NNUT TRIỆU THỊ NHẬY

CẦN ĐẠ LỒNG SLIM CHƯỚNG CHẮP AU SLE MÒN ĐÂY PJÒI TÁP TỞI CÚA CẦN DAO

Nghệ nhân ưu tú Triệu Thị Nhậy, cần Dao dú bản Hai Túc, xạ Phúc Lợi, hoẹn Lục Yên, slảnh Yên Bái đảy chắc thâng lẻ cần mì lai toỏng cóp chang fiệc chướng chắp au sle bại pổn slắc đây pjòi cúa dân tộc. Nắm tan nắt lượn, tặt cằm bại bài lượn Páo Dung vạ slon lượn Páo Dung hẩư pỉ noọng, pả nhằng lồng slim au bại thình phải lài sli cúa cần Dao đỏ hết pền thình cúa sle khai.

Slinh óc vạ cải khửn dú búng mì lai pỉ noọng cần Dao đỏ dú slảnh Yên Bái, tẳm pửa ngám đảy 10 pi, pả đạ đảy mé vạ mẻ tái slon lượn Páo dung hẩư. Thâng pửa cải khửn pả cảng nắt lượn them nhoòng chắc đảy them lai bại cằm đây cằm mjạc chang bại bài lượn cúa pỉ noọng lầu.

Dau hí pửa hăn bại tàng lượn vạ bại khưởng slửa khoá cúa cần Dao vằn cảng nọi cần dủng chang tời slổng ăn vằn, pả Nhậy đạ lồng slèng roọng riểc vạ lẻ cần tứn hua có pền hỏm lượn, mủa hảt cúa xạ tứ lai pi cón, đảy lai pỉ noọng đo bại slắm pi nắt mủa hảt xày khảu hỏm. Xáu pổn thông rụ mừa bại mòn đây pjòi cúa dân tộc, xày xáu bại mòn đạ táng xa thắp vạ slon xam đảy, pả đạ xa lưởc, có pền đảy lai tàng mủa chăn đây vạ au pây chiềng chang bại pan sli mủa hảt dú lai tỉ phuông vạ chang tằng nặm mường. Pện bài lượn tó pác, đảy pả táng tặt cằm vạ cáp heng lượn xáu cần chài nâng chang hỏm mủa hảt cúa bản đạ đảy giải slung nhất chang pan sli lượn cúa pỉ noọng dân tộc nọi cần slảnh Yên Bái 1994 vạ đảy giải slung nhất chang pày sli chiềng hảt lượn bại dân tộc tằng nặm mường đảy có dú Hà Nội. Noỏc mà pả nhằng tặt cằm đảy tềnh 40 bài lượn mừa Đảng, Bảc Hồ, mừa slim slẩy slương điếp đin tỉ nặm mường. Chang slì pả dỉ hết Chủ tịch hội pỉ noọng nhình cúa xạ, đại biểu HĐND slảnh, dỉ lẻ đại biểu Quốc hội khỏa XI, đảy pây lai tỉ, đảy chập lai cần, pả Triệu Thị Nhậy cảng chắc đảy vạ hăn lầu lèo lồng lèng hết lai them chang fiệc chướng chắp au sle bại pjổn slắc đây pjòi cúa dân tộc lầu.

“Pửa tỉ tởi slổng nhằng lai dưởng khỏ, fấn lai pỉ noọng cần Dao nhằng khỏ dác. Nhoòng pện mì nọi cần ngòi dỏm thâng bại pjổn slắc đây pjòi cúa dân tộc lầu. Mòn tỉ cảng hết hẩư khỏi nẳm lai vạ sẹ lồng slim toỏng cóp fấn nọi nâng công lèng cúa lầu khảu fiệc chướng chắp au sle bại mòn đây pjòi táp tởi cúa dân tộc”

