Tơợ muy tỉnh đharựt, manuyh chính sách bấc tước k’nặ 20% pazêng đhanuôr, Quảng Nam dưr vaih năc vel đong ăt coh c’bhuh bha lâng coh zr’lụ miền Trung, t’bhlâng dưr vaih tỉnh pa dưr z’zăng k’rơ âng prang k’tiếc k’ruung lâng bơơn đợ rau dưr vaih lâh 10% tơợ c’moo 2025.

Coh lịch sử zâl arọp abhuy trông dzấc acoon manuyh, đhăm k’tiếc Chu Lai, chr’hoong Núi Thành, tỉnh Quảng Nam năc zr’lụ chr’va “g’luh tr’nơớp bơơn zươi Mỹ”. Đhị đâu năc đhị chr’năp pa bhlâng, năc zr’lụ chuah bhưah pa bhlâng, clung clang, c’lâng p’rang liêm buôn mị coh c’lâng bộ, c’lâng biển lâng c’lâng bhuông păr. Tơợ pazêng rau liêm choom n’năc, Mỹ đơơh lêy pay Chu Lai đoọng bhrợ đhị ăt âng quân sự nhâm mâng, bhrợ pr’đơợ chr’năp đhị chiến trường miền Trung.

Chiến tranh ơy xang đanh đươnh m’pâng thế kỷ, zr’lụ cruung k’tiếc grơơ nhool Núi Thành, zr’lụ tr’nơớp zâl Mỹ, bêl ahay năc zêng k’tiếc bhưah bhái căh ma chr’noh chr’bêệt, nâu cơy năc vêy ta bhrợ bấc ơl zr’lụ công nghiệp, ch’nang biển, tang bhuông păr, pazêng zr’lụ đô thị t’mêê liêm.

N’niên lâng pậ banh coh zr’lụ chuah Chu Lai, t’cooh Nguyễn Thập, ăt coh chr’val Tam Hiệp, chr’hoong Núi Thành bêl ahay k’noọ năc prang lang đay đhơ ăt đh’rưah lâng chuah, đươi ooy chuah coh bh’rợ bhrợ cha zr’năh k’đhap. T’cooh Nguyễn Thập lâng bấc đhanuôr coh đâu căh k’noọ, t’ngay nâu cơy apêê năc đợ manuyh k’đhơợng bhrợ đợ bh’rợ công nghiệp, ting chroi đoọng c’rơ ooy bh’rợ xăl tơợ ch’choh b’bêệt tước ooy công nghiẹp đhị vel đong đay: “Tơợ bêl bhrợ Zr’lụ kinh tế mở Chu Lai năc zr’lụ n’nâu vêy ta pa tơơi, đhanuôr vel đong bơơn chô ăt đhị đhăm ăt mamông t’mêê. Pr’ăt tr’mông âng đhanuôr ting t’ngay nhâm mâng lâh mơ đươi vêy pa bhrợ coh pazêng đong máy, xí nghiệp. Vêy tước 60% đhanuôr chr’val Tam Hiệp bhrợ công nhân. Pr’ắt tr’mông âng đhanuôr ting t’ngay liêm crêê, nhâm mâng, đong xang liêm mâng, zập ngai zêng bhui har”.

Tơợ bil bal, zr’năh k’đhap âng chiến tranh bhrợ t’vaih, k’tiếc lâng acoon manuyh k’tiếc Quảng vêy ta pa dưr k’rơ pa bhlâng. Zr’lụ k’tiếc căh ma chr’noh chr’bêệt, crêê bom cha răh pa hư năc ơy xăl pr’họm t’mêê. C’moo 2003, Zr’lụ Kinh tế mở Chu Lai, tỉnh Quảng Nam năc zr’lụ kinh tế mở tr’nơơp âng prang k’tiếc k’ruung vêy ta bhrợ t’vaih ting cơnh Quyết định âng Thủ tướng Chính phủ, dưr vaih pr’đơợ chr’năp âng zr’lụ kinh tế bha lâng coh miền Trung lâng coh prang k’tiếc k’ruung. Nâu đoo năc zr’lụ kinh tế toor biển g’luh tr’nơớp âng Việt Nam vêy ta đươi xa nay chính sách t’mêê, bhrợ t’vaih xa nay bh’rợ k’rong bhrợ, tr’câl tr’bhlêy liêm buôn lâh mơ. 22 c’moo ahay, Trung ương lâng tỉnh Quảng Nam ơy bhrợ bấc cơ chế, chính sách zooi doanh nghiệp pa dưr.

