Pathau mik va song tong abih gauk! Palei ilamu  Lũng Cẩm Trên lac sa palei sit dok di xã Sủng Là dalam huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Di angaok cao nguyên rilo patau ni , Lũng Cẩm Trên sit sot song biak karei.  Kadha “Dom bangsa adei saai” adit ni, daa mik va song tong abih gauk mai rivang palei ilamu Lũng Cẩm Trên piah mboh bruk gheih mekre meng lingik tasik di cao nguyên  jang yau rai duik di urang  Mông labik ni:

. Padeih takai anak sa boh sang danieng haluk tabung kiak âm dương hajao klak, ayut mblang bein anak sang hu tauk meng patau, dom takai gheng sang jeng hu kê meng patau kaoh biak mekre.

Po sang lac ong Mua Mí Giàng. Tui ong Giàng, baoh sang ini hu meng labaih  80 thun ni mai song ong lac rai ka 4  dok di labik ni. Boh sang di ong hu  đạo diễn Ngô Quang Hải palih ngak bối cảnh ka  bộ phim “Chuyện của Pao” tabiak meng tác phẩm “Tiếng đàn môi sau bờ rào đá” di  nhà văn Đỗ Bích Thúy. Bộ phim ni  mek hu  giải thưởng Cánh Diều Vàng di Hội Điện ảnh Việt Nam thun 2006. Urak ni, boh sang klaak ni jeng sa labik padeih takai di tuai damuai angaok jalan nao rivang iek, duah thau cao nguyên đá  Đồng Văn:

Urak ni sang ni hu rilo menuac mai rivang lo. Hulin ngak  nhà vệ sinh, ngak var rol atah di sang, puh ramik hacih saat . Urak ni hu tuai mai rivang main, sang hulin hu jien tame jien tabiak.

 Lũng Cẩm Trên hu pacang vil taom dar meng ceik patau praong atah khang kajap, yau danieng pacang caga ka puk palei. Tangei hajao tamuh tagok di caik patau. Jiak tapen  “sang di  Pao” lac sang saai Vừ Thị Xay. Boh sang hu padang meng daneing haluk kapan tui meng kan di urang Mông, taom dar sang  dak daning patau . Tangei song dom kaya nong karei pataom mai hu caik, hu tual tani tanat:

Khol hulin hu bein njam pala piah mbang, saong tal harei darak nyaom bhian paik nao pablei piah hu jien ka anek mbang bac. Bein njam ni tal bilan bingu, tuai du lịch mai rivang biak takre thaot piah iek.

Yam angaok jalan bê tông, jalan patau di palei ilamu Lũng Cẩm Trên, khol hulin mboh hu bruk salih bahrau dok mai tal rai duik di mik va labik ni  . Saai Vàng Sếnh Say brei thau:

Tuai mai rivang puk palei , khin duah thau ka adat cambat tanarakun, iek tamia khèn ye khol hulin halan hatain duh, pamere .

Mai tal palei Lũng Cẩm Trên, tuai damuai hu pang sap  khèn, hu maong lagu tamia khèn song dom kadha doh bhap bini Mông. Tui ong Bùi Tiến Dũng, Chủ tịch Ủy ban bhap bini xã Sủng Là, Lũng Cẩm Trên lac sa palei sit song kan kathaot. Jiak di ni, rai duik di mik va hu salih bahrau: 

 Palei Lũng Cẩm Trên hu buh jien  ngak dom bruk yau ye: jalan  bê tông, jalan patau, pasiam mblang bein dom boh sang. Bruk pasiam veik mblang bein hu danao ia  , danieng pacang var ro song ngak nền sang. Palei ilamu hu buh jien tame ngak rilo jang piah jeng sa palei ilamu  du lịch njauk song đặc trưng di urang  Mông.

Lũng Cẩm Trên gheih mekre kayua lingik tasik labik ni daok khik hu tamo, meng dom menuac urang tari tarieng, kham merat song rap ar tuai damuai. Mai tal palei ilamu du lịch Lũng Cẩm Trên, ayut mboh biak njauk hatai./.

Giàng Seo Pùa - Phóng viên - VOV4