Hăn đảy pỉ noọng nhình cần Dao mì tin mừ hết bại phải lài sli chăn đây, tọ tẻo xằng hết đảy lai vạ xằng mì lai cần chắc thâng, pi 1996, xáu mòn pang chỏi cúa hỏm pỉ noọng nhình slảnh Yên Bái, pả Nhậy đạ có pền lởp slon nhặp nhọm slửa khóa cúa cần Dao hẩư pỉ noọng, mì 45 pỉ noọng nhình chang hỏm thâng slon. Lai pỉ noọng nhình dú bản, dú xạ đạ mì them ngần chèn tứ fiệc nhặp nhọm, hết slửa khoá dân tộc khai hẩư pỉ noọng dú tỉ fuông vạ noỏc hoẹn. Ché Triệu Thị Hồng, dú bản Ba Túc, xạ Phúc Lợi, hoẹn Lục Yên, slảnh Yên Bái hẩư chắc:

“Pjom đảy nghệ nhân Triệu Thị Nhậy slon pang hẩư keéc sléo phjải lài sli vạ nhặp nhọm slửa khoá cúa cần Dao, thâng cà này khỏi đạ táng hết đảy đây bại slửa khoá táp tởi cúa cần Dao vạ hết đảy them bại thình cúa pện mon hua, tẩy, pjước mon… Nắm tan pện, pjom đảy pả Nhậy slon pang hẩư cà này fấn lai bại pỉ noọng nhình xày chắc lượn Páo dung, cọp fấn chướng chắp au sle pjổn slắc đây pjòi cúa dân tộc”

Pi 2019 bản Hai Túc đảy chỉn pền bản tắm húc phải lài sli vạ pả Triệu Thị Nhậy tó lẻ cần hết cốc chang bại fiệc hết cúa bản, xáu ngầư ngoòng nắm tan chướng chực bại mòn đây pjòi chang slửa khóa táp tởi cúa cần Dao, tó nhằng hết pền bại thình cúa chăn đây sle khai oóc nặm háng:

  “ Chăn mì tha nả pửa bản tắm húc phải là sli Hai Túc đảy có pền vạ Hai Túc đảy chỉn lẻ bản tắm húc phjải là sli. Boong khỏi đang slí tảy khỏ sle bại phải lài sli đảy chỉn pền thình cúa OCOP cúa slảnh. Hết đảy pện nẩy lẻ phải lài sli chắng khai đảy dú lai tỉ chang nặm mường vạ mừa nả lẻ au pây khai khảm nước noỏc”

Pi 2018, pả Triệu Thị Nhậy đảy Chủ tịch nước tả slống hẩư nghệ nhân ưu tú. Fấn on nẩy lẻ fiệc chăn đây sle pả mì slim ki toỏng cóp lai them chang fiệc chướng chắp au sle bại pjổn slắc đây pjòi cúa dân tộc hẩư bại pan slắm tởi lăng./.

NNUT TRIỆU THỊ NHẬY MIỆT MÀI GÌN GIỮ VĂN HÓA DAO

Ở huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái, nghệ nhân ưu tú Triệu Thị Nhậy, dân tộc Dao, ở thôn Hai Túc, xã Phúc Lợi được biết đến là người luôn đau đáu, miệt mài với việc gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Không chỉ  đam mê hát, dạy hát páo dung, sáng tác nhiều bài hát Dao, bà còn quyết tâm đưa các sản phẩm thêu thổ cẩm của dân tộc Dao đỏ thôn mình trở thành hàng hoá.   

Sinh ra và lớn lên ở vùng đồng bào Dao đỏ Yên Bái, ngay khi lên 10 tuổi, bà được mẹ và bà ngoại dạy hát páo dung. Lớn lên bà càng đam mê hát vì hiểu hơn lời hay, ý đẹp ẩn chứa trong những bài dân ca, dân vũ của đồng bào mình.

