Xạ Bắc Mê mì phja slung, đông ké, lủng phja lường dặm vạ ết lẻ mì kha tả Gâm- kha tả luây khóp bản cỏn vạ mì lai pan tức slấc tài tảm cúa pỉ noọng dú nẩy. Kha tả Gâm luây quá Bắc Mê, nặm kheo bích khuốp pi.

Kha tả Gâm tồng phén phải kheo bích dú đông phja đảy bân fạ chảo pền đạ quá lai pi bươn tức Fan, tẻp Mỵ. Bắc Mê pửa pày lẻ búng đin cách mạng, tỉ mì trạm giao liên, lẻ tỉ tâu tó xáu lai búng đuổi bại chiến khu. Lai phắng tả lẻ tỉ nhỉn cúa cái sle au pây thâng tỉ tức slấc, lẻ tỉ phài lừa slống cán bộ cách mạng quá tả.

Lai pi bươn, xạ Bắc Mê mì Búng Di tích Lịch sử - Văn hóa Căng Bắc Mê đảy Bộ Văn hóa, Thể thao vạ Du lịch păn Bằng chủn Di tích lịch sử văn hóa tằng nặm mường tứ pi 1992. Nẩy lẻ tỉ slấc Fan tẳng có khảu bại pi hua thế kỷ XX xáu 3 búng, mì: Tỉnh chang Căng, búng lườn Bang tá vạ búng to cưa, nẩy lẻ bại búng mai sle pi bươn tầu đú tức slấc Fan, tỉ lai chiến sỵ cách mạng mẻn pắt xăng, lẻ trường slon cách mạng xáu lai boỏng cương tài tảm, tảy nải quá khỏ khôm cúa bại cần cộng sản chang lườn xăng cúa slấc thực dân, đế quốc.

Xày xáu tỉ, xạ Bắc Mê nhằng mì búng lịch sử tỉ lẻ chủa Ba Tự, dú bản Bó Củng, pửa đảy bại pạng xa thắp pây tiểm ngòi, hăn đảy 173 thình cúa cái mì: kích, kép ngọa, cúa slíu chăn đây slướng, bại thình meng lướn, meng nháng; tởi Lê Sơ mì 8 thình cúa lẻ meng khao vẹ lài kheo vạ meng khao; tởi Lê Trung Hưng mì 3 thình cúa lẻ meng khao; tởi Nguyễn mì 3 thình kích. Tào đin dú búng nẩy, bưởng xa thắp hăn mì 12.456 thình cúa đảy hết dú bại pi tứ tởi lườn Lý thâng tởi lườn Nguyễn.

Bắc Mê mì lai cỏ lẻ chăn đây pjòi pện: bại lẹ hội táp tởi, lẩn mì lẹ hội Lồng Tổng cúa cần Tày, lẹ chủn pền cần cải cúa pỉ noọng cần Dao, lẹ ngầư miều mảu ím đo,… xày lai tàng xướng sli lượn, tàng mủa cúa bại dân tộc dú búng đin đây pjòi nẩy. Liểp cằn tả Gâm, bại bản cúa cần Tày lầu xáu bại ăn lườn chạn dắp hăn dắp đỉ chang đông phja, heng then lắt lí chang vằn hội, tính tẩu moòng nằn chang mản moóc khao bên… 

Tàng dương chồm lỉn liểu “Pây dương chồm tả Gâm” đang slí đảy Đảng bộ xạ Bắc Mê xáu bại pạng hết viểc tẳng có, tàng dương chồm khau phja đin nặm nẩy nắm tan lẻ tàng hết kin đây, tẻo nhằng cỏp fấn cạ hẩư lai cần chắc thâng dưởng ngàu đây mjảc xáu lai búng lịch sử rẳp pằng dạu xẩư quây. Xày tỉ, chướng chắp vạ hết pjòi them bại búng di tích lịch sử, slắng cạ pỉ noọng chực đây cỏ lẻ cúa dân tộc lầu… Nẩy tó lẻ chực đây đin tỉ bản cỏn, tẻo nhằng xày pỉ noọng tẳng có xạ Bắc Mê mì tàng hết kin tỏn rẳp khéc hâng rỳ./.