Adat sah tagei, katung tangi di bhap bani bangsa takik daok di Tây Nguyên
Thứ bảy, 00:00, 28/03/2020 jasi jasi
Sah tagei, katung tangi nan lac adat meng lavik mai di dom bangsa takik daok di Tây Nguyên, gam brei mboh lac siam binai, gam brei mboh bruk kaya meda di baoh sang. Lubang tangi dak prong lac dak siam saong hu rilo urang likei takre. Yau nan min, adat ini oh daok laghaih haong kadha siam gheih di rai diuk saman ini nan ye nyu lahik nao tui thun bilan, urak ini angaok bhum taneh Tây Nguyên tok daok dom urang taha katung tangi

Urang kamei bangsa takik bhum Tây Nguyên haong adat katung tangi 

Anak baoh sang atah meng kan di urang Châu Mạ (bangsa Mạ) hu padang tapen Hồ Xuân Hương dalam dom harei Festival bingu Đà Lạt thun 2019, amuk Điểu Thị Lang daok di xã Tiên Hoàng, huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng daok katung marai menyim khan bai; dua baoh parik meng bala lamen mbon kaook katung tangi di amuk trun tal kang. Amuk Lang khan lac, adat sah tagei, katung tangi di urang M’nong hu meng lavik mai. Meng tuk daok sit, dom adei kamei hu glaoh gilaong tangi. Umo Labaih pluh thun oh lac likei atau kumei jeng hu ngak dom adat sah tagei. Katung tangi abih rilo tukvak, akaok mereip pandar darui phun kruac glaoh gilaong saong pandar gai glaoh prong jang tal tuk baoh tangi dak harei dak prong tabiak. Sang kaya meda cuk meng bala lamen, sang mbiah cuk meng krem la-a, kayau... Amuk Điểu Thị Lang khan lac: “Ngan haong urang M’nông, parik meng bala lamen nan lac gheih di abih saong hu yaom abih, sa gu parik meng bala lamen salih hu sa drei kubao hu takaiy atah atau baoh ché tapai meng kan. Urak ini kaol ranaih nyu karei paje, tok glaoh gilaong tangi sit piah tuan ameh, dalam xã tok daok hu ta-eng amuk meng katung tangi min”,

Taha Y Pế daok di palei Đăk Mế, xã Bờ Y, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum jeng lac urang puac abih di bangsa Brâu glaoh tangi. Cuk gu parik meng bala lamen praong samu haong takuai tangin di uranaih, gu parik di amuk Y Pế catang prong laik trun tal jaik bara. Amuk khan lac: meng kan, katung tangi  gam lac bruk ngak brei siam binai, gam brei mboh kaya meda di baoh sang. Tuk bahrau glaoh tangi, uranaih tok brei cuk sa mbaik gai krem sit. Mbaik gai krem ini hu salih meng dom gu parik chất liệu karei saong prong tagok. 

Urang Brâu saneng lac, gilaong tangi dak prong dak mekre, hu rilo urang likei caik hatai takre saong brei mboh dalam sang hu rilo baoh chiêng yao klak, ché tapai quý, rilo limo kubao… Baoh sang kaya meda ye brei ka anek drei cuk bala lamen, sang mbiah ye cuk parik pariak, daok sang gap mbang cuk mbaik krem la-a .... Meyah gilaong tangi catang prong tal tanut ngak ka baoh tangi nyu tahak tabiak ye urang kamei nan saong dalam palei nan meda hu rilo patuah jamo. 

  Taha Y Pế khan lac: “Gu parik meng bala lamen ini di amuk caik veik ka drei. Harei nan sa gu parik bala lamen ini salih hu sa yau chiêng bar, rilo drei kubao nan. Min katung tangi pandik rilo nan ye urak ini anek taco oh daok thei cuk gu parik ini tra”.

Meyah katung tangi abih biak rilo tukvak ngak gilaong tangi prong tabiak ye sah tagei tok abih dom mong lac hu tagei gheih. Yaok mbang ngak, taong abih likei kumei umo 13 thun pataom gauk di sang rông piah ngak adat. Taha akaok palei ngak adat ieu Yàng, kapul urang ma-in chiêng blaoh, ye urang likei dam pal mbaik patau sah meng akaok tagei di baoh tagei. Ngak yau nan dalam 2 mong tal tuk 4 baoh tagei kreh hàm angaok di dom uranaih  sát tal lin. Sah tagei blaoh, taha palei tauk hala jru phun glai tagok ka nyu samar abih. Urang Brâu ndom lac Meyah oh sah tagei, tuk metai nao suan yava drei meda nao daok di labik karei oh nao taom gaok hu ong amuk ong akei di drei. Kayua yau nan ye bo oh thei klaak adat, thei jeng kham merat pandik harao piah ngak. Rilo thun dahlau, jaik abih dom bangsa takik bhum Trường Sơn - Tây Nguyên jeng hu adat sah tagei, katung tangi, min urak ini tok daok hu dom urang daok katung tangi cuk bala lamen, khik veik inem mek trang sức meng kan dahlau di anek manuac./.

Urang lang: Jasi - 28/3

jasi
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023
KADHA DAOH “DHAR  PHOL AMAIK”

KADHA DAOH “DHAR PHOL AMAIK”

CHAM.VOV.VN - Kadha daoh “Dhar phol amaik” kayua Aruah rapaneh Đàng Năng Quạ paneh tabiak, tui sap daoh di Thập Ariya hu ngak brei druat druai baoh hatai rilo menuac saong thaot binguk amaik rambap rambeip, tuk pasang plang lahik, sa drei raong anek praong jeng menuac jeng urang.

20/10/2024

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)