Trăn trở khi thấy những điệu hát dân ca, dân vũ, những bộ trang phục truyền thống của đồng bào Dao ngày càng ít hiện hữu trong đời sống thường ngày, bà Nhậy tích cực vận động và là thành viên nòng cốt trong việc thành lập đội văn nghệ xã từ nhiều năm trước đây, thu hút nhiều người dân các lứa tuổi đam mê văn hóa văn nghệ tham gia. Với vốn am hiểu bản sắc văn hoá, cùng với sự tìm tòi, học hỏi, bà mạnh dạn biên đạo, dàn dựng nhiều điệu múa độc đáo, tham gia hội diễn nghệ thuật quần chúng tại nhiều địa phương và toàn quốc. Đơn cử như tiết mục hát giao duyên, do chính bà Nhậy sáng tác và trực tiếp song ca cùng một nam diễn viên trong đội văn nghệ thôn đã đoạt giải huy chương vàng tại hội diễn nghệ thuật quần chúng các dân tộc tỉnh Yên Bái  năm 1994 và đoạt giải huy chương vàng hội diễn nghệ thuật quần chúng các dân tộc toàn quốc tổ chức tại Hà Nội, ngoài ra bà còn sáng tác được trên 40 bài hát dân ca dao về chủ đề ca ngợi Đảng, Bác Hồ, ca ngợi tình yêu quê hương đất nước. Thời điểm vừa là Chủ tịch hội phụ nữ xã, đại biểu HĐND tỉnh, vừa là đại biểu Quốc hội khoá XI, được đi nhiều nơi, tham dự nhiều hội nghị, tiếp xúc với nhiều người, bà  Triệu Thị Nhậy càng hiểu và thấy mình phải có trách nhiệm hơn nữa trong việc gìn giữ văn hóa dân tộc.

 “ Khi đó cuộc sống còn nhiều khó khăn, phần lớn người Dao còn nghèo đói. Vì vậy hầu như ít ai quan tâm đến bản sắc văn hoá dân tộc mình. Chính điều này càng làm tôi càng trăn trở và quyết tâm làm được điều gì đó góp phần nhỏ bé của mình vào việc bảo tồn bản sắc văn hoá dân tộc”.

Nhận thấy chị em phụ nữ Dao rất khéo léo trong thêu thùa, may vá các sản phẩm dân tộc, nhưng lại chưa phát huy được thế mạnh này, năm 1996, với sự hỗ trợ của Hội phụ nữ tỉnh Yên Bái, bà Nhậy đã mở được một lớp truyền dạy thêu may trang phục dân tộc Dao, thu hút được 45 chị em hội viên tham gia.  Nhiều chị em ở thôn, ở xã đã có thêm thu nhập từ việc thêu hoa văn thổ cẩm, may trang dân tộc phục vụ cho nhu cầu của người dân địa phương và ngoài huyện. Chị Triệu Thị Hồng, Thôn Ba Túc, xã Phúc Lợi, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái cho biết:

“Được nghệ nhân Triệu Thị Nhậy truyền dạy thêu hoa văn thổ cẩm, may trang phục dân tộc Dao, đến giờ tôi đã tự tin làm ra những bộ trang phục truyền thống và làm thêm được một số sản phẩm như gối,  túi, ví, vỏ gối…Không những vậy nhờ có nghệ nhân Nhậy truyền dạy giờ đây phần lớn chị em đều biết hát páo dung, góp phần giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc”.

Năm 2019 làng nghề thêu dệt thổ cẩm thôn Hai Túc chính thức được công nhận và bà Triệu Thị Nhậy cũng với vai trò nòng cốt trong hoạt động của làng nghề, với mong muốn không chỉ bảo tồn những nét đẹp trong trang phục truyền thống, mà còn tạo ra những sản phẩm có chất lượng đưa ra thị trường:

  “ Rất vinh dự khi Tổ hợp tác thổ cẩm thôn Hai Túc được thành lập và Hai Túc cũng được công nhận là làng nghề thổ cẩm truyền thống. Chúng tôi đang cố gắng phấn đấu để sản phẩm thêu thổ cẩm trở thành sản phẩm OCOP của tỉnh. Có như vậy sản phẩm thổ cẩm mới có chỗ đứng trên thị trường và vươn xa hơn nữa là xuất khẩu”.

Năm 2018, bà Triệu Thị Nhậy vinh dự được Chủ tịch nước trao tặng danh hiệu nghệ nhân ưu tú. Phần thưởng ấy là sự ghi nhận, là nguồn động viên bà thêm đam mê, góp sức hết mình với với việc gìn giữ, bảo tồn bản sắc văn hoá dân tộc cho con cháu muôn đời sau./.