ADAT MẠNG MA – ADAT DI URANG BANGSA XINH MUN
Thứ bảy, 06:00, 10/05/2025 Urang lang: MINH KIEN Urang lang: MINH KIEN
CHAM.VOV.VN - Kreh dalam ceik glai Tay Bac, tuk tuk bingu phun mbang choh patih glai, urang bangsa Xinh Mun daok di Sơn La ngak yang Mạng Ma – nyu ieu lac sa adat meng kal likau prein yava, tayah klak dom bruk jhak, brei mboh hatai je biak praong tame bruk pambuak di anek menuac haong yang mebang, mukkei saong taong abih hagait dalam langik tasik. Dalam Kadha “Dom bangsa adei sa-ai”, da-a mikva saong taong abih gauk pang kadha “Ngak yang Mạng Ma – sa adat di urang bangsa Xinh Mun” hu ba tagok harak online TTXVN.
Video Player is loading.
Current Time 0:00
/
Duration 0:00
Loaded: 0%
Progress: 0%
Stream Type LIVE
Remaining Time -0:00
 
1x

Tui akaok sahneng di urang bangsa Xinh Mun, anek menuac diuk rai khang kadang kayua hu ginup binguk yava. Bien halei binguk yava truh tabiak var glai, anek manuac mada mabuh ruak hakik. Kayua yau nan, biar halei palei hu urang ruak lavik harei oh thau meng halei mai, anek athur raong gaok jit ruak, atau tuk ong gru – urang pambuak anek menuac  haong yang mebang – mboh prein yava drei laman lamuac, ye brei peih ngak Mạng Ma piah ieu binguk yava, likau prein yava saong tayah klak dom kan kandah.

Ngak yang Mạng Ma di bangsa Xinh Mun bhian rah tabiak di bilan akaok thun - tuk  pataih – tukvak phun hala bahrau tamuh, rabung phik tamuh tagok dalam glai. Hadei tuk ong gru likau hu harei siam tuk tanuah, baoh sang ong saong rahra dalam palei srap gap pandap mbang, alak tapai saong dom pandap ngak adat meng kal. Gam tui di nan, dom urang nan da-a but pajaih gah amaik, dom anek raong di ong gru saong mikva dalam bhum palei jeng hu mai.

Asar kadha dalam bruk ngak yang mai meng phun “Xặng bok” – dang angan ka dom tal langik tasik taneh riya, hu padang meng sa mbaik phun kreim glaong meng 4 – 5m. Angaok phun kreim kak dom ndap nda yau ye: Talei njam glai bò khai, bingu mbang, bingu padai, aden, cim kalimeng, ikan kayau, blah prang pak tui thaik thaot talang ikan. Ala takai phun lac dua caih tapai, rabung phik, dua mbaik gai kayau, gam haong dom thaik thaot sit sot karei brei mboh raidiuk ngak mbang yau ye sang tong, gai li-ua, payung tathal, athur raong… Taong abih ngak jeng sa labik ndung bak ilamo duh yang mebang saong bruk daok dang di urang bangsa Xinh Mun.

Ngak yang hu mbaok ong gru: Sa urang ong gru dang akaok – ieu lac sa urang umur praong thun hu rilo ilamo, saong sa urang lac lac ong gru hu daong meng ong gru daong bruk – urang padang peih ngak. Dua ong gru dang ngak adat pok ndap tagok, da-a yang mebang, mukkei mai, likau ka prein yava, raiduk hu trei sir, ngak hagait hu nan, tangei bak tong, athur raong caih anek caih baoh rilo, palei sron mbon salamat.

Tuk salah blaoh bruk ngak yang mabang, caing, “bàn sang”, “tăng bu” danei sap tagok biak sameng. Mikva palei pala tamia xòe haong gauk uan ka adat hu yang mebang maong mboh. Dom kadha me-in bhap bini biak karei danak hu parang iek: Katung gilai, parang iek Lác gừa (katung talei), To miềng (taong ndao), tam padai, paik baoh, mek sruh jalko, li-ua…ngak jeng sa bruk bui sambai di harei adat gam ginreih, gam chreih chrai.

Ngak yang Mạng Ma ieu lac sa bruk ngak yang mebang tui meng kal: Yaok ong gru brei hu ong gru karei daong bruk – urang pato, “samu binguk yava, samu thun nethak” saong ngak adat ka urang patui ngak veik ong gru. Labaih 5 10 thun sa mbang, ong gru gilac padang peih adat Mạng Ma piah “ngak kajap” bruk pambuak yang mebang nan saong likau phol ka rahra dalam palei. Ini jeng ieu lac bingun piah anek taco brei mboh hatai thau phol thau dhar saong mukkei saong thau dhar phol tal dom yang mebang hu sraong daong ka but pajaih gauk gar.

Thun 2020, Adat ngak yang Mạng Ma di urang Xinh Mun hu Mentri Ilamo, Pahat padhih saong Jirah rivang ba tame Harak angan Drap ar ilamo oh mboh di meta pakat negar. Ini lac bruk mbaoh tangin ka yaom kaom ilamo, adat biak karei di sa bangsa takik, gam haong di nan lac sa bruk daong prein piah rahra patui veik khik ramik, patagok ilamo di jaman bahrau./.

Urang lang: MINH KIEN

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023