Zâp râu bh’rợ lêy bhrợ cr’ay hi lêệng ngân lấh mơ

Ơy vêy k’hiir plóh a’ham: Đợ apêê crêê boọ mưy râu a’ham âng virus k’hiir plóh a’ham l’lăm đêếc vêy đhr’năng k’hiir ngân bêl lưm lâng mưy cơnh a’ham lơơng. Bhiệc nâu ta moon nắc pa dưr ting ooy kháng thể.

Ooy đắh tuổi: P’niên lâng apêê t’coóh nắc đợ apêê buôn k’hir plóh a’ham ngân. Tu miễn dịch âng p’niên vêy đhr’năng cắh ơy pa dưr pa xớc liêm zâp. Ha dợ lâng apêê t’coóh, ooy cr’chăl t’coóh đhưr choom bhrợ cắh k’rơ đắh miễn dịch.

XoỌc zư pa dứah cr’ay lơơng: Đợ apêê crêê cr’ay mãn tính cơnh tiểu đường, huyết áp dal cắh cậ cắh liêm crêê đắh miễn dịch vêy bấc đhr’năng k’hiir ngân lấh mơ ha dang crêê cr’ay.

Ting c’lâng trơơi boọ: Bơr pêê c’lâng trơơi boọ choom bhrợ cắh liêm crêê tước hệ thống miễn dịch âng mưy cha nặc manứih phản ứng lâng vi rút k’hiir plóh a’ham, bhrợ cắh liêm crêê tước đợ mơ hi lêệng âng cr’ay.

Đợ mơ virus: Đợ virus bấc cóh a’chặc choom bhrợ tước zâp c’léh cr’ay ngân hi lêệng lấh mơ. K’gơu choom bhrợ trơơi boọ đấh, bhrợ virus dưr váih bấc lấh mơ.

Zư lêy y tế cắh đấh: Đấh lướt zư pa dứah nắc đoo chr’nắp. zư lêy cắh đấh choom bhrợ zâp apêê k’ay k’hiir plóh a’ham doọ lấh ngân ting dưr ngân lấh mơ.

XoỌc đâu, bấc k’tiếc k’ruung châu Á xoỌc lêy vêy đợ apêê k’hiir plóh a’ham bấc bhlâng. Cóh k’tiếc k’ruung hêê, cr’ay k’hiir plóh a’ham dưr bấc ooy cr’chăl hanua. Tơợ tơợp c’moo tước lứch c’xêê 8 nâu, prang k’tiếc k’ruung vêy k’noọ 66.400 cha nặc k’hiir plóh a’ham, ooy đâu, 14 cha nặc chêết. Zâp apêê k’ay pazưm cóh thành phố Hà Nội, bơr pêê tỉnh miền Trung zâp tỉnh An Giang, Đồng Nai, Bình Dương... lâng thành phố Hồ Chí Minh.

Ting cơnh Bộ Y tế, râu tu bhrợ k’hir plóh a’ham bấc cơnh xoọc đâu nắc tu pr’đơợ plêệng k’tiếc liêm buôn đoọng k’gơu trơơi boọ váih cr’ay, lấh mơ miền Bắc xoọc đhị pr’đơợ plêệng k’tiếc hân noo ch’noọng pứih dzong, p’răng boo zâp cơnh. Cr’chăl nâu, pr’lướt đô thị hoá đấh, giao lưu lướt vốch âng zâp zr’lụ cung bhrợ đhr’năng trơơi boọ bhứah lâng k’đhạp k’đhơợng zư, lêy cha mêết đhị trơơi boọ. Râu lêy cha mêết, pazưm âng đhanuôr lâng ban, ngành, đoàn thể đắh bh’rợ zêl cha groong k’hiir plóh a’ham đhị bơr pêê vel đông cắh k’rơ liêm.

Bhrợ ha cơnh đoọng zư lêy c’la đay doọ k’hir plóh a’ham?

Lêy cha mêết, bơơn lêy lâng lêệng c’chêết cr’vóc cr’vêếc ooy zâp pr’đươi buôn đợc đác đươi dua lâng bhiệc ta luôn rao pa liêm thau, ta gập pa liêm a’bóc lâng zâp pr’đươi buôn đợc đác, p’lóh a’xiu đoọng c’chêết cr’vóc cr’vêếc.

Ta luôn xăl đác đhị zâp tọ đợc pô, t’moót bhoóh cắh cậ hoá chất c’chêết k’gơu ooy p’ngan, a’bóc cha năm, hòn non bộ, khay đác đợc tủ chriết...

Lơi jợ zâp pr’đươi pr’dua x’xriing, a’bóc đác tự váih, bh’rập zâp pr’đươi pr’dua choom k’đoong đác cắh đươi dua, đoọng k’gơu doọ choom lẹch cr’liêng.

Bếch màn cha groong k’gơu cắp hân đhơ bêl t’ngay, xập xa nập dal têy, đươi bình xịt k’gơu, hương k’gơu, kem cha groong t’bil k’gơu, vợt điện k’gơu... đoọng lêệng c’chêết k’gơu lâng cha groong k’gơu cắp.

