Tui adat cambat di urang M’nông, tuk anek naih bak sa thun, amaik ame di anek naih nan njauk ngak adat cakak mbuk, saong adat cuk tangi ka anek di drei, piah likau ka anek di drei samar prong jeng manuac jeng urang.
Adat cakak mbuk:
Piah ngak adat cakak mbuk ka anek di drei, urang ame di ranaih nan njauk ngak sa cek tapai, sa drei menuk tano, caga sa jaluk lisei, sa jaluk aia bai, sa jaluk darah munek lai alak, taong abih hu caik dalam sa baoh canaih, caik taphia ceik tapai, taphia ging apui, gah ala kho padai di sang drei.
Tame ngak adat, urang ame lan kan kakuh likau dom po yang, ong akaok ong akei brei adat cakak mbuk ka anek di drei. Hadei di nan, urang ame mek mbaik to haluak cakak klaak meneng dom rak mbuk angaok akaok ranaih hu meng tuk bahrau ndih tapui tabiak. Yau nan, meng ini mbuk di anek naih tamuh tagok bahrau nan lac mbuk jeng manuac jeng urang. Dom rak mbuk hu cakak bloh, oh brei klak bo njauk ba nao piah dalam sa nding krem hu tuk gum, iew lac đing sok (nding caik mbuk).
Nding sok gam haong nđing pur (nding caik thaok, pasak di anek naih), mbaik to cakak pasak saong talei baoh nyuk tuan takuai pandar dalam adat peih meta ka ranaih, hu khik biak tal puac rai di sa anek manuac.
Tal tuk ranaih hu bak klau thun, amaik ame di anek naih brei ngak adat cuk tangi ka anek di drei. Tui hatai saneng di urang M’nông, adat cuk tangi lac adat bắt buộc ka anek naih prong klau thun, oh lac likei atau kumei. Bruk cuk tangi piah brei mboh ranaih daok yam tame tukvak bahrau di rai diuk.
Piah ngak adat cuk tangi ka anek di drei, urang ame ngak sa ceik tapai, ngak sa drei menuk tano (tuk tathak), caga sa jaluk lisei ndiuk, sa jaluk aia bai, sa jaluk darah menuk lai alak, taong abih hu ba caik dalam sa baoh li-i, caik taphia ceik tapai, jaik ging apui, pak gah ala kho padai di drei.
Tame ngak adat, urang ame lan kan kakuh likau dom po yang, ong akaok ong akei likau brei adat hu cuk tangi ka anek di drei saong likau dom po yang, ong akaok ong akei sraong daong ka anek naih nan hadei di adat cuk tangi, mbang bingi, ndih bingi, samar prong jeng manuac jeng urang. Kakuh likau blaoh, urang ame pal vòng ngak meng bal (hu caik di taphia ceik tapai ngak dat) blaoh hơ labik dua gah akaok vòng bal tame dalah apui saong cuk tame tangi di anek naih (yaok sa gah tangi sa vòng bal).
Ngak blaoh adat cuk tangi, amaik ame di ranaih nan caik tamo vòng bal yau nan, tal klau harei hadei tangi di anek naih meng hu phaluh gilaong. Urang M’nông jia lac: bruk cuk tangi ka ranaih tagok klau meda ngak ka suan yava di nyu bui sambai, kayua lac meng ini nao anek naih nan meda cuk baoh kaong tangin ngak meng bla lamen yau urang prong.
Meyah uranaih klau thun bo amaik ame nyu oh ngak adat cuk tangi, ye suan yava di nyu meda klaak nao bon Phan (palei but khamot di ong akaok ong kei). Kayua yau nan ye, adat cuk tangi nan lac sa adat biak prong, nyu quyết định ka bruk daok diuk atau metai nao di anek naih, piah prong tagok jeng manuac jeng urang.
Adat cakak mbuk saong cuk tangi ka anek naih di urang M’nông nan lac sa adat cambat siam, takik mboh di dom bangsa karei. Nyu brei mboh trách nhiệm di amaik ame ngan haong harei hadei di anek drei, nan lac sangka tal pren yava, trí tuệ di rai rah harei hadei, dom urang ngak po harei hadei dalam baoh sang jang yau dalam rahra./.
Viết bình luận