Tỉnh Quảng Nam ơy bhrợ têng c’lâng p’rang, t’bhlâng pa tơơi đhanuôr, pay pa chô k’tiếc, bhrợ t’vaih k’tiếc liêm đoọng doanh nghiệp bhrợ đong pa bhrợ. Vel đong ta luôn k’miah c’rơ, bhrợ t’vaih rau liêm crêê, đương hơnh deh apêê tước k’rong bhrợ lâng cr’noọ xa nay liêm crêê bhlâng lâng zooi doanh nghiệp, đươi vêy cơnh đêec ta luôn coh bấc c’moo ahay, Zr’lụ kinh tế mở Chu Lai ơy chroi đoọng lâh 70% chr’năp âng bh’rợ tr’nêng công nghiệp lâng ngân sách prang tỉnh.

Xa nay bh’rợ chr’năp pa bhlâng coh c’lâng bh’rợ bhrợ pa dưr Zr’lụ kinh tế Chu Lai, tỉnh Quảng Nam năc đợ rau dưr vaih âng Zr’lụ tổ hợp cơ khí Thaco - Trường Hải. Tơợ muy doanh nghiệp k’tứi lâng năc doanh nghiệp tr’nơớp tước pa bhrợ coh Zr’lụ Kinh tế mở Chu Lai, THACO nâu cơy năc Tập đoàn công nghiệp bấc bh’rợ tr’nêng bha lâng âng k’tiếc k’ruung đượi tơợ xa nay bh’rợ k’đhơợng xay công nghiệp. T’cooh Trần Bá Dương, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn THACO prá xay ghít: “THACO gr’hoót năc t’bhlâng t’bhưah bh’rợ pa bhrợ, tr’câl tr’bhlêy, tơợ đêêc năc t’bhlâng pa dưr kinh tế vel đong lâng pa dưr kinh tế cr’nhăng. THACO năc t’bhlâng pa dưr rau dưr vaih đoọng bơơn cơnh cr’noọ xa nay pa dưr âng k’tiếc k’ruung lâng THACO công ơy lêy trách nhiệm âng doanh nghiệp lâng rau dưr vaih âng k’tiếc k’ruung”.

C’moo 2024, k’đơơng t’pâh apêê tơợ k’tiếc k’ruung n’lơơng tước bhrợ têng (FDI) ooy tỉnh Quảng Nam năc dưr bấc cớ. Xoọc đâu vel đong n’nâu vêy 241 dự án FDI dzợ vêy chr’năp xay bhrợ, pazêng zên nhăn bhrợ têng lâh 6,45 tỷ đô la Mỹ, dzoọng t’nooi 20 coh prang k’tiếc k’ruung, zập c’moo chroi đoọng ooy ngân sách tỉnh k’r’bhâu tỷ đồng, bhrợ t’vaih bh’rợ tr’nêng đoọng ha lâh 62 r’bhâu manuyh pa bhrợ coh vel đong… Pazêng dự án n’nâu zêng n’đăh Đông Quảng Nam. Tỉnh Quảng Nam xay moon, c’lâng p’rang liêm mâng lâng cơ chế liêm crêê năc pr’đơợ chr’năp đoọng vel đong hơnh deh apêê coh k’tiếc k’ruung lâng tơợ k’tiếc k’ruung n’lơơng tước bhrợ têng.

C’moo 2022, đhr’năng pa dưr GRDP âng Quảng Nam năc ăt coh c’bhuh pazêng tỉnh vêy đợ pa dưr bấc bhlâng coh prang k’tiếc k’ruung, dzoong t’nooi 11 coh 63 tỉnh, thành phố. Hân đhơ cơnh đêêc coh 2 c’moo ahay, kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Nam lum bấc rau zr’năh k’đhap, rau zih ngang âng kinh tế, rau dưr vaih căh rau, pay pa chô ooy ngân sách ta bhúch pa bhlâng.

