6 c’moo l’lăm ahay, anoo Hồ Xuân Liên, cóh vel Diên Mai, chr’val A Ngo, chr’hoong A Lưới ta luôn ặt ôộm búah, vay poóh k’điêl nắc amoó Ploong Hoá. Anoo Hồ Xuân Liên buôn vay k’điêl zâp bêl mốp loom, boọl plơ. Bấc bêl cắh mặ ặt zâng xơợng k’diịc vay, amoó Ploong Hoá nắc chô mứt ooy đông k’căn k’căn. Hân đhơ cơnh đêếc, 3 c’moo chô ooy đâu, pr’ắt tr’mung âng pr’loọng đông anoo Hồ Xuân Liên têêm ngăn lấh mơ, cóh pr’loọng đông doọ dzợ váih tr’vay tr’lin. Diịc điêl anoo ting tr’zooi pr’choom ặt tớt, bhrợ cha, pr’ắt tr’mung r’dợ ting têêm ngăn, mặ băn zư 4 p’nong k’coon cha học. Tơợ mưy manứih ta luôn vay zi nắh k’điêl, xoọc đâu anoo Liên váih mưy manứih buôn lướt prá xay, p’too pa choom chr’nắp liêm đắh bh’rợ zêl cha groong tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông âng vel bhươl: “Bêl ahay k’điêl cu ặt ma mung liêm ta níh lâng cu, hân đhơ cơnh đêếc, tu acu k’noọ mốp lết ooy đoo. Diịc điêl zi bơơn cơnh xoọc đâu nắc chắp hơnh vêy bấc apêê a’đhi amoó cóh chr’hoong A Lưới k’âng k’đơơng liêm crêê. Bêl ahay, acu mốp loom, vay zi nắh k’điêl lâng apêê k’coon cung cơnh đêếc. Xọoc đâu, acu năl lâng bơơn pa choom ta moóh đắh k’điêl, la lua lêy k’điêl cu k’âng k’đơơng têêm ngăn”.

Zêng lêy zâp apêê tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông đhị chr’hoong A Lưới zêng tơợp váih tơợ râu tu ha ul đha rứt, dưr váih bấc râu cắh liêm crêê. Cr’chăl hanua, zâp tổ chức đoàn thể cóh chr’hoong t’bhlâng zooi đoọng đợ pr’loọng đông lưm zr’nắh k’đhạp bhrợ têng cha lâng đợ bh’rợ b’băn, ch’chóh. Tơợ đêếc, chrooi pa xoọng zêl cha groong đhr’năng tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông, bhrợ đoọng đhanuôr tr’xăl cr’noọ bh’rợ, t’bhlâng bhrợ cha. Amoó Hồ Thị Sương, Chủ tịch Hội pân đil chr’val A Ngo, chr’hoong A Lưới moon: “Tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông bêl ahay dưr váih bấc, bêl bơơn pân đil trung ương, tỉnh hội lâng chr’hoong chô bhrợ mưy lớp pa choom đhị chr’val nắc zâp apêê ađhi amoó ting pấh đoọng năl liêm ghít lấh. Xọoc đâu lêy xiêr bấc ặ. Azi dzợ t’bhlâng xay moon, đoọng đhanuôr năl liêm ghít lấh mơ đắh c’năl bh’rợ nâu”.

P’căn Lê Thị Quỳnh Tường, Chủ tịch Hội Liên hiệp pân đil chr’hoong A Lưới đoọng năl, hội ơy zư lêy bấc bh’rợ zêl cha groong tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông liêm choom. Nâu đoo nắc Câu lạc bộ “Pr’loọng đông têêm ngăn” đhị chr’val A Ngo lâng thị trấn A Lưới. Câu lạc bộ “Zêl cha groong tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông” âng chr’val A Ngo, chr’val Hồng Vân...

