Năc g’luh tr’nơợp tước tỉnh Cao Bằng lâng cung năc g’luh tr’nơợp amoó Nguyễn Thị Vân Khánh, t’mooi ặt đhị thành phố Hà Nội bơơn lêy pazêng bhươn k’zunh boong bấc p’lêê. Đhơ zập ngai ơy năl cr’liêng k’zunh pa câl đhị Thủ đô, ha dợ bơơn têy đay chơih ting cr’liêng, lơi k’đoh xang năc đơơng zêệ chêện, pa đing lâng tớt cha cóh gâm âng tơơm k’zunh đh’rưah lâng apêê, cr’liêng k’zunh đha hum yêm, ha nghir… amoó Vân Khánh lêy pr’hay pa bhlầng: “Năc g’luh tr’nơợp a cu tước bhươn k’zunh, nâu kêi ha dợ bơơn năl cr’liêng k’zunh vêy n’căr bấc axông, bêl pay cr’liêng ha dang căh pa ghit năc buôn tăc ooy têy. Acu kiêng bhlầng zr’lụ da ding ca coong, kiêng lêy đhị đơ liêm pr’hay cơnh đâu, đhanuôr coh đâu ơy năl pa dưr rau pr’đơợ chr’năp liêm âng vel đong đay đoọng pa căh ha t’mooi lêy.”

C’moo đâu, bhiệc bhan tran đác Bản Giốc ta bhrợ crêê cr’chăl apêê bhươn k’zunh đhị Trùng Khánh moọt hân noo pay bh’nơơn. Nâu năc cung bêl đoọng ha t’mooi bơơn chêêc năl rau t’mêê bêl tước ooy Cao Bằng. Anoo Lê Đình Hòa, t’mooi đhị tỉnh Thanh Hóa đoọng năl: “Nâu g’luh tr’nơợp acu tước đâu, muy ngoọ tước cha ơh lêy bhiệc bhan tran đác Bản Giốc căh ngoọ tước coh đâu vêy bhươn chr’noh liêm t’viêng cơnh đâu, lêy bhươn nâu năl năc apêê đhanuôr k’rang g’lêêh g’lêệng bhlầng. Cr’liêng k’zunh yêm, đha hum năc cu câl bơr pêê ký đoọng bhrợ pr’hêl ha pr’loọng đong, pr’zơc.”

Vel Khấy, chr’val ca noong k’tiếc Chí Viễn, chr’hoong Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng vêy lâh 4 héc ta choh tơơm k’zunh. Pazêng bhươn k’zunh nâu đăn lâng c’lâng pa têệt tơợ thị trấn Trùng Khánh tước tran đác Bản Giốc, liêm buôn đoọng ha t’mooi tước pâh l’lêy. Lâh mơ chêêc năl năc dzợ đh’rưah lâng đhanuôr pêêh pay p’lêê, bhrợ ch’na tơợ cr’liêng k’zunh, t’mooi dzợ bơơn năl rau a yêm lơơng âng vel đong, coh đêêc, apêê ch’na zêệ bhrợ tơợ cr’liêng k’zunh Trùng Khánh cơnh: Bánh cr’liêng k’zunh, avị đêệp, cốm k’zunh, dzung a’ọc zêệ lâng cr’liêng k’zunh… căh cợ a lăc zêệ bhrợ tơợ cr’liêng k’zunh, jưah âm jưah xơợng bh’ươr then, n’jưl tính âng ma nuyh Tày, Nùng coh đâu. Lâh mơ, t’mooi năc dzợ bơơn lêy lâng chụp ảnh coh zr’lụ tơơm k’zunh ơy đanh 120 c’moo, tơơm c’kir Việt Nam đhị Bản Khấy. Pơ căn Nông Thị Điêm, ma nuyh chr’val Chí Viễn, chr’hoong Trùng Khánh đoọng năl: “Ma nuyh choh k’zunh kiêng t’mooi tước đâu bấc lâh mơ dzợ đoọng đhanuôr lêy choh, k’rang lâng bơơn pa chô thu nhập dal lâh. Tơơm k’zunh đong zi năc apêê lang ahay đơc đanh 3 lang nâu ơy, âng a bhướp avụa cu choh, cung căh năl pay m’ma choh tơợ ooy. Nâu kêi, lang acoon cha châu zư pa dưr a năm. Cr’liêng k’zunh c’moo đâu boong bấc lâng crêê bêl bhrợ bhiệc bhan tu cơnh đêêc pa câl buôn pa bhlầng, chr’năp pa câl cr’liêng pậ năc 150.000đ/kg, cr’liêng k’tứi năc 120.000đ/kg tước 130.000đ/kg. Đhanuôr vel Khấy choh cr’liêng k’zunh đươi cơnh đêêc năc vêy pa chô bh’nơơn dal lâh, doọ ngai ha ul cha dzợ.”

