinh Thị Nết cho biết, Già Ép cũng là người am hiểu và tâm huyết với văn hóa truyền thống Cơ Tu. “Già Nguyễn Văn Ép là người có uy tín trong cộng đồng và là điển hình phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Thời gian qua, già Ép không chỉ hiến đất cho xây dựng nông thôn mới mà già còn rất am hiểu về văn hóa Cơ Tu như nói lý, hát lý, đan lát... trong mọi phong trào nào già luôn nêu gương đi đầu. Nhờ đó, khi triển khai xây dựng chương trình nông thôn mới xã Tư đã sớm về đích.”

Với những đóng góp cho Tổ quốc và quê hương Đông Giang, tỉnh Quảng Nam, già Nguyễn Văn Ép được Đảng, Nhà nước tặng Huân chương Kháng chiến hạng Nhì, Bằng khen của tỉnh, huyện về điển hình Nông dân sản xuất kinh doanh giỏi và nhiều phần thưởng các Hội, Ban ngành. Ông Đoàn Ngọc Bình, Trưởng phòng Phòng Dân tộc huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết, là địa phương miền núi với 78% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, đóng góp của những người có uy tín trong cộng đồng như ông Nguyễn Văn Ép giúp địa phương thực hiện hiệu quả công tác dân tộc, đưa các Nghị quyết của Đảng, Nhà nước đi vào thực tiễn cuộc sống. “Già Nguyễn Văn Ép là một trong những người có uy tín, tiếng nói trong cộng đồng người Cơ Tu. Già vừa điển hình phát triển kinh tế, vừa nhiệt huyết trong các phong trào của địa phương. Đặc biệt, khi triển khai các Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, họ đóng vai trò rất quan trọng đi tuyên truyền, vận động người dân thực hiện./.”