Tước đâu, zâp chr’val zêng váih Câu lạc bộ “C’bhúh đương zêl cha groong đấh loon” đoọng lêy bhrợ pa liêm zâp râu bhiệc pr’hân âng pân đil lâng p’niên. Xọoc, Hội Liên hiệp pân đil chr’hoong t’bhlâng bhrợ pa dưr đhị c’năl chr’nắp liêm đhị đhanuôr, đhị zâp chr’val đoọng lêy zooi, xay moon đoọng ha zâp apêê tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông. Zâp bh’rợ Câu lạc bộ t’pấh bấc ngai lâng bấc apêê crêê ta vay zi nắh lalay cơnh ting pấh. Ooy đâu, zooi đoọng zâp ngai tr’xăl cơnh lêy, tr’pác đợ râu mốp loom, chrooi pa xoọng zêl cha groong tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông. P’căn Lê Thị Quỳnh Tường, Chủ tịch Hội Liên Hiệp pân đil chr’hoong A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế đoọng năl cớ: “Râu chr’nắp liêm clan bhứah ooy cr’chăl prá xay, bêl ahay cắh vêy ngai moon tước, cắh ngai k’rang lêy, ngai kiêng bhrợ n’hâu, tr’vay tr’lin nắc ting lêy cơnh đêếc. Xọoc đâu, vêy pháp luật zư lêy, apêê năl ghít zâp luật zêl cha groong tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông, lấh mơ, apêê a’đhi amoó bêl vêy đhr’năng bh’rợ, năl liêm ghít đắh pháp luật, đắh zêl cha groong tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông nắc apêê pân prá, bấc bêl apêê k’diịc k’pân”.

Ooy 10 c’moo hanua, đợ mơ tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông tỉnh Thừa Thiên Huế ting t’ngay ting xiêr. C’moo 2012, prang tỉnh bơơn lêy lấh 400 tu bhiệc, c’moo 2017 dưr váih 276 tu bhiệc, tước c’moo 2022 nắc dzợ 49 tu bhiệc. P’căn Ngô Ánh Tuyết, Phó Chủ tịch thường trực Hội liên hiệp pân đil tỉnh Thừa Thiên Huế đoọng năl: Cr’chăl nâu a’tốh, Hội pazưm lâng zâp ban, ngành, đoàn thể cóh vel đông tỉnh pa dưr liêm dal bh’nơơn bh’rợ zêl cha groong tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông, bhrợ tr’xăl đắh c’năl bh’rợ đắh zêl cha groong tr’vay tr’lin đoọng ting pa xiêr tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông, đấh loon zooi đợ apêê crêê ta vay zi nắh cóh pr’loọng đông. P’căn Ngô Ánh Tuyết moon: “C’moo 2023, Hội Liên hiệp pân đil tỉnh ơy bhrợ 18 lớp pa choom đhị chr’hoong A Lưới, chr’hoong Nam Đông, thị xã Hương Trà lâng chr’hoong Phú Lộc đắh c’năl bh’rợ lêy năl ooy tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông, zâp c’lâng bh’rợ zooi đhanuôr năl ghít tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông đoọng zêl cha groong. Đhị zâp lớp pa choom nâu zêng lêy pa dưr dal c’năl bh’rợ ha đhanuôr đắh zêl cha groong tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông”./.

Thay đổi nhận thức trong phòng, chống bạo lực gia đình ở miền núi A Lưới

Sự thay đổi nhận thức của người dân về bạo lực gia đình ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế là điểm sáng trong xây dựng gia đình hạnh phúc. Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, huyện A Lưới tiếp tục triển khai nhiều hoạt động, trong đó, chú trọng công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật về phòng chống bạo lực gia đình đến với cộng đồng, hướng đến xây dựng gia đình hạnh phúc, no đủ.  

6 năm trước, anh Hồ Xuân Liên, ở thôn Diên Mai, xã A Ngo, huyện A Lưới thường xuyên rượu chè, đánh đập vợ là chị Ploong Hóa. Anh Hồ Xuân Liên thường trút vào vợ những trận đòn sau mỗi lần nhậu hay bực tức. Nhiều lúc không chịu nổi đòn roi của chồng, chị Ploong Hóa phải trốn về nhà bố mẹ đẻ lánh nạn. Nhưng 3 năm trở lại đây, cuộc sống của gia đình anh Hồ Xuân Liên yên ấm hơn rất nhiều, trong gia đình không xảy ra bạo lực. Vợ chồng anh bảo ban nhau làm ăn, kinh tế dần ổn định, có điều kiện nuôi 4 người con ăn học. Từ một người thường xuyên bạo lực gia đình, giờ đây anh Hồ Xuân Liên trở thành tuyên truyền viên tích cực trong công tác phòng chống bạo lực gia đình của thôn. “Trước đây vợ là một người sống thực sự tốt với tôi nhưng tôi hiểu lầm vợ. Vợ chồng tôi được như ngày hôm nay, cám ơn rất nhiều chị em ở huyện A Lưới dìu dắt đến nơi đến chốn. Trước đây, tôi rất bức xúc, đập vợ và thậm chí hơn nữa, con cái cũng vậy. Hôm nay, tôi học hỏi từ vợ mà ra, thực sự vợ là người dìu dắt an toàn”.

