Pathau mik va song tong abih gauk!

Angaok cao nguyên Sìn Hồ,  Lai Châu, hu sa but pajaih urang  Mông sa hatai tui  Đảng, tui cách mạng.  Yaok urang, yaok boh sang  dalam but pajaih  lac camin hadah piah pambak praong bruk pachreih bac  song padang talei jum pataom dom bangsa. Dalam tuk Pahadar 73 thun harei  cách mạng bilan 8 song harei Quốc khánh 2/9, Chẻo Thu, urang vak di rayo sap ndom Việt Nam dok di  Tây Bắc hu kadha vak ndom tal but pajaih  Mùa di   huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu:            

Dalam boh sang kayau di  ông Mùa A Thào, akaok but pajaih  Mùa di  xã Xà Dề Phìn, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu, thaot Wa Hồ,  dom Huân huy chương  di  Đảng, karja , gam song rilo harak meyaom di karja palei pok brei ka boh sang  song but pajaih hu tual di sang prong . Hadah mbaok meta ka bruk tui cách mạng di but pajaih drei, ong Thào khan lac: meng dom thun dahlau di cách mạng, mboh rai duik di bhap bini rambah rambeip njauk khol thực dân, phong kiến kateik greik, ong song dom urang likei dalam but pajaih Mùa samar thau tal cách mạng, hu mbaok tame  bruk mesruh metak meblah mek  karja. Sa dalam 10 urang nao dahlau, song jeng lac kreih camin ngak hadah mbaok meta  di but pajaih  Mùa nan lac  Anh hùng  tapon nyaom bol pan phao kraong Mùa A Páo, urang mek hu rilo chiến công, hu pok brei angan Anh hùng tapon nyaom bol pan phao kraong bhap bini  song hu 2 mbang taom gaok  Chủ tịch Hồ Chí Minh. Taneh ia hu sron mbon veik, yaom lac jar var haong bruk ngak mbang duah jien raong sang, min ông Páo, ông Thào jeng caik tuk vak tacei pato anek taco ka ilamu siam mekre di but pajaih drei, rik pren yava tame padang puk paga, palei negar .

  Hulin tuk halei jeng pato anek taco ngak njauk tui sarak di Đảng, hukum di karja, khik ramik ilamu meng kan song bruk jum pataom di bangsa. Oh lac dalam bhap bini urang Mông bo mik va  Dao,Thái tuk halei jeng jum pataom gauk, daong ba gauk dalam rai duik.

Dom thun hadei di tuk peih paha, rai duik di mik va dok rilo kan kandah. But pajaih  Mùa thau lac njauk patagok kinh tế, patruh eik patrun kathaot. Tui bruk di anak meta, dom boh sang pataom tame bruk pala padai ia, njam patam di angaok puh, jhul patagok bruk rong athur. Hadei di ni, rilo sang dok peih prong

taneh pala phun  thảo quả, patei, meriak hu jien mek tame rilo, boh sang ginup meda tagok labaih  50%, boh sang kan kathaot hu trun daok takik.

Langyah bloh bruk lisei ia, khan aow, tong abih but pajaih ginum biai bruk padang rai duik ilamu, klaak dom adat cambat klauk song  mê tín dị đoan, oh kein lagaih ka rai duik di bangsa drei. Tui nan, but pajaih Mùa hu padang sa Quy ước, hương ước karei di but pajaih dalam bruk likhah caga, ndam metai lihik, harei ngak pathi, harei rija roya. Dom adat cambat siam hu makna ye but pajaih khik veik yau:  adat Thíc Súc, rija Gầu Tào...Dok dom adat cambat oh lagaih dalam bruk likhah caga, metai lihik hu klak nao.  Ong Mùa A Tủa, phó akaok but pajaih lac urang cih vak, khik piah,  biên soạn rilo baoh tapuk ka  ilamu Mông jang yau quy ước, hương ước, brei thau:

 “Tui  quy ước, hương ước song hu jeng bhian randap, tuk sang urang  Mông halei dalam but pajaih Mùa hu bruk jeng tapa but pajaih ginum biai. Tapa dom mbang ginum biai dalam but pajaih yau nan, hu thau hatai khin di yaok urang, yaok boh sang piah dong gauk patagok, jeng lac tuk piah langyah dom bruk meyah thei ngak suan  bản hương ước ye hu jalan langyah tui hukum. Pok meyaom dom urang ngak njauk, ngak tui rai duik bahrau.

