Bâc pr’loọng đha nuôr Cơ Tu coh vêêl Bh’hôồng, chr’val Sông Kôn, thành phố Đà Nẵng âi, xooc pa căh loom p’zay pa choom lâng t’bhlâng pa dưr du lịch vêêl bhươl coh vêêl k’tứi n’nâu

Zâp ha dum, bêl điện coh vêêl Bh’hôồng tơơp ang, 40 pân đil lâng đha đhâm c’mọor Cơ Tu năc k’rong câ đhị trường k’tứi âng vêêl đoọng pa choom p’rá Anh.

T’ngay, apêê đoo lươt bhrợ ha rêê, k’rang x’mir lêy pr’ăt tr’mông. Ha dum, apêê đoo p’zay pa choom đợ n’juông t’mooh, vêêl đong ha ooy, doó jeh ca ay, số điện thoại, xang năc apêê p’rá buôn đươi coh apêê bh’rợ du lịch cơnh cha, ộm, t’nơơt, ba booch…

Lâh 1 c’xêê học tập, z’lâh bâc râu ca chit k’mal, bâc ngai âi choom prá p’rá Anh mơ đêêc a tôh bhrợ du lịch. Amoó Avô Thông lâng  vêêl Bh’hôồng, chr’val Sông Kon, TP Đà Nẵng đoọng năl:

“Cô Thìn pa choom đoọng pa bhlâng buôn năl, n’jưah prá p’rá Anh, n’jưah prá p’rá Cơ Tu, tu cơnh đêêc acu lâng apêê a đhi amoó buôn năl, buôn pa choom, pa choom mr’hal bhlâng”.

“Acu pa choom bơơn năl bâc cr’liêng p’rá cơnh: Where do you come from - pr’zơc tơợ tươc? How old are you? Pr’zơc m’mơ c’moo, căh câ pr’zơc doó ca ay How are you…”.

T’mooi tơợ k’tiêc k’ruung n’lơơng tươc lâng Bh’hôồng căh muy chăp kiêng crâng ca coong năc dzợ chăp lêy râu liêm ta nih lâng t’bhlâng pa prá lâng p’rá Anh âng ma nưih Cơ Tu. Đợ boop t’mooh, xay moon ch’na đh’năh căh câ pa choom bơơn năl đợ đhr’niêng bh’rợ lâng p’rá Anh, bhrợ ha t’mooi pa bhlâng chăp kiêng. Lâng công đươi lớp pa choom p’rá Anh, bâc đha đhâm c’moor Cơ Tu âi  pân pa prá p’rá Anh lâng t’mooi. Pr’căn Julia, t’mooi ma nưih Úc tươc vêêl Bh’hôồng pa căh râu căh bhr’nêy:

“Chê, acu căh bhr’nêy bêl amoó Thìn, xang năc bâc đha đhâm c’mọor n’lơơng zêng choom prá p’rá Anh; apêê xay truih đhr’niêng bh’rợ Cơ Tu lâng p’rá Anh, buôn năl, liêm pr’hay; đhưưng xí âng đha nuôr coh đâu công pr’hay; acu pa bhlâng kiêng”.

Lớp pa choom p’rá Anh n’nâu âng c’mọor Cơ Tu Đinh Thị Thìn, giáo viên THCS Phan Bội Châu pa choom đoọng k’gooh ha đha nuôr. Zâp ha dum, amóo Thìn p’zay pa choom đoọng ha đha đhâm c’mọor Cơ Tu coh đâu ng’cơnh prá, cơnh t’mooh ting p’rá Anh. Lâng tơợ apêê g’luh pa choom p’rá Anh bêl ha dum, ma nưih Cơ Tu coh Bh’Hôồng xooc xră pa dưr đợ t’ruih xa nay t’mêê ha du lịch vêêl bhươl. Cô giáo Thìn pa căh râu bhui har bêl ting t’ngay ting vêy bâc pr’zơc ma nưih Cơ Tu chơơc tươc lơp học pa choom p’rá Anh âng đay:

“Acu pa zum lâng bâc đơn vị bhrợ bâc lơp pa choom k’gooh đoọng ha đha nuôr. Acu yêm loom bêl lớp t’tun vêy apêê ting pâh bâc lâh l’lăm lâng liêm choom lâh. N’đhơ zr’năh k’đhap bêl a đay căh vêy chuyên ngành n’năc, n’đhang acu p’zay đoọng pa choom đoọng n’hâu neh liêm choom bhlâng. Lâng chr’năp lâh năc đơc đha nuôr bơơn lêy p’rá Anh chr’năp ng’cơnh, ha dang căh choom pa prá lâng k’tiêc k’ruung n’lơơng năc công pa choom đoọng ha đha nuôr”.