Đươi vêy liêm choom cơnh lâng đhr’năng pleng k’tiếc coh đâu tu cơnh đêêc đhị zr’lụ k’tiếc Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng chắt vaih lâng ha dưr liêm ơy moọt “T’nooi 100 rau a yêm bhrợ pr’hêl cha ner Việt Nam c’moo 2020 - 2021” âng Viện Kỷ lục Việt Nam chơih pay./.

Du khách hào hứng với trải nghiệm tại thủ phủ trồng dẻ Cao Bằng

 Trong khuôn khổ Lễ hội Thác Bản Giốc, lần đầu tiên tỉnh Cao Bằng tổ chức Tuần lễ trải nghiệm vườn dẻ tại Bản Khấy, xã Chí Viễn, huyện Trùng Khánh, thủ phủ hạt dẻ địa phương. Đây cũng là điểm nhấn thú vị dành cho du khách trong mùa lễ hội năm nay.

Lần đầu tiên đến với tỉnh Cao Bằng và cũng là lần đầu tiên chị Nguyễn Thị Vân Khánh, du khách ở thành phố Hà Nội được thấy tận mắt những vườn dẻ trĩu quả. Dù không xa lạ với món hạt dẻ vẫn được bày bán ở Thủ đô, nhưng được tự tay nhặt quả, tách vỏ rồi cùng người dân làm các công đoạn chế biến như luộc, rang và cùng ngồi thưởng thức những hạt dẻ thơm bùi, nóng hổi ngay dưới gốc cây rợp bóng mát… chị Vân Khánh cảm thấy thật thú vị: “Là lần đầu tiên tôi đến vườn hạt dẻ, giờ tôi mới biết hạt dẻ được bọc trong một quả rất nhiều gai, khi sờ vào không cẩn thận có thể bị thương. Tôi rất yêu vùng cao, rất muốn được thăm những danh lam thắng cảnh, người dân nơi đây phát huy được các đặc sản của vùng cao để phục vụ cho du khách”. 

Năm nay, Lễ hội Thác Bản Giốc diễn ra đúng thời điểm các vườn dẻ tại Trùng Khánh vào mùa thu hoạch. Đây cũng là cơ hội để du khách có thêm trải nghiệm mới khi đến với Cao Bằng. Anh Lê Đình Hoà, du khách ở tỉnh Thanh Hoá cho hay: “Tôi lần đầu đến đây, chỉ nghĩ đi Lễ hội thác Bản Giốc, nhưng khi thấy cây dẻ tôi cũng khá bất ngờ, thấy cây tươi tốt, sum suê có lẽ người dân nơi đây cũng bỏ công chăm sóc rất nhiều. Chắc chắn hạt dẻ rất ngon, tôi sẽ mua một vài cân dẻ về làm quà cho gia đình và bạn bè”.

Bản Khấy, xã biên giới Chí Viễn, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng có hơn 4 héc ta trồng dẻ. Những vườn dẻ này nằm ngay trên tuyến đường nối từ thị trấn Trùng Khánh đến thác Bản Giốc, thuận tiện cho hành trình tham quan của du khách. Ngoài trải nghiệm cùng người dân thu hoạch, chế biến món ăn từ hạt dẻ, du khách còn được giới thiệu nhiều đặc sản khác của địa phương, trong đó, các món ăn chế biến từ hạt dẻ Trùng Khánh như: Bánh hạt dẻ, xôi, cốm hạt dẻ, chân giò hầm hạt dẻ… hay nhâm nhi li rượu nấu từ hạt dẻ và thưởng thức những tiết mục hát then, đàn tính đặc trưng của đồng bào Tày, Nùng nơi đây. Ngoài ra, du khách được tận mắt chiêm ngưỡng và chụp ảnh lưu niệm cùng cây dẻ cổ thụ 120 năm tuổi, cây Di sản Việt Nam ngay tại Bản Khấy. Bà Nông Thị Điêm, người dân xã Chí Viễn, huyện Trùng Khánh cho biết: “Người trồng dẻ chúng tôi rất mong muốn du khách đến đây nhiều hơn nữa để bà con tiếp tục trồng, chăm sóc và có thu nhập cao hơn nữa. Cây dẻ nhà tôi do các cụ để lại đã qua 3 đời, do ông kỵ nhà tôi trồng, cũng chẳng nhớ lấy giống ở đâu. Giờ đời con, cháu nối tiếp thôi. Hạt dẻ năm nay được mùa lại gặp đợt lễ hội nên tiêu thụ mạnh, giá bán hạt to 150.000đ/kg, nhỏ hơn thì 120.000 đồng đến 130.000đ/kg. Bà con bản Khấy trồng hạt dẻ nên  ai cũng thu nhập cao hơn, không còn ai đói nữa rồi, hầu như ai cũng khá giả cả”.

Do hợp khí hậu, thổ nhưỡng nên cây dẻ ở vùng đất Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng sinh trưởng tốt, hạt to, thơm bùi và đậm vị. Hạt dẻ Trùng Khánh đã lọt “Top 100 đặc sản quà tặng Việt Nam năm 2020-2021” do Viện Kỷ lục Việt Nam bình chọn./.