Amuk Aduôn Uyên, urang khik ramik chiêng Ê đê
Thứ hai, 00:00, 06/11/2017 hanipha hanipha

Pathau mik va song tong abih gauk: Labaih 80 thun,  amuk  Aduôn Uyên (H’Ngher Hmok), urang  Ê-đê, daok di palei  Hđơk, xã Ea Kao, ban  Buôn Ma Thuột, tỉnh Dak Lak, Jeng dok takre cồng chiêng di bangsa . Oh padeih pato tacei jalan tong cồng chiêng ka rai anek taco, brei nyim  cồng chiêng piah dom boh sang, puk palei  taong me-in tuk hu bruk …Nghệ nhân Aduôn Uyên tok cong khin sa bruk, ngak habar khik hu cồng chiêng dalam bhap bini . H’Zawut, urang vak di rayo sap ndom VN dok di bhum Tây Nguyên khan tal  Aduôn Uyên, urang khik ramik hồn chiêng di  palei Hđơk:

 

Umo 82 thun, min nghệ nhân Aduôn Uyên jeng dok sami samar. Ndom nyai tal cồng chiêng, meta muk hadah tagok, meng hu cồng chiêng bo hulin hu pren yava song tuk halei jeng hadah hatai jai. Ragu ragam chiêng Êđê biak samar, dồn dập, chreih chrai. Tong  chiêng bei hu pren yava, nan ye bhian  kayua urang likei taong. Min kayua sap chiêng biak gheih nan ye  Aduôn Uyên takre song bac tui meng di tuk dok sit

Chiêng bhian lac urang likei tong. Kayua takre nan ye hulin jeng tong hu. Hulin thau tong cồng chiêng meng tuk dok ranaih. Hulin bac tui dom cei, dom wa tong. Hulin thau tong ching, knah khơk, chinh ana, chinh mong… hulin thau jhuk đinh năm, đinh tút. Hulin khik piah siam chiêng ché, dom hagait di ong muk caik veik … 

Tuk hu rilo menuac duah blei pandap klauk nao tapa dom puk palei, rilo urang  di buôn Hđơk pablei chiêng, pablei ché, salih mek jien ndua  anak meta .  Aduôn Uyên pandik harao lac: dahlau deih ong muk salih rilo kabao, limo meng hu bộ cồng chiêng quý. Cồng chiêng hu jeng suan yava di urang Tây Nguyên, hu pok brei angan lac inem krung ilamu di menuac sia dunya, bo urak ni anek taco di rilo urang oh thau khik ramik. Urak ni dalam buôn Hđơk tok hu boh sang Aduôn Uyên daok hu cồng chiêng. Song oh lac khik hu 2 bộ chiêng klak, boh sang muk dok khik ramik rilo pandap meng kan karei yau ginang, gaok ban, ché alak, ghế kpan… Ami Mia, taco di  Aduôn Uyên, brei thau:

Muk tuk halei jeng pato tacei anek taco  bruk taong, me-in cồng chiêng. Tuk halei amuk jeng kakei anek taco brei khik ramik cồng chiêng, oh pablei nao  .Hu rilo menuac khin blei, min muk ndom lac njauk khik ramik ka anek taco hadei ni dom drap ar quý nan.

Urak ni,  tuk dalam buôn peih bruk mbang akaok padai  bahrau atau mbang thôi nôi, ndam metai…, dom boh sang jeng mai tal sang Aduôn Uyên nyim chiêng nao taong.  Min bloh bruk taong cồng chiêng dak harei dak takik nao. Tuk lahaiy, muk bhian ba bộ chiêng song dom alat ragam tabiak rao uak, hadar veik dom ragu ragam  trầm bổng di bangsa.

Duh hatai kayua dom yaom glaong meng kan di  bhap bini  drei daok lihik nao, yaom lac umo taha min  nghệ nhân Aduôn Uyên tuk halei jeng halan hatain pato bruk tong chiêng ka anek taco song dom dam dara dalam palei . Cồng chiêng brei ginup menuac meng me-in hu. Min biak takik urang ranaih umo dok takre ragu cồng chiêng. Nghệ nhân Aduôn Uyên duh hatai lac :

Urang ranaih umo oh thei khin tong cồng chiêng tra, oh thei khin pang sap cồng chiêng tra. Tok Hu dom urang taha dok thau tong chiêng. Hulin hu pato tacei ka amaik ame khol nyu thau, dok dom kamuan ye takik urang  halei khin bac nan ye oh thau tra. Sa binah jeng kayua takik tuk hu tong cồng chiêng, nan ye dom kamuan oh takre bac. Hulin biak suh sah kayua takik urang thau tong, takik urang takre bac cồng chiêng…

Ngan song urang Êđê jeng ye urang bangsa takik di Tây Nguyên, sap di  cồng chiêng hu kak kajap yau lisei huak, ia menyum yaok harei njaom tame dalam suan yava, dalam ralo darah,, pahadah hatai jia dom rai rah. Sap  chiêng tong tagok meng di tuk urang bahrau ndik tapui tabiak song jeng lac sap chiêng ba urang nao veik hong ong muk ong kei .

Min Urak ni rai duik bahrau dok dui menuac sia tame dom jar var bahrau, nan ye daok hu biak takik menuac khik ramik cồng chiêng,  ilamu  di bhap bini  Tây Nguyên. Dom  nghệ nhân yau  Aduôn Uyên, tuk umo dak glong  dak mboh suh sah sa bruk, ngak yau habar piah sap cồng chiêng daok veik miat tal dom rai hadei./.

          

hanipha
Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023