Đing năm lac ragam yuh meng prein di urang Ê đê. “Năm” sap Ê đê lac 6, “đinh” lac brong. Đing năm hu 6 tuk kreim katut panak, atah panak karei di gauk, dak jeng 2 gah, yaok sa gah 3 mbiak krem. Angaok 6 tuk krem la-a pluh dom gilong biar glong piah hu jeng yawa. Sa akok kreim brei mbat sir, akaok daok veik klauk tapa baoh kadaoh thu, dom tuk kreim pagam tame baoh kadaoh meng ralinh danko, blo 6 akaok kreim tabiak. Rup dom mbaik kreim hu gilong tathuak sap saong gilong piah pasiam yawa , tuk yuh, urang paih meng anek tangin, gam yuh jeng sap tui not ragam yau: đồ - rê – mi- fa- sol - la…
Rakle đing năm di urang Ê Đê hu yuk tui ragam ragu atau urang likei yuh ka urang kumei daoh Eirei. Nyu bhian pandar dalam tuk taduan tuai damuai di dom le hoi atau ndam padhi. Tuk talak rakle yuh tagok jeng lac ragam đing năm brei mboh akaok sahaneng, hatai di urang yuh tuk nan, oh tui kadha halei hu dahlau. Nghệ nhân Ama Wôn daok puk Kmrơng A, xã Ea Tu, ban Buôn Ama Thuột, tỉnh Dak Lak lac, đing năm hu pandar dalam rilo rija roya karei di gauk, min meyah daoh Eirei bo oh hu thei yuh đing năm ye oh gheih, oh dui pachreih menuac urang: Bruk tabiak rai Đing năm di urang bangsa Ê Đê lac biak chreih chrai. Mikva khan veik, meng kan hu diuk pasang suai hu anek. Sa mbang nao apuh, urang diuk menyum ia di kluc patau. Tal bilan apuh thun hadei sa-ai ndih tapui 6 urang anek lac 3 likei, 3 kumei biak siam likei, siam binai. Dak praong, khol nyu dak yau gauk kan si thau lac thei. Urang ame tame glai kaoh 6 mbaik kreim, atah - katut karei di gauk blaoh jao ka yaok urang anak piah thau lac anek halei. Anek likei taluac biak jak saong gheih tangin. Nyu mek 6 mbaik kreim pluh gilong ngak jeng 6 baoh talak, yuh biak bingi pang. Blaoh tal sa harei, amaik ame palng lahik nao, 6 adei sa-ai ba dom talak tabaik yuk piah brei mboh hatai uan amaik ame. Mboh yaok urang yuh sa mbaik oh lagiah, anek likei taluac mek sa baoh kadaoh thu saong pagam 6 mbaik kreim tame, yuh tagok mboh druat druai,ba palao amaik ame nao taom muk kei lot diah. Meng nan, rakle hu urang pandar saong pambak bak dom mbon palei Ê đê, iew lac Đing năm.
Aê Đức ở Buôn Ako Tam, xã Ea Tu, thành phố Buôn Ama Thuột, tỉnh Dak Lak brei thau, đing năm di urang Ê Đê meng kan bhian pandar dalam ndam metai, baoh sang hu bruk haduh hatai. Tuk tagok apuh, meyah yuh đing năm brei mboh hatai di urang nan oh sambai. Min nan lac kadha meng kan, daok harei ini urang bangsa Ê Đê daok peih tivi gam yuh đing năm, daoh eirei, oh daok pakauk.
Đing năm lac alat ragam biak ghieh karei di urang Ê Đê min daok dang anak bruk mbuan lahik, kayua dom urang thau ngak saong yuh đing năm dak harei dak takik. Gam saong bruk khik ramik drap ar ilamu cong chieng ye bruk padang ngak veik dom rija roya, adat cambat meng kan di bhap bini Tây Nguyên nan lac bruk njuak ngak. Tapa nan, peih tabiak jalan ka dom alat ragam meng kan di urang Ê Đê hu parang tabiak, abih di nyu lac daoh eirei oh kurang hu sap rakle đing năm./.
Urang lang: Aí Nghiêm -4/1
Viết bình luận