Coh c’moo 2024, rau pa dưr âng GRDP năc liêm choom lâh mơ, tơợ đhr’năng pa dưr ta bhúch 8,25% c’moo 2023 tước c’moo 2024 năc dưr bấc tước 7,1%. Pazêng zên bơơn pay pa chô ooy ngân sách coh c’moo 2024 bơơn 27,6 r’bhâu tỷ đồng, dzoóc 10,1% t’piing lâng c’moo 2023. T’cooh Lê Văn Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam rơơm kiêng, lâng muy Quy hoạch tỉnh Quảng Nam cr’chăl 2021 - 2030, cr’noọ bh’rợ tước c’moo 2050 t’mêê vêy ta p’căh, đh’rưah lâng rau t’bhlâng t’mêê, cr’noọ bh’rợ t’mêê năc zooi vel đong bhr’lậ zr’năh k’đhap, bhrợ t’vaih muy cr’chăl dưr vaih đơơh, nhâm mâng. “Pazêng dự án k’rong bhrợ ooy tang bhuông păr bha lang k’tiếc, ch’nang biển đác đhậu, pazêng zr’lụ công nghiệp… xoọc vêy pr’đơợ liêm buôn pa bhlâng đoọng xay bhrợ. Nâu đoo năc pr’đơợ đoọng Quảng Nam bhrợ t’vaih cr’chăl pa dưr t’mêê, ha dang zih năc vaih rau căh liêm choom. Đơơh đươi cr’chăl liêm crêê, xay bhrợ liêm choom 5 c’moo tước 10 c’moo ha y, rau chr’năp kinh tế âng Quảng Nam năc căh muy 129 r’bhâu tỷ đồng cơnh xoọc đâu năc bấc lâh mơ. Tỉnh k’rong đh’rưah lâng pazêng c’bhuh bhrợ xay bhrợ pazêng dự án coh ha y năc k’dâng 50 r’bhâu tỷ đồng zên FDI đoọng ooy tỉnh Quảng Nam. Pa dưr mơ 10% coh c’moo đâu lâng pa dưr 2 acoon số coh pazêng c’moo t’tun năc công choom xay bhrợ”.

Coh pazêng g’luh lướt bhrợ bhiệc lâng tỉnh Quảng Nam coh t’ngay 08/02 bêl đêêc ahay, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính prá xay ghít, Quảng Nam năc zr’lụ chr’năp pa bhlâng, c’rơ bấc ơl lâng bấc rau liêm choom la lay, rau liêm crêê ghít bhlâng đoọng pa dưr đơơh, nhâm mâng. Hân đhơ cơnh đêêc đợ ga măc, đợ đa đơơh coh bh’rợ pa dưr kinh tế âng tỉnh căh ơy crêê cơnh lâng rau liêm choom lâng căh ơy la lua nhâm mâng.

Thủ tướng Phạm Minh Chính rơơm kiêng tỉnh Quảng Nam năc pa dưr k’rơ lâh mơ dzợ rau liêm choom âng acoon manuyh, cr’noọ xa nay đoàn kết, ma t’bhlâng xay bhrợ, căh choom đương g’nưưm, căh choom g’đéch, t’bhlâng pa dưr rau dưr vaih âng kinh tế prang c’moo bơơn m’bứi bhlâng 10%. “Manuyh Quảng Nam vêy truyền thống anh hùng cách mạng “grơơ nhool, l’lăm lêệng c’chêệt arọp Mỹ”. Nâu cơy năc căh dzợ ng’grơơ k’rơ, l’lăm xay bhrợ coh bh’rợ kinh tế?. Acu ta đang moon ahêê căh choom moon căh, căh choom moon k’đhap. Ahêê t’bhlâng xay bhrợ ta bơơn mơ bơơn rau pa dưr tước 10% coh c’moo đâu. Đoọng bơơn xay bhrợ cơnh đêêc năc pazêng doanh nghiệp ăt pa bhrợ coh vel đong, zập ngành, zập vel đong năc mặ bơơn đợ pa dưr m’bứi bhlâng 10%, năc prang tỉnh vêy choom bơơn 10%. Năc ng’bhrợ t’vaih t’mêê c’rơ pa dưr đơ ty đươi ooy pr’đươi khoa học, công nghệ, tr’xăl t’mêê ta béch g’lăng”./.