Mboh bruk bac daa lac bruk njauk, dom ame, dom cei di but pajaihjak ba anek taco kham bac miet, oh huac kan kandah yau panuac sinya tuk tame  Đảng. Rilo thun ni mai, but pajaih  Mùa padang hu kapul pachreih bac piah pachreih anek taco pasram megru, bac akhar haroh. Yau nan ye, but pajaih urak ni hu labaih  52 urang đảng , 32 urang jakar, labaih  30 kamuan urak ni dok bac đại học cao đẳng. Rilo rai anek kamuan di but pajaih daok ngak urang jakar dalam tỉnh. Gheih abih ka bruk pachreih bac, yam tapa kan kandah dalam but pajaih Mùa njauk ndom tal saai  Mùa Thị Khua  kham ngak kinh tế meng bruk rong athur  yaok thun mek hu labaih 500 triệu đồng; atau saai  Mùa Thị Mai, urak ni lac urang jakar  kapul urang kamei huyện Sìn Hồ. Meng hatung hatain di drei, dom saai dok kham merat jhul khang bruk patruh eik patrun kathaot, padang rai duik trei sir. Saai Mai khan lac:

 “ Dahlak hulin biak uan tabuan hu ndik tapui tabiaksong prong tagok dalam but pajaih  Mùa. . Hulin lac sa urang jakar, urang đảng oh lac tự hào ka but pajaih bo hulin tuk halei jeng patagok talei jum pataom song dom but pajaih karei, ba siam mekre mai ka but pajaih drei piah pathau khan ngak kreik camin ka dom but pajaih karei dalam rai duik urak ni.

But pajaih  Mùa urak ni hu  250 boh sang ngan song  1.500 urang , dok di dom xã dalam huyện Sìn Hồ yau :  Xà Dề Phìn, Tà Ngảo, Làng Mô, Tủa Sín Chải… Rilo thun ni mai but pajaih Mùa oh hu urang halei laik tame tệ nạn xã hội, oh di dịch cư tự do, oh caik rah tabiak co klaik , meriak gauk taneh rija…Yaok thun hu labaih 80% boh sang  di but pajaih  mek hu angan boh sang ilamu. Yaok boh sang, yaok menuac urang di but pajaih dok kham merat hu mbaok dalam bruk khik ramik an ninh palei negar,  khik kajap talei jum pataom dom bangsa, rik dong biak rilo ka bruk padang ngak palei pala.. Ong Lê Thanh Dương, phó chủ tịch Ủy ban bhap bini  huyện Sìn Hồ taong yaom:

“ Dalam huyện Sìn Hồ bhap bini  Mông hu labaih  32% dalam abih tih menuac sia   dalam huyện, dalam nan hu dom but pajaih prong yau but pajaih  Thào, but pajaih  Giàng, but pajaih  Mùa. Abih di nyu nan lac but pajaih  Mùa hu dom  nghệ nhân, taha palei , akaok pajaih , urang hu angan je padang ngak jeng dom ilamu siam gheih song khik ramik. Yau ye  wa  Mùa A Tủa hu vak dom baoh tapuk pok meyaom bruk jum pataom  dom bangsa dalam nan hu but pajaih Mùa piah brei ka rairah harei hadei hu thau. Nan daok lac tài liệu quý báu piah khik ramik dom yaom glaong ilamu bangsa Mông di angaok bhum glaong  Sìn Hồ”

 Hadah miet ilamu cách mạng, but pajaih  Mùa angaok cao nguyên Sìn Hồ dok truac hadah tagok talei jum pataom, gam song bhap bini dom bangsa di labik ni dak padang puk paga dak harei dak trei sil./.