Pathau mik va song tong abih gauk!

  Dalam 100 thun dak padang song patagok, yaom lac rah tapa rilo tuk trun tagok min cải lương oh tuk halei lihik nao angaok  sân khấu jang yau dalam hatai urang takre. Hu pren diukrai khang kajap yau nan, lac kayua cải lương tuk halei jeng pamong tal bruk bahrau, tuk halei jeng hu dom sahneng duah bahrau meng  soạn tuồng, jalan dàn dựng tal parang iek piah tame dalam hatai menuac urang , dong ka dom urang takre nghệ thuật ni pamong tal dom yaom glong di chân- thiện- mỹ. Bruk njauk biai nan lac, dalam rilo menuac takre cải lương hu oh takik urang bangsa Chăm. Kayua habar rilo urang Chăm takre cải lương yaom lac nghệ thuật ni oh hu paneh tabiak song parang me-in meng sap bangsa di drei. Kadha vak hadei ni di Aí Nghiêm, urang vak di rayo sap ndom Việt Nam dok di ban raya Hồ Chí Minh hu dong ka mik va duah hu panuac javap calei ka tangi sua nan. 

Cải lương lac sa janih kịch hát di bhap bini Nam Bộ, tabiak rai tui lagu  Đờn ca tải tử song ragu daoh bhap bini bhum taneran krong  Cửu Long, lagu tế lễ. Meng dom saman ini mai, duik rai di angaok bhum taneh Nam bộ, pasak di nghệ thuật cải lương, jum pataom dalam rai duik yaok harei song bangsa Kinh nan ye mik va  Chăm hu thau rilo ka  nghệ thuật ni. Lingiu di nan, meng hatai takre, urang Chăm jang yau rilo urang karei hu thau tal  cải lương  song lavik livik harei mong iek  cải luơng lac pandap mbang tinh thần di bhap bini drei.

 Dom tuồng cải lương brei thau hatai jai, brei mboh hatung hatian…., pabak hu bruk  giải trí song ba anek menuac nao tal dom giá trị đạo đức, dom gheih mekre dalam rai duik  . Dom  vở cải lương: "Lương Sơn Bá-Chúc Anh Đài", "Võ Đông Sơ - Bạch Thu Hà", " Thoại Khanh -Châu Tuấn"... yaom lac dalikan lavik saman, min nyu ndom tagok bruk iek praong đạo hiếu, lễ nghĩa, mbuan tame dalam hatai anek menuac, meng nan nyu pachreih hu dom bangsa adei saai yau Kinh, Hoa, Chăm, Khmer.  Ong Mach Dares, thun ni umo jiak 70 thun, sa urang Chăm dok di Phường 17, quận Phú Nhuận, ban raya HCM biak takre cải lương. Ong ndom lac dom boh panuac doh dalam tuồng cải lương Võ Đông Sơ –Bạch Thu Hà biak bingi pang, lai la-ar song hu makna, ngak ka ong kanal hadar meng tuk dok ranaih. Urak ni,  ong Mach Dares meda daoh hu abih tuồng cải lương ni tuk halei ong mboh pachreih dalam hatai: Ong Mach Dares ndom lac

Dahlau deih hulin bhian iek  cải lương tại Nhà hát Kim Châu di Sài Gòn ni. Hulin takre di abih lac tuồng Võ Đông Sơ -Bạch Thu Hà, kayua  nghệ sĩ Minh Vương, Lệ Thủy.

Jeng kayua takre cải lương bo thun 1987, yaom lac kinh tế kan kandah,  amuk  Amina dok di Phường 22, quận Bình Thạnh, TPHCM buh tabiak 3 chi  ameh piah blei sa boh  tivi 14 inch, thaot binguk patih jhuk ka boh sang iek  tin tức song iek  cải lương. Muk  Amina hu mong iek dom gánh hát cải lương meng tuk umo  9 thun  song biak takre  cải lương mbiah tal tuk ni lac umo labaih 70 thun. Amuk  Amina takre di abih vở cải lương "Tình anh bán chiếu" song ndom cambaih laih dom kadha dalam vở cải lương ni. Amuk  Amina takre  cải lương kayua dom  vở diễn nyu ndom tagok njauk hatai sahaneng, hatung hatian di anek menuac, jang yau dom bruk praong dalam rai duik:  

Hulin biak takre vai diễn của cố nghệ sĩ Út Bạch Lan, Út Trà Ôn…

Ngan song urang Chăm, langiu di sap bangsa di drei, mik va dok ndom nyai meng sap Yua,  nan ye tuk pang, iek dom tuồng cải lương jeng thau hu asar kadha dom vở diễn. Saai Salayman, umo 29 thun, palei daok di  tỉnh An Giang tagok ban raya HCM pablei salih… Yaom lac biak jar var haong bruk pablei salih, min saai Salyman jeng caik tuk vak padeih padei di jala pandiak, atau tuk takik tuai piah iek cải lương angaok Ipad. Tui saai Salayman , nghệ thuật cải lương biak đặc trưng di bhap bini Nam Bộ, nyu oh dreih yau sa nghệ thuật halei karei, nyu hu pren dui pachreih, pabak hu hatai  caong di bhap bini , abih di nyu nan lac urang lao động:

Urang  Chăm drei pang cải lương piah thau  jang ka nghệ thuật meng kan bangsa di drei.

     Dalam saman ini, tuk bo rilo janih nghệ thuật meng kan  dok mbuan si lahik nao,  nghệ thuật cải lương Nam bộ  jeng dok hu labik dang dalam hatai di rilo urang  Chăm . Min, piah cải lương patagok khang kajap, brei hu bruk sahneng duah, oh padeih salih bharau meng nội dung tal hình thức, oih nduac tui hatai khin  tầm thường . Hu yau nan, cải lương  Meng hu bhap bini , abih di nyu nan lac dam dara urang ranaih umo mboh takre, mboh anit./.