SAU 50 NĂM GIẢI PHÓNG QUẢNG NAM: TỪ TỈNH NGHÈO HƯỚNG ĐẾN TĂNG TRƯỞNG TRÊN 10%

Đi lên từ đổ nát chiến tranh, mảnh đất xứ Quảng “Trung dũng, kiên cường, đi đầu diệt Mỹ” tiếp tục tạo nên những thành tựu mới để bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Từ một tỉnh nghèo, đối tượng chính sách chiếm gần 20% dân số, Quảng Nam vươn lên là địa phương nằm trong tốp đầu ở khu vực miền Trung, phấn đấu trở thành tỉnh phát triển khá của cả nước và đạt tăng trưởng trên 10% từ năm 2025.

Trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc, mảnh đất Chu Lai, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam là nơi vang danh “trận đầu thắng Mỹ”. Nơi đây có vị trí chiến lược quan trọng, là một vùng cát rộng, bằng phẳng, giao thông thuận lợi cả đường bộ, đường biển lẫn đường không. Từ những lợi thế đó, Mỹ đã nhanh chóng chọn Chu Lai làm nơi xây dựng căn cứ quân sự vững chắc, làm bàn đạp quan trọng tại chiến trường miền Trung.

Chiến tranh đã lùi xa nửa thế kỷ, vùng đất thép Núi Thành, nơi trận đầu đánh Mỹ, từng là vùng cát trắng mênh mông, bây giờ mọc lên các khu công nghiệp, cảng biển, sân bay, các khu đô thị hiện đại.

Sinh ra và lớn lên ở vùng cát Chu Lai, ông Nguyễn Thập, ở xã Tam Hiệp, huyện Núi Thành từng nghĩ rằng cả đời mình sẽ gắn với cát, bám vào cát trong cuộc mưu sinh nhọc nhằn. Ông Nguyễn Thập và nhiều người dân nơi đây không nghĩ rằng, ngày hôm nay chính họ là những người làm chủ dây chuyền sản xuất công nghiệp, góp sức vào cuộc chuyển dịch từ nông nghiệp sang công nghiệp ngay trên quê hương mình. “Từ khi xây dựng Khu kinh tế mở Chu Lai thì vùng này được giải toả, người dân địa phương được về ở tại các khu tái định cư. Cuộc sống của người dân ổn định hơn rất nhiều nhờ làm công nhân tại các nhà máy, xí nghiệp. Có đến 60% người dân xã Tam Hiệp làm công nhân. Đời sống người dân ngày càng đi lên, ổn định, nhà cửa khang trang, ai cũng vui mừng, phấn khởi”.

Từ trong đổ nát chiến tranh, đất và người xứ Quảng hồi sinh mạnh mẽ. Vùng đất hoang hoá, bị bom cày đạn xới đã thay màu áo mới. Năm 2003, Khu Kinh tế mở Chu Lai, tỉnh Quảng Nam là khu kinh tế mở đầu tiên của cả nước ra đời theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, trở thành đòn bẩy quan trọng của vùng kinh tế trọng điểm miền Trung và cả nước. Đây cũng là khu kinh tế ven biển đầu tiên của Việt Nam được áp dụng các cơ chế chính sách mới, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi. 22 năm qua, Trung ương và tỉnh Quảng Nam đã ban hành rất nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phát triển.

Tỉnh Quảng Nam đã đầu tư kết nối hạ tầng, tập trung giải phóng mặt bằng tạo quỹ đất sạch để doanh nghiệp triển khai xây dựng nhà xưởng. Địa phương luôn chắt chiu nguồn lực, xây dựng môi trường thuận lợi, đón các nhà đầu tư bằng tấm lòng rộng mở và sẻ chia với các doanh nghiệp, nhờ đó liên tục trong nhiều năm qua, Khu kinh tế mở Chu Lai góp hơn 70% giá trị sản xuất công nghiệp và thu ngân sách toàn tỉnh.

Dấu ấn quan trọng nhất trên hành trình xây dựng và phát triển Khu kinh tế Chu Lai, tỉnh Quảng Nam chính là sự ra đời của Khu tổ hợp cơ khí ôtô Thaco – Trường Hải. Từ một doanh nghiệp nhỏ và là doanh nghiệp đầu tiên đầu tư vào Khu Kinh tế mở Chu Lai, THACO giờ đây là Tập đoàn công nghiệp đa ngành hàng đầu đất nước trên nền tảng quản trị công nghiệp. Ông Trần Bá Dương, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn THACO khẳng định. “THACO cam kết sẽ tiếp tục phát triển quy mô sản xuất kinh doanh, qua đó tiếp tục phát triển kinh tế địa phương và phát triển kinh tế tư nhân. THACO sẽ cố gắng đẩy mạnh tăng trưởng để bắt nhịp cùng với chỉ tiêu tăng trưởng của đất nước và THACO cũng nhận thấy được trách nhiệm của doanh nghiệp đối với sự phát triển của đất nước”.

