Nao rah tui jalan roya 7A, tal xã Hữu Kiệm (huyện Kỳ Sơn - Nghệ An), mong tagok talei ceik Pu Nhạ Thầu, khol drei mboh dom boh sang dok di kreih ceik, ala dom phun kayau taha prong. Labik nan lac bản Huồi Thợ hu jiak 120 boh sang bangsa Khơ mú daok saong hu gah ilamu huyện Kỳ Sơn palih ruah ngak labik khik ramik ilamu .
Khol hulin mai tal Huồi Thợ njauk tame tuk mik va Khơ mú labik ni peih bruk uan lisei bahrau. Hadei di tuk chap tangin biak kajap, Akaok palei Xeo Văn Dung bui sambai lac: “Adat uan lisei bahrau thun ni salih bahrau ye, oh ngak di yaok sang yau dahlau daih nyu abih rilo jien, abih rilo tuk vak. Thun ni, palei ba tabiak bruk lac, hadei di tuk cúng di yaok sang bloh, mik va ba gauk tabiak sang ilamu, gam patak pataom gam bui sambai jang rilo”. Tuk ni, 5 vò alak cần hu caik kreih mblang bein, abih gauk dok ala taom dar piah menyum. Khol hulin mboh pahe di nduik,, hala phun glai song bruk gheih ngak di dom urang kamei Khơ mú.
Dua giàn cồng chiêng di sang ilamu yava tagok sap chreih chrai, ragu ragam biak pachreih hatai, urang taha, anek naih, likei, kumei ba gauk tamia lăm tơi limin lamuac, biak mekre. Lagu tamia lăm tơi lac di urang Khơ mú, brei mboh bruk ndik ceik, tapa chraoh, ngak hamu, yuak padai, pala tangei. Di labik ni thei jeng tamia mekre, kayua oh thau tamia lăm tơi oh lac urang Khơ mú.
Oh thau kayua hu tuai di bhum taneran tagok rivang halei oh, bo dom ong taha di Huồi Thợ jeng mai sang ba tabiak dom janih khalei, pí song dom janih alat ragam karei piah tong tame song 2 giàn cồng chiêng. Bruk njauk menyai nan lac tong abih dom janih alat ragam ni hu ngak biak mbuan. Meng dom phun kreim phun luồng, atau dom hala, tapa plak tangin gheih song hatai ranam ka rai duik di dom urang likei Khơ mú hu ngak jeng dom ragu tuk chreih chrai, tuk lai la-an. Kadha hòa âm nan pang yau hu sap chraoh nduac, sap hangin yuk, sap cim glai preo duah ayhut song sap takai yau oh khin yam nao.
Taom gaok muk Moong Thị Lợi- nghệ nhân doh Tơm di kapul Nghệ thuật Quần chúng huyện Kỳ Sơn di dom mbang patom ilamu - daoh tamia dom harei jiak di ni. Yaom lac umo labaih 70 thun , min sap doh di muk jeng daopk bingi pang song meda doh Tơm dalam 30 minite. Muk brei thau: Tơm lac ragu daoh bhap bini meng kan di bangsa Khơ mú, khan ka dom bruk ngak mban ngak huak di sang saong di bhap bini dalam palei. Tapa nan, muk doh alin brei ka tuai kadha doh “Huồi Thợ harei bui sambai”. Tuk muk Lợi doh Tơm, abih urang dalam palei daok kandang tui pang . Tuk muk doh abih kadha doh Tơm, thei jeng pah tangin bloh pok cavan alak tadhau yhut nghệ nhân di palei. Hu thau, muk Lợi lac urang doh Tơm gheih di abih dalam palei Huồi Thợ, yaok harei tuk lahaiy, muk bhain tacei pato ka anek taco dalam palei. Anek kamei kacua di muk - saai Cụt Thị Nhung lac urang hu sap doh bingi pang yau amaik
Kol Hulin vaih tame rivang dom boh sang di Huồi Thợ. Labik ni, bruk pak yot dok hu khik ramik. Meng lavik mai, urang Khơ mú hu angan lac gheih bruk pak yot. Dom janih pandap yau geghe havei ia, talam havei ia song ép xôi di Huồi Thợ brei thau ka bruk nan . Dom janih pandap ni, urak ini pablei biak laik, “ngak bloh boh halei pablei abih boh nan” Ni jeng lac jalan ka mik va Huồi Thợ khik hu bruk ngak thủ công meng kan, saong daok duah hu jien, pasiam rai duik, ba bruk ngak ka urang umo taha, praong thun./.
Viết bình luận