T’bhlâng pazưm lâng ngành y tế ooy zâp đắh bh’rợ lêệng c’chêết k’gơu, cr’vóc cr’vêếc lâng zâp g’lúh phun hoá chất cha groong pr’lúh cr’ay.

Bêl k’hiir đấh lướt ooy cơ sở y tế đoọng khám pa dứah lâng moon đoọng đắh bhiệc zư pa dứah. Oó tự zư padứah cóh đông./.

Các yếu tố có thể khiến bệnh sốt xuất huyết trở nặng

Sốt xuất huyết thường bắt đầu với các triệu chứng giống như cúm, chẳng hạn như sốt cao, nhức đầu, đau cơ, đau khớp và phát ban. Đối với hầu hết người bệnh, các triệu chứng này có thể kiểm soát được và giảm dần trong vòng một tuần. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh sốt xuất huyết có thể tiến triển thành dạng nghiêm trọng được gọi là sốt xuất huyết nặng. Dạng nghiêm trọng này có thể dẫn đến các biến chứng đe dọa tính mạng, bao gồm chảy máu nghiêm trọng, suy các cơ quan và sốc.

Các yếu tố góp phần vào mức độ nghiêm trọng của bệnh

- Đã từng mắc sốt xuất huyết: Những người đã bị nhiễm 1 kiểu huyết thanh của virus sốt xuất huyết trước đó có nguy cơ cao mắc sốt xuất huyết nặng khi tiếp xúc với một kiểu huyết thanh khác. Hiện tượng này được gọi là tăng cường phụ thuộc vào kháng thể.

- Tuổi tác: Trẻ em và người già là đối tượng dễ bị sốt xuất huyết nặng. Hệ thống miễn dịch của trẻ em có thể chưa được phát triển đầy đủ. Còn đối với người già, quá trình lão hóa có thể làm suy yếu phản ứng miễn dịch.

- Đang điều trị một bệnh khác: Những người mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường, tăng huyết áp hoặc rối loạn hệ thống miễn dịch có nhiều khả năng bị sốt xuất huyết nặng nếu bị nhiễm bệnh.

- Yếu tố di truyền: Một số yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến cách hệ thống miễn dịch của một cá nhân phản ứng với vi rút sốt xuất huyết, ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng của bệnh.

- Tải lượng virus: Tải lượng virus cao trong cơ thể có thể dẫn đến các triệu chứng nghiêm trọng hơn. Muỗi có tốc độ lây truyền cao có thể góp phần làm tăng tải lượng virus trong cộng đồng.

- Chăm sóc y tế chậm trễ: Can thiệp y tế kịp thời là rất quan trọng. Chăm sóc y tế chậm trễ có thể khiến các ca sốt xuất huyết nhẹ chuyển thành nặng.

Hiện tại, nhiều quốc gia châu Á đang ghi nhận số lượng lớn ca mắc sốt xuất huyết. Ở nước ta, bệnh sốt xuất huyết cũng gia tăng trong thời gian qua. Từ đầu năm đến cuối tháng 8 này, cả nước ghi nhận gần 66.400 ca mắc sốt xuất huyết, trong đó, 14 bệnh nhân tử vong. Các ca bệnh tập trung ở thành phố Hà Nội, một số tỉnh miền Trung các tỉnh An Giang, Đồng Nai, Bình Dương… và thành phố Hồ Chí Minh.

Theo Bộ Y tế, nguyên nhân gia tăng bệnh sốt xuất huyết hiện nay chủ yếu do điều kiện thời tiết thuận lợi cho muỗi truyền bệnh phát triển, đặc biệt miền Bắc đang trong điều kiện thời tiết mùa hè nóng ẩm, nắng mưa đan xen. Bên cạnh đó, tốc độ đô thị hóa nhanh, giao lưu đi lại giữa các vùng miền cũng làm gia tăng nguy cơ lan rộng và khó quản lý, kiểm soát nguồn truyền bệnh. Sự chủ động, phối hợp của người dân và ban, ngành, đoàn thể trong công tác phòng, chống sốt xuất huyết tại một số địa phương chưa cao.

Làm thế nào để bảo vệ bản thân khỏi sốt xuất huyết?

1. Kiểm tra, phát hiện và diệt lăng quăng trong các dụng cụ chứa nước sinh hoạt bằng cách thường xuyên thau rửa, đậy nắp kín bể và các vật dụng chứa nước, thả cá để tiêu diệt lăng quăng.

2. Thường xuyên thay nước ở các lọ hoa, thả muối hoặc hóa chất diệt bọ gậy vào bát nước kê chân chạn, bể cảnh, hòn non bộ, khay nước thải tủ lạnh...

3. Loại bỏ các vật liệu phế thải, hốc nước tự nhiên, lật úp các vật dụng có thể chứa nước không sử dụng, để không cho muỗi đẻ trứng.

4. Ngủ màn phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày, mặc quần áo dài tay, dùng bình xịt muỗi, hương muỗi, kem xua muỗi, vợt điện muỗi... để diệt muỗi và phòng muỗi đốt.

5. Tích cực phối hợp với ngành y tế trong các chiến dịch diệt bọ gậy/lăng quăng và các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch.

6. Khi bị sốt đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị. Không tự ý điều trị tại nhà./.