Năm 2024, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào tỉnh Quảng Nam tiếp tục gia tăng. Hiện địa phương này có 241 dự án FDI còn hiệu lực, tổng vốn đăng ký hơn 6,45 tỷ USD, xếp thứ 20 cả nước, mỗi năm đóng góp ngân sách cho tỉnh hàng ngàn tỷ đồng, giải quyết việc làm cho hơn 62 ngàn lao động địa phương… Hầu hết các dự án này đều nằm ở vùng Đông Quảng Nam. Tỉnh Quảng Nam xác định, hạ tầng “cứng” và cơ chế “mềm” là điều kiện quan trọng để địa phương chào đón các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Năm 2022, tốc độ tăng trưởng GRDP của Quảng Nam thuộc nhóm các tỉnh có mức tăng trưởng cao nhất cả nước, đứng thứ 11 trên 63 tỉnh, thành phố. Thế nhưng gần 2 năm qua, kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Nam trải qua nhiều biến động, sự trì trệ của nền kinh tế, tăng trưởng âm, thu ngân sách sụt giảm. 

Trong năm 2024, tăng trưởng GRDP phục hồi tốt, từ mức tăng trưởng từ âm 8,25% năm 2023 đến 2024 đã tăng lên 7,1%. Tổng thu ngân sách trên địa bàn năm 2024 đạt 27,6 ngàn tỷ, tăng 10,1% so với năm 2023. Ông Lê Văn Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam kỳ vọng, với một Quy hoạch tỉnh Quảng Nam thời kỳ 2021 -2030, tầm nhìn đến năm 2050 vừa được công bố, cùng với sự nỗ lực và quyết tâm mới, một tầm nhìn mới sẽ giúp địa phương tháo gỡ khó khăn, mở ra một thời kỳ phát triển nhanh, bền vững. “Các dự án đầu tư sân bay quốc tế, cảng biển nước sâu, các khu công nghiệp… đang có điều kiện rất thuận lợi để triển khai. Đây là thời cơ để Quảng Nam mở ra giai đoạn phát triển mới, nếu chậm trễ sẽ tụt hậu. Nắm bắt thời cơ, thực hiện tốt thì 5 năm đến 10 năm đến, quy mô kinh tế Quảng Nam không chỉ 129 ngàn tỷ đồng như hiện nay mà sẽ gấp nhiều lần. Tỉnh phối hợp tốt với các nhà đầu tư triển khai các dự án sắp tới thì khoảng 50 ngàn tỷ vốn FID rót vào tỉnh Quảng Nam. Tăng trưởng ở mức 10% trong năm nay và tăng trưởng 2 con số những năm tiếp theo có thể làm được”.

Tại chuyến làm việc với tỉnh Quảng Nam vào ngày 08/02 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Quảng Nam có vị trí chiến lược quan trọng, nguồn lực phong phú với nhiều tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội và lợi thế cạnh tranh để phát triển nhanh, bền vững. Tuy nhiên quy mô, tốc độ phát triển kinh tế của tỉnh chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế và chưa thật sự bền vững.

Thủ tướng Phạm Minh Chính mong muốn tỉnh Quảng Nam cần phát huy hơn nữa nguồn lực con người, tinh thần đoàn kết, tự lực, tự cường, không trông chờ, không ỷ lại, né tránh, phấn đấu tăng trưởng kinh tế tỉnh cả năm đạt ít nhất 10%. “Người Quảng Nam có truyền thống anh hùng cách mạng, "anh dũng kiên cường, đi đầu diệt Mỹ". Bây giờ chả lẽ không “anh dũng, kiên cường, đi đầu” trong phát triển kinh tế được sao?. Tôi đề nghị chúng ta không nói không, không nói khó. Chúng ta quyết tâm đạt cho bằng được mức tăng trưởng 10% trong năm nay. Muốn làm được như thế thì các doanh nghiệp đóng trên địa bàn, các ngành, địa phương phải đạt được mức tăng trưởng ít nhất 10% thì cả tỉnh mới đạt được 10%. Phải làm mới các động lực tăng trưởng cũ dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo”./.