Hầu hết các trường hợp xảy ra bạo lực tại huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế đều xuất phát từ nguyên nhân nghèo đói, nảy sinh mâu thuẫn. Thời gian qua, các tổ chức đoàn thể trong huyện tích cực hỗ trợ những gia đình khó khăn phát triển kinh tế bằng những mô hình chăn nuôi, trồng trọt. Từ đó, góp phần đẩy lùi tình trạng bạo lực gia đình, hướng người dân thay đổi nhận thức, chí thú làm ăn. Chị Hồ Thị Sương, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã A Ngo, huyện A Lưới cho hay: “Bạo lực gia đình ngày xưa thì xảy ra rất là nhiều, khi được phụ nữ trung ương, tỉnh hội và huyện hội về mở một lớp tập huấn tại xã thì các anh chị tham gia đã hiểu biết nhiều. Hiện nay thấy đã giảm dần. Chúng em vẫn tiếp tục tuyên truyền, để cho dân hiểu nhiều hơn và nắm kiến thức nhiều hơn”.

Bà Lê Thị Quỳnh Tường, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện A Lưới cho hay, hội đã duy trì nhiều mô hình phòng chống bạo lực gia đình hiệu quả. Đó là Câu lạc bộ “Gia đình hạnh phúc” tại xã A Ngo và thị trấn A Lưới. Câu lạc bộ “Phòng chống bạo lực gia đình” của xã A Ngo, xã Hồng Vân…

Đến nay, mỗi xã đều có Câu lạc bộ “Đội phản ứng nhanh” để giải quyết các vấn đề cấp thiết của phụ nữ và trẻ em. Hiện, Hội Liên hiệp phụ nữ huyện tiếp tục xây dựng địa chỉ tin cậy tại cộng đồng, tại các xã để giúp đỡ, hỗ trợ, tư vấn cho các đối tượng bị bạo lực gia đình. Các mô hình Câu lạc bộ thu hút được nhiều đối tượng với nhiều lứa tuổi khác nhau tham gia. Qua đó, giúp mọi người thay đổi cách nhìn, chia sẻ những bức xúc, góp phần đẩy lùi bạo lực trong gia đình. Bà Lê Thị Quỳnh Tường, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết thêm: “Sức lan tỏa trong quá trình tuyên truyền, trước đây là không ai nhắc đến, không ai quan tâm, ai ưa làm gì bạo lực thì cứ bạo lực. Bây giờ, người ta được pháp luật bảo vệ, người ta nắm được các luật phòng chống bạo lực gia đình, đặc biệt chị em phụ nữ khi mà họ có năng lực, có kiến thức về pháp luật, về phòng chống bạo lực gia đình là họ dám nói, nhiều lúc ông chồng ông sợ”.

Trong 10 năm qua, số vụ bạo lực gia đình ở tỉnh Thừa Thiên Huế ngày càng giảm. Năm 2012, toàn tỉnh phát hiện hơn 400 vụ,  năm 2017 xảy ra 276 vụ, đến năm 2022 chỉ còn 49 vụ. Bà Ngô Ánh Tuyết, Phó Chủ tịch thường trực Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết: Thời gian tới, Hội phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể trên địa bàn tỉnh nâng cao hiệu qủa công tác phòng, chống bạo lực gia đình, tạo chuyển biến về nhận thức, hành động trong phòng, chống bạo lực để từng bước giảm dần bạo lực gia đình, kịp thời hỗ trợ những nạn nhân của bạo lực gia đình. Bà Ngô Ánh Tuyết nói: “Năm 2023, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh đã tổ chức được 18 lớp tập huấn tại huyện A Lưới, huyện Nam Đông, thị xã Hương Trà và huyện Phú Lộc về kỹ năng nhận diện bạo lực gia đình, các phương pháp giúp người dân nhận diện bạo lực gia đình để phòng tránh. Qua các lớp tập huấn này hầu hết nâng cao nhận thức cho người dân về phòng chống bạo  lực gia đình”./.