Cơnh lâng râu lưch loom luônh pa choom, apêê cơnh cô giáo Thìn căh muy zư đơc đhr’niêng bh’rợ năc dzợ bhrợ t’vaih c’lâng lươt moot ăt bhrợ đh’rưah, đơơng âng bh’rợ du lịch âng da ding ca coong thành phố Đà Nẵng lươt ch’ngai lâh cóh bản đồ du lịch bha lang k’tiêc./.

HỌC TIẾNG ANH ĐỂ LÀM DU LỊCH

Tranh thủ ban đêm để học tiếng Anh, rồi dùng chính ngôn ngữ này để giao tiếp với khách du lịch khi đến làng, nhiều hộ đồng bào Cơ Tu ở thôn Bh'hồng, xã Sông Kôn, TP Đà Nẵng đã, đang thể hiện tinh thần ham học hỏi và quyết tâm phát triển du lịch cộng đồng ở ngôi làng nhỏ này

Mỗi tối, khi ánh điện chiếu sáng thôn Bh'hồng, 40 phụ nữ và thanh niên Cơ Tu lại tập trung tại điểm trường nhỏ ở thôn để học tiếng Anh. Ban ngày, họ lên nương rẫy, chăm lo cuộc sống. Ban đêm, họ miệt mài với những câu chào hỏi, quê quán, sức khỏe, số điện thoại, rồi các từ vựng thường xuất hiện trong các hoạt động du lịch như ăn, uống, múa, hát….

Hơn 1 tháng học tập, vượt qua những e dè, ngại ngùng ban đầu, nhiều người đã biết sử dụng những ngôn ngữ cơ bản nhất của tiếng Anh du lịch. Chị A Vô Thông và Briu Thị Bích thôn Bh'hồng cho biết:

 “Cô Thìn dạy cũng dễ hiểu, vừa nói tiếng Anh, vừa nói tiếng Cơ Tu kết hợp, nên em và các chị em dễ hiểu, học vui lắm và rất thích”.

 “Mình học biết được cũng nhiều tư như: Where do you come from-bạn đến từ đâu? How old are you..bạn bao nhiêu tuổi, hay sức khỏe của bạn là gì…”

Khách du lịch nước ngoài đến Bh'hồng không chỉ yêu thích cảnh sắc thiên nhiên mà còn ấn tượng với sự thân thiện và nỗ lực giao tiếp bằng tiếng Anh của người Cơ Tu. Những câu chào hỏi, giới thiệu món ăn hay hướng dẫn trải nghiệm văn hóa bằng tiếng Anh làm du khách vô cùng thích thú. Và cũng nhờ lớp học tiếng Anh, nhiều thanh niên Cơ Tu đã tự tin sử dụng ngôn ngữ này để giao dịch, hướng dẫn du khách.

Bà Julia, du khách người Úc đến tham quan làng Bh’hồng bày tỏ sự ngạc nhiên:

 “Ồ, tôi rất ngạc nhiên khi chị Thìn, rồi nhiều thanh niên khác nói tiếng Anh khá chuẩn; họ giới thiệu văn hóa Cơ Tu bằng tiếng Anh, gần gũi, dễ hiểu; điệu múa trống chiêng của bà con ở đây cũng đẹp; tôi rất thích cách mà bà con nói tiếng Anh”

Lớp học tiếng Anh tại làng Bh’hồng, xã Sông Kôn do cô gái Cơ Tu Đinh Thị Thìn, giáo viên trường THCS Phan Châu Trinh đảm nhận dạy miễn phí cho bà con. Hàng đêm, cô Thìn hướng dẫn thanh niên nam nữ Cơ Tu nơi đây học đánh vần, đặt câu theo ngữ pháp tiếng Anh. Và từ những buổi học tiếng Anh ban đêm, người Cơ Tu ở Bh'hồng đang viết nên câu chuyện mới cho du lịch cộng đồng. Cô giáo Thìn bày tỏ niềm vui khi tổ chức khi ngày càng có nhiều bạn trẻ Cơ Tu tìm đến lớp học tiếng Anh của mình:

 “Tôi kết hợp với nhiều đơn vị mở nhiều lớp miễn phí cho bà con qua học. Tôi rất vui khi lớp sau có học viên tham gia nhiều hơn lớp trước và có hiệu quả hơn. Mặc dù khó khăn khi mình không phải chuyên ngành đó, nhưng mình rất cố gắng để truyền tải những gì tốt nhất Và quan trọng hơn là để bà con thấy được tiếng Anh quan trọng thế nào, nếu không nói với nước ngoài thì cũng bày được con”.

Với sự nhiệt huyết và tinh thần học hỏi, họ không chỉ giữ gìn văn hóa mà còn mở ra cánh cửa hội nhập, đưa hình ảnh du lịch của miền núi TP Đà Nẵng vươn xa trên bản đồ